بررسی رسوب زایی و فرسایش خاک با استفاده از مدلهای تجربی و مقایسه آن ها با استفاده از روش های زمین آماری در زیرحوضه های کن و درکه

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

نسترن کیهانی ¹ (کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
خلیل رضایی ² (استادیار دانشگاه خوارزمی تهران)
سید حمید وزیری ³ (استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
علی نعیمی نظام آبادی ⁴ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه)

تاریخ دریافت : 1395/06/15 تاریخ پذیرش : 1395/06/15 تاریخ انتشار : 1392/04/01

کلید واژه: فرسایش, رسوب, کن, درکه, MPSIAC, EPM, زمین امار,

چکیده مقاله :

یکی از معضلات اساسی در جهت مدیریت جامع حوضه های آبخیز،مساله فرسایش و رسوب زایی است.کنترل این معضل نیازمند مطالعات اصولی ،وجود داده های کمی و تعیین مناطق بحرانی و مستعد فرسایش در جهت مقابله با آن می باشد.از این رو تحلیل میزان فرسایش و رسوب با استفاده از تکنیک هایی نظیر GIS و روش های تجربی از جملهئMPSIACٝEPM ضروری به نظر می رسد.در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از این دو مدل علاوه بر تعیین میزان فرسایش و رسوب،مناطق مستعد در دو ریزحوزه آبخیز مشرف به شهر تهران یعنی کن و درکه شناسایی شوند.در انتها نیز با استفاده از روش زمین امار دو مدل تجربی با یکدیگر مقایسه شده اند.نتایج نشان میدهد که بیشترین میزان فرسایش در قسمت های توفی و شیلی زیر حوضه ها و منطبق بر سازند حساس به فرسایش یعنی سازند کرج می باشند.همچنین بر اساس نقشه پتانسیل فرسایش،بیش از 50 درصد زیر حوضه ها دارای پتانسیل فرسایشی بالایی هستند.زیر حوضه کن از نظر کلاس فرسایش متوسط و زیر حوضه درکه زیاد می باشند و بر اساس مدلMPSIAC میزان رسوب سالانه زیر حوضه کن 373.78 و در زیر حوضه درکه 483 و بر اساس مدل EPM میزان فرسایش سالانه زیر حوضه کن 683.2 و در زیر حوضه درکه 792.5 متر مکعب در کیلومتر مربع براورد گردید.در مقایسه مدلMPSIAC نتایج قابل قبول تری را ارائه داده است.

چکیده انگلیسی:

One of the major problems in the integrated management of watersheds is soil erosion and Sediment. The controlof this problem requires precise studies; quantitative data to determine critical and prone to erosion areas. Thus,an analysis of rate of erosion and sediment production using GIS techniques and experimental methods, such asEPM and MPSIAC seems necessary. In this study, we tried to use these two models to determine the amount ofsediment and erosion-prone areas in the two sub watersheds overlooking the city of Tehran; Kan and Darakeh torecognize where necessary for conservation operations. Finally with use geostatics operations, two models werecompared. The results show the most values of erosion are in Tuffy, Shaly Parts of sub watersheds correlatedwith sensitive formation such as Karaj. Based on map of MPSIAC model more than 50% of the total subwatersheds area was classified at class high of erosion category with 373.78 m3∕km2 per year for Kan and 483m3∕km2 per year for Darakeh sedimentation. Sub-basins’ erosion were calculated as 683.2 m3∕km2 per year forKan and 792.5 m3∕km2 per year for Darakeh by EPM models. The results of statistical compare of erosion ofMPSIAC and EPM models show that, there is no significant different between erosion estimate by MPSIACmodel and real erosion measure, but the erosion estimate by EPM model have a significant different. SomMPSIAC model may have better performance.