اثر ضد‌قارچـی چنـد اسانس گیاهـی بر قارچ عامل پوسیدگی ریشه و طوقه گوجه‌فرنگی Phytophthora parasitica L در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

زهرا اردستانی ¹ , داریوش شهریاری ² , مژده ملکی ³

1 - کارشناسی ارشد گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین –پیشوا ،ورامین، ایران
2 - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیع استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ورامین، ایران
3 - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین –پیشوا ،ورامین، ایران

تاریخ دریافت : 1395/04/11 تاریخ پذیرش : 1395/08/02 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: آویشن, گوجه‌فرنگی, Phytophthora parasitica, اسانس‌‌های گیاهی, بازدارندگی از رشد,

چکیده مقاله :

پوسیدگی فیتوفتورایی ساقه و ریشه گوجه فرنگی Phytophthora parasitica L. یکی از مهم ترین بیماری ‌های خاکزاد گوجه فرنگی می باشد. این بیماری در دهه اخیر در مزارع و گلخانه های جنوب شرق استان تهران (ورامین) گسترش یافته است. تاکنون کنترل این بیماری با استفاده از ترکیبات شیمیایی موفق آمیز نبوده؛ علیرغم تأثیرکنترل بیولوژیک و یا بکارگیری ارقام مقاوم در کاهش بیماری، ولی به نظر می رسد تحقیق و بکارگیری ترکیبات طبیعی به ویژه اسانس‌ های گیاهی، علاوه بر کاهش بیماری اثرات مفید زیست محیطی را به‌همراه داشته باشد. دراین مطالعه اثر اسانس هشت گیاه آویشن، زیره، مرزه، پونه، نعناع، ترخون، زینان، رازیانه و قارچکش ریدومیل-مانکوزب به عنوان تیمار شاهد در شرایط آزمایشگاهی در پنج غلظت 60، 120، 240180 و 300 پی پی ام بر روی سرعت رشد و بازدارندگی از رشد قارچ عامل بیماری در محیط کشت PDA در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. آزمایشات گلخانه ای با ده تیمار شامل اسانس‌ های موفق آویشن، پونه و زیره به غلظت 2/0 و 3/0 در هزار به همراه قارچکش روال تی اس1 و 5/1 در هزار و شاهد سالم و آلوده به قارچ P. parasitica در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکراراجراء شد. اسانس ‌ها و قارچکش به بستر ریشه گیاهچه‌ های گوجه فرنگی در مرحله دو برگی افزوده شدند. آماربرداری از درصد شدت بیماری مطابق الگوی کوئسادا-اوکامپو و هاوسبک چهار هفته بعد از مایه زنی انجام شد. اسانس‌ هایی‌که در شرایط آزمایشگاهی بیش ترین درصد بازدارندگی از رشد را داشتند به ترتیب آویشن (28/79 درصد)، پونه (85/72 درصد)، زیره (95/69 درصد)، نعناع (70/60 درصد)، ترخون (70/60 درصد) و زینان (60 درصد) بودند و حداقل غلظت بازدارندگی EC50 از رشد میسیلیومی قارچ مربوط به اسانس آویشن، زیره و پونه در غلظت180 پی پی ام بوده است. نتایج تجزیه واریانس تحقیقات گلخانه ای نشان دهنده اختلاف معنی دار بین تیمار ها در سطح احتمال 1% بود. در مقایسه میانگین‌ ها با آزمون دانکن، اسانس آویشن به ترتیب با 65/1 و 31/1 شدت شاخص بیماری نزدیک ترین شاخص بیماری با تیمار های قارچکش ریدومیل-مانکوزب و شاهد سالم با 18/0 شاخص شدت بیماری بود و بهترین تأثیر در کاهش بیماری را داشت.

چکیده انگلیسی:

Phytophthora stem and root rot of tomato, Phytophthora parasitica L., is one of the most important soil-borne diseases of tomato. This disease has been spreading in greenhouses located in east-south of Tehran province (Varamin) through the last decade. The disease control by fungicides has not been successful; In spite of success of biological control or using resistant varieties to reduce disease, it seems that studying and application of natural compounds especially plant essences including a wide range of secondary metabolites can not only reduce disease but also it has beneficial effects on the environment. In this case study, efficacy of eight plants including thyme, cumin, savory, pennyroyal, mint, tarragon, ajwain and fennel with Ridomil-mancozeb fungicide as control were evaluated on colony growth rate and inhibitory growth of causal agent in five concentrations of 60,120,180, 240 and 300 ppm on PDA medium based on completely randomized block design in vitro conditions. Greenhouse experiments were carried out with ten treatments including successful essences of thyme, pennyroyal and fennel at 0.2 and 0.3 with Ridomil-mancozeb fungicide at 1 and 1.5 ppm and check and control infected with P. parasitica in completely randomized block design in four replications. Essences and fungicide were added into root substrate of tomato seedlings in two leaves stage. Recording disease severity percentage was performed according to Quesada-Ocampo and Hausbeck scale, four weeks after inoculation. Essences with highest inhibitory growth percentage in laboratory were respectively thyme (79.28%), pennyroyal (72.85%), cumin (69.95%), mint (60.70%), tarragon (60.70%) and ajwain (60%) and thyme and pennyroyal essence by concentration of 180 ppm showed minimum inhibitory concentration, EC50 of mycelial growth. Results of variance analysis in greenhouse demonstrated that all treatments were significantly different at 1% confidence level. Mean comparisons by Duncan multiple range test showed that thyme essence respectively with disease severity index of 1.65 and 1.31 were classified statistically in e, d that were the closest index with fungicide treatments of Ridomil-mancozeb and cheek (18% DSI) and it has been proved the best efficacy on disease reduction.