پهنه‌بندی مناطق مستعد وقوع بیماری فوزاریوم خوشه گندم با استفاده از مدل فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی در استان گلستان

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

هانیه نادری ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
میرمسعود خیرخواه زرکش ² (گروه RS-GIS دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مسعود گودرزی ³ (پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/01/21 تاریخ پذیرش : 1395/05/12 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS), روش منطق فازی, فوزاریوم خوشه گندم (FHB),

چکیده مقاله :

در این پژوهش، نقشه پهنه بندی مناطق مستعد وقوع بیماری بلایت فوزاریومی خوشه گندم مورد مطالعه قرار گرفت و مدل حاصل با نقشه پهنه بندی به دست آمده از گزارشات ایستگاه های تحقیقاتی گیاه پزشکی در استان گلستان با روش منطق فازی مقایسه شد. به این منظور میانگین معیار های رطوبت، دما و بارش به مدت 45 روز در بازه زمانی رشد گندم پاییزه در مرحله 65 مقیاس زادوکس تعیین شد. با توجه به نظر بیماری شناسان گیاهی و زمان وقوع بیماری بلایت فوزاریومی خوشه گندم در استان گلستان، در بازه زمانی اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه برای هر سه روز یک پهنه بندی تهیه شد. در مجموع 15 نقشه پهنه بندی ارایه و مناطق مستعد بیماری در این مدل مشخص گردید. پهنه بندی در چهار طبقه بی ‌خطر (25%-0)، کم‌ خطر (50%-26%)، خطرناک (75%-51%) و پرخطر (100%-76%) طبقه‌ بندی شد و نتایج با استفاده از روش کاپا مورد اعتبار سنجی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وقوع و شیوع بیماری از نیمه دوم فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه در صورت قـرار داشتن خوشه ها در مرحله رشدی حسـاس به بیماری در مناطـق تعییـن شده با اعتبار سنجـی بیش از 76 درصد قابل پیش بینی است. این درحالی است که در این بازه زمانی علایم بیماری در خوشه ها قابل تشخیص نیستند. نتایج تحقیق حاضر، برای محققین و کارشناسان امر در زمینه پیش آگاهی و تصمیم گیری به موقع برای اعمال بهترین روش های مدیریت بیماری مفید خواهد بود

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to provide a zoning map of susceptible areas to Fusarium head blight disease of wheat ear; the obtained model was compared by fuzzy logic method with the zonation map obtained from reports of Plant Protection Research stations in Golestan province. For this purpose, the average of humidity, temperature and precipitation parameters were determined for 45 days in autumn wheat growth period in the stage 65 of the Zadox scale. According to the opinion of plant pathologists and the time of occurrence of Fusarium head blight in Golestan province, preparation of zoning maps was determined through early-April to mid-May period in three days intervals. A total of 15 zoning maps were created and susceptible areas to disease were identified in this model. Zoning was classified into four categories: safe (0-25%), low risk (26-50%), hazard (51-75%) and high risk (76-100%).Validation of the results was admitted by Kappa coefficient method. The results showed that if the spikes were in the susceptible growth stage, the incidence and development of the disease would be predictable from early-April to early-May in the determined areas with a validation of 76%. The symptoms of the disease are not recognizable in the spikes during the mentioned period. The results of this study can be helpful for researcher and related experts in forecasting the disease and decision making of disease management at the best time.