مطالعۀ تطبیقی آراء ناصرخسرو و برادران شلگل در زمینۀ «نگاه شاعرانه به جهان» بر مبنای فلسفۀ فلوطین

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

احسان کوشا ¹ (گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی-تهران- ایران)
علی اصغر حلبی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران- ایران (نویسنده مسئول))

تاریخ دریافت : 1400/01/07 تاریخ پذیرش : 1400/01/07 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: فلوطین, دیوان ناصرخسرو, برادران شلگل, نگاه شاعرانه به جهان,

چکیده مقاله :

در برخی مکاتب فکری نظرگاه های شاعرانه برای تفسیر جهان و پدیده های آن با دیدگاه های فلسفی آمیخته شده اند و پدیداری آثاری با محتوای ادبی-فلسفی حاصل چنین نگرشی بوده است. در این پژوهش، آراء ناصرخسرو (394-481 ه.ق) (از پیروان مذهب اسماعیلی) و برادران شلگل: فردریش (1772-1829 م) و آگوست ویلهلم (1767-1845م) (از بنیان ‌گذاران رمانتیسم آلمانی) در زمینۀ نگاه شاعرانه به جهان را مورد مطالعۀ تطبیقی قرار داده ایم. هدف از این مطالعه، نشان دادن شباهت‌ها و تفاوت‌های میان اندیشه‌های متفکران مذکور به عنوان نمایندگانی از دو فرهنگ غنیِ کشورهای ایران و آلمان در زمینۀ نگاه شاعرانه به جهان بوده ‌است. با توجه به این‌که ایران و آلمان شاعران بزرگی را به جامعۀ بشری تقدیم کرده‌اند، انجام مطالعاتی در زمینۀ قیاس دیدگاه‌های شاعران و ادبای دو کشور (با توجه به ریشه‌های تفکراتشان) برای روشن‌تر شدن ابعاد مختلف کارهای آنان ضروری می‌نماید. مطالعۀ تطبیقی مفهوم نگاه شاعرانه به جهان در آثار متفکران مورد بحث نشان می دهد که اینان چگونه سعی داشتند با استفاده از آمیختگیِ دیدگاه های فلسفی و شاعرانه به تفسیر جهان و نیز ترسیم دنیای آرمانی-ذهنی خود بپردازند. توصیف زیبایی‌های جهان و تلاش برای نشان‌ دادن سرچشمۀ آن‌ها در جهان برین، مهم‌ترین شباهت بین آن‌ها و تفاوت در نگاه دینی و فلسفی، مهم‌‌ترین تفاوتشان به شمار می‌رود. مطالعۀ آراء آنان با نگاهی به دیدگاه های فلوطین اسکندرانی (فیلسوف نوافلاطونی) صورت گرفته؛ زیرا مفاهیم اصلی تفکر این فیلسوف به وضوح در اندیشه های ناصرخسرو و برادران شلگل دیده‌ می شود. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی-مقایسه‌ای از طریق مطالعۀ کتابخانه‌های، یادداشت‌برداری، تنظیم، مقایسه و تحلیل یادداشت ها انجام شده‌ است.

چکیده انگلیسی:

In some schools, philosophical and poetic views are mixed to interpret the World and its phenomena, and introduced some works with philosophical and poetic content. In this research, the views of Naser Khosrow (394-481 A.H) and The Schlegel brothers Friedrich (1772-1829 A.D) and A.W (1767-1845 A.D) (two founders of Romantic school) are studied in the way of comparative study, in the field of poetic views. Our purpose is to show the similarities and differences between the ideas of these thinkers as the represents of two culture of Iran and Germany on poetic view of the World. Regarding to the fact that Iran and Germany introduced some great poets to the human society, such studies seem necessary. The comparative study shows that how they try to draw their subjective & ideal world and interpret them by use of combination of philosophical and poetic views. To describe the beauties of the world and try to show the root of them in the heaven, is the most similarity between them and the difference in the philosophical and theological view, is the most difference between them. This study is done with take a look to the views of Alexandrian Plotinus (A neoplatonic philosopher) because we can obviously see the important ideas of this philosopher in the works of Naser Khosrow and The Schlegel brothers. This research has been done by the descriptive, analytic, comparative method through the studying in the library, taking notes; and ordering, comparing and analyzing the notes.