نگاهی به تمثیل و نماد در دو داستان «انتری که لوطی‌اش مرده بود» از صادق چوبک و «حصار و سگ‌های پدرم» از شیرزاد حسن

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

سلما ساعدی ¹ , مسعود معتمدی ² , شهروز جمالی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی،همدان، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/09/11 تاریخ پذیرش : 1400/09/11 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: ادبیّات داستانی, صادق چوبک, داستان تمثیلی, شیرزاد حسن,

چکیده مقاله :

ادبیّات داستانی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی می شود. روایت های داستانی، ویژگی‌های هر جامعه ای را در بافت و کنش شخصیّت های خود برجسته و علاوه بر توصیف و تصویر نمودن آن به‌گونه ای پیچیده و در اشکال و بیان های ادبی آن را به نقد می کشند. در برخی دوره‌های اجتماعی نویسندگان به دلیل استبداد و خفقان حاکم بر جامعه و ترس از مجازات حکومت به‌راحتی نمی توانند اندیشه های خود را بیان کنند از این رو متوسّل به قالب های سمبولیک می شوند و تمثیل یکی از این قالب های پرطرفدار است. در زمینۀ ادبیّات داستانی، در ایران و عراق، نویسندگانی چون صادق چوبک و شیرزاد حسن، هر دو از سرآمد نویسندگان صاحب سبک و تأثیرگذار در ادبیّات معاصر به شمار می آیند و در این زمینه، آثار ماندگاری بر جای نهاده اند. با توجّه به این که صادق چوبک و شیرزاد حسن با دیدگاه های مشابه به طرح مسائل و مشکلات جامعۀ خویش پرداخته اند، داستان انتری که لوطیش مرده بود از صادق چوبک، با داستان حصار و سگ های پدرم از شیرزاد حسن برای بررسی و مقایسه انتخاب شده اند. در پژوهش حاضر سعی بر آن است که با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی به معنای لایۀ دوم داستان های تمثیلی مذکور پی برده شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که توجّه هر دو نویسنده، معطوف به عامّۀ مردم و تودۀ فرودست جامعه است و هرکدام در پوشش یک داستان تمثیلی، روابط و مناسبات اجتماعی و سرنوشت انسان ها در جامعۀ ایران و عراق را در دوره های دیکتاتوری رضاشاه و صدام حسین بازگو کرده اند.

چکیده انگلیسی:

  Fiction is one of the most prominent areas in which social issues and problems are well represented. Narratives highlight the characteristics of each society in the context and action of their characters and, in addition to describing and depicting it in a complex way and criticizing it in literary forms and expressions. In some social periods, writers can not easily express their ideas due to the tyranny and oppression of society and fear of government punishment, so they resort to symbolic formats and allegory of one of these forms. ‌ are popular. In the field of fiction, in Iran and Iraq, writers such as Sadegh Chubak and Shirzad Hassan are both among the leading writers of style and influence in contemporary literature, and in this regard, have left lasting works. Considering that Sadegh Chubak and Shirzad Hassan have discussed the issues and problems of their society with similar views, the story of "Entry whose lot was dead" by Sadegh Chubak, with the story of "My father's fence and dogs" by Shirzad Hassan have been selected for review and comparison. In the present study, it is tried to understand the meaning of the second layer of the mentioned allegorical stories based on the descriptive-analytical method. The results of the study indicate that the attention of both authors is focused on the general public and the lower masses of society, and each in the guise of an allegorical story, social relations and the fate of human beings in Iranian and Iraqi society during dictatorships. Reza Shah and Saddam Hussein have narrated.