وجوه مشترک ابعاد‌ قدرت سیاسی حکومت‌ها در تاریخ بیهقی و راحةالصدور و آیةالسرور

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

پوران پودات ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ابیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مریم صادقی گیوی ² (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی. دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران. ایران.(نویسندۀ مسئول))
اشرف شیبانی اقدم ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی. دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران. ایران)

تاریخ دریافت : 1400/11/20 تاریخ پذیرش : 1400/11/20 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: تاریخ بیهقی, مشروعیت, قدرت سیاسی, راحةالصدور و آیة‌السرور,

چکیده مقاله :

نویسندگان متون منثور اقناعی در زبان فارسی با تأسی از آراء سیاست‌گذاران و سیاست‌نامه نویسان مسلمان به تحکیم بنیان دولت‌ها پرداخته‌اند. یکی از مهمترین وظایف این نویسندگان مشروعیت‌بخشی و القای حقّ حاکمیت رسمی و قانونی به حکومت‌هاست. روش تحقیق مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و نویسندگان در این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال هستند که ابعاد مشترک اقتدار سیاسی حکومت‌ها در دو کتاب تاریخ بیهقی و راحةالصدور کدامند؟ یافته های پژوهش نشان می‌دهد لازمة اصلی اقتدار سیاسی، کسب مشروعیت سیاسی و دینی است. در این آثار، حاکمان جامعه می‌کوشند با کسب مشروعیت سیاسی، مفوّض شدن قدرت از خلیفه به سلطان، تأسیس دستگاه‌ها و نهادهای کارآمد دولتی، تقویت قدرت نظامی و مالی، القای دارا بودن ویژگی‌های ماورایی، عدالت‌ورزی و رسیدگی به امور مسلمانان به تثبیت حاکمیت خود بپردازند. القای مشروعیت دینی حکومت‌ها نیز با تأکید بر الهی بودن منشأ قدرت پادشاهان، نقش تقدیر در حاکمیت زمامداران، وجوب اطاعت از آنها، دینیاری و سرکوبی دشمنان به انجام می‌رسد.

چکیده انگلیسی:

 The authors of persuasive prose texts in Persian have strengthened the foundations of governments by using the views of Muslim policymakers and policy makers. One of the most important tasks of these writers is to legitimize, instill and instill formal and legal sovereignty over governments. The research method of the article is descriptive-analytical and the authors of this article seek to answer the question that what are the common components of the political authority of governments in the two books of the Tarikh-i Beyhaqi and Rahat al-Sodoor? The research findings show that the main requirement of political authority is to gain political and religious legitimacy. In these works, the rulers of the society try to consolidate their rule by gaining political legitimacy, delegating power from the caliph to the sultan, establishing efficient governmental apparatuses and institutions, strengthening military and financial power, instilling supernatural characteristics, justice and dealing with Muslim affairs. The induction of religious legitimacy of governments is done by emphasizing the divinity of the source of power of kings, the role of destiny in the rule of rulers, the obligation to obey them, religiosity and repression of enemies.