ارزیابی واکنش ارقام خربزه و طالبی نسبت به بیماری پوسیدگی ذغالی ( Macrophomina phaseolina(tass در منطقه ورامین

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

فاطمه میرعبداللهی شمس ¹ (دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین – پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران)
داریوش شهریاری ² (رییس بخش تحقیقات گلخانه ای مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران)
مژده ملکی ³ (استادیار، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین – پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران)
ندا خردپیر ⁴ (استادیار، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، واحد ورامین – پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/06/03 تاریخ پذیرش : 1400/06/03 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: مقاومت, رقم, خربزه و طالبی, Macrophomina phaseolina,

چکیده مقاله :

بیماری ساق سیاه خربزه و طالبی با عامل Macrophomina phaseolinaیکی از مهم‌ترین بیماری‌های خاک زاد خربزه و طالبی با اهمیت اقتصادی در سراسر دنیا می‌باشد. با توجه به اینکه کنترل بیماری از طریق تناوب زراعی، بذر پاک و ضد عفونی شیمیایی به طور کامل مؤثر نمی‌باشد؛ از این رو به کارگیری ارقام مقاوم به عنوان عامل کاهنده شدت بیماری و سطح آلودگی در کنترل بیماری اهمیت فراوانی دارد. بدین منظور واکنش 22 رقم و ژنوتیپ طالبی و خربزه بومی منطقه ورامین به عنوان یکی از مراکز عمده تولید این محصولات، نسبت به این بیماری در شرایط گلخانه ای در چهار تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. آمار برداری از شدت آلودگی با فاصله یک ماه بر اساس صفات وزن تر، وزن خشک و شاخص آلودگی صورت گرفت. نتایج حاصل از ارزیابی مقاومت 22 ژتوتیپ خربزه و طالبی بر اساس میانگین شدت شاخص بیماری نشان داد که چهار ژنوتیپ هانی دیو، خربزه تاشکندی، خربزه اصفهان، و هیبرید آناناس T با قرار گرفتن در دامنه درجه آلودگی 1-1/2 به عنوان ارقام مقاوم و ارقام یا ژنوتیپ‌های خربزه حاج ماشااللهی، طالبی سمسوری اصفهان و آناناس مینا MN1 با گرفتن درجه آلودگی بیش از 4 در گروه خیلی حساس قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز میانگین وزن تر، دو رقم حاج ماشاللهی و هیبرید 7065-MA با 05/17 کمترین وزن تر و رقم هیبرید آنانس T یا 05/57 گرم بیشترن وزن تر را داشتند. برای وزن خشک گیاه هیبرید هانی پاک با 16/7 گرم بیشترین مقدار و درگز مشهدی با 99/1 گرم کمترین وزن را نشان دادند. نتایج تحقیق نشان دهنده تفاوت معنی‌دار بین ارقام و ژنوتیپ‌های طالبی و خربزه نسبت به بیماری پوسیدگی ذغالی بوده و لذا می‌توان از روش کاشت ارقام مقاوم برای کاهش سطح خسارت بیماری بهره جست.

چکیده انگلیسی:

Charcoal rot Macrophomina phaseolina is one of the most serious soil brone disease of melon with economic importance throughout the world. Due to the failure of crop rotation, clean seeds and chemical control, application of the resistance cultivars and varieties, regarding to their ability in infestation reduction and less tissue destruction would be efficient. This study was to study the reaction of 22 different varieties of melon in Varamin area, as one of the main source of melon production in Iran, under the greenhouse condition. The experiment was taken place with four replications under complete random block design. Feature examined were wet weight, dry weight and pathogenicity index which were monitored in one month. Results of the pathogenicity indices showed than four varities, Honey Dave, Tashkand, Isafahan and Hybrid Ananas T with the lowest infestation index (1-2.1) were recognized as resistant and three varieties of Haj Mashallahi, Samsouri Isfahan, Ananas Mina MN1 with the highest pathogenicity index (>4) were recognized as susceptible. The results of wet weight mean showed that both hajmashallahi and 7065 MA hybrid has the lowest (17.05 gr) and Ananas T Hybrid showed the highest (57.05 gr); for dry weight, Honey Pack hybrid has the highest (7.16 gr) and Daregaz Mashhad showed the lowest (1.99 gr) weight. The results revealed a highly significant difference among the cultuvars which would be a clue to use plant resistance as a key factor in melon charcoal rot management.