بررسی شیوه های برگردان اغراض ثانوی افعال نهی در قرآن در ترجمه های طبری و صفارزاده

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

شهربانو مهینی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عرب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
علی صابری ² (دانشیارگروه زبان و ادبیات عرب، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
سید ابراهیم دیباجی ³ (استادگروه زبان و ادبیات عرب، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/09/11 تاریخ پذیرش : 1400/09/11 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: قرآن, ترجمه طبری, معانی ثانوی, افعال نهی, ترجمه صفارزاده,

چکیده مقاله :

یکی از حوزه های مهمّ علم معانی، بررسی أغراض ثانوی در جملات خبری و انشایی است. نقش علوم بلاغی در فهم قرآن و درک معارف آن غیر قابل انکار است. در مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، و با مطالعه شیوه های بیان معانی ثانوی در فارسی دو شیوه‌ی کاربردی در برگردان این عبارات به دست آمد، و برای آزمودن آن به نقد و بررسی ترجمه طبری و صفارزاده پرداخته شد، در ادامه برای دریافت دقیق معانی ثانوی عبارات مورد مطالعه، ضمن کمک گرفتن از تفاسیر قرآن و کتب بلاغت، ترجمه مترجمان موردنظر در برخی موارد با چهار ترجمه دیگر مقایسه گردید تا از بروز خطا در داوری، مصون حاصل شود. در این پژوهش تلاش شد تا با ارائه دو شیوه برای برگردان عبارات نهی در قرآن که دارای معانی ثانوی هستند، به بررسی ترجمه قرآن با تکیه بر دو ترجمه طبری و صفارزاده پرداخته شود. شیوه اول شامل آیاتی که ترجمه آن می‌تواند مفهوم ثانوی آیه را به خواننده فارسی زبان منتقل کند، و دریافت معانی ثانوی آیه به خواننده واگذار می‌‌شود و نیازی به قرینه، افزوده تفسیری و شرح ندارد؛ و شیوه دوم شامل آیاتی که برگردان فارسی آن گویای معنای ثانوی نهی نیست و مترجم باید برای انتقال آن به مخاطب قرینه، توضیح یا افزوده‌ی تفسیری بیاورد. بر اساس این شیوه‌ها تلاش شد تا دانسته شود که این دو مترجم قرآن در برگردان افعال نهی قرآن، در چه مواردی و از کدام شیوه بهره گرفته‌اند، و تا چه اندازه موفق بوده‌اند.

چکیده انگلیسی:

 One of the important sub-branches of Ilm ul-ma'aani (Science of meanings) is the ‎study of secondary meanings in declarative and imperative sentences. Of course, ‎rhetorical sciences play an important role in the comprehension of the Holy Qur’an ‎and its wisdom. In this paper, by using a descriptive-analytical method, and by ‎studying the methods of the expression of secondary meanings in the Persian ‎language, we achieved two practical methods for the translation of these terms, and ‎in order to test them, we analyzed and criticized the translations of Tabari and ‎Saffarzadeh. Then, in order to grasp the precise meaning of the studied terms, we ‎used Qur’anic Commentaries and rhetorical books to compare the two translations ‎with four other translations so that we could judge them rightly, without any ‎mistake.‎ We are to present two methods for the translation of prohibitive terms of the ‎Qur’an which have secondary meanings, thus we can analyze the translation of the ‎Qur’an based on two translations of Tabari and Saffarzadeh. First method includes some verses that convey the secondary meaning of a verse to the Persian ‎reader: The readers have to grasp the secondary meaning of the verse by ‎themselves, and there is no need for equivalent, interpretive addition, and ‎explanation. And second method includes the verses that their Persian translation does not express the secondary ‎meaning of the prohibition and the translator must use an equivalent, ‎explanation, or interpretive addition to communicate the meaning.‎ Based on these methods, we tried to understand that in which cases and by what ‎methods, these translators of the Qur’an have translated the prohibitive verbs and ‎to what extent they have succeeded.‎