بررسی حضور، پراکنش و دوره فعالیت حشره‌ کامل چند گونه شب‌‌پره زنبور مانند Synanthedon spp. (Lep.: Sesiidae) با استفاده از تله‌‌های فرمونی در باغات شهرستان سنندج

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

سمیه صلواتی ¹ , حامد غباری ² , امین صادقی ³

1 - گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
2 - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
3 - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

تاریخ دریافت : 1393/07/10 تاریخ پذیرش : 1393/11/20 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: تله دلتایی, شب‌پره زنبور مانند, فرمون جنسی,

چکیده مقاله :

خانواده Sesiidae شامل حدود 1400 گونه در150 جنس است. لارو این حشرات با تغذیه از کامبیوم درخت باعث خشـک شدن میزبان می شود. یکی از روش‌ های مناسب برای پایش این آفت در باغ ‌ها استفاده از تله‌ فرمونی است. بنابراین طی تحقیقـی که در سال 1393 انجـام شد، حضـور و پراکنش گـونه های مختلـف شب ‌پره‌ زنبـورمانند در هفـت منطقـه باغـی با فاصلـه تقریبـی20 کیلـومتر از یکدیگـر در باغات شهـرستان سنندج با استفاده از شش عدد تله فرمونی (حـاوی کپسـول ‌های فـرومونی دو گـونه(Borkhausen) (Lep.: Sesiidae) Synanthedon myopaeformisو (Synanthedon tipuliformis (Clerck) (Lep.: Sesiidae) در هر منطقه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای مطالعه دوره فعالیت حشرات کامل گونه های مختلف حشره مذکور، در سه منطقه باغی در هر منطقه تعداد شش تله مستقر گردید که به طور مستمر (هر سه روز یکبار) مورد بازدید قرار می ‌گرفت. نتایج آزمایش‌ ها نشان داد که گونه(Rott.) (Lep.: Sesiidae) Synanthedon tabaniformis در تمام مناطق تله‌ گذاری شـده حضور دارد و بالا ترین تراکم این آفت مربوط به منطقه باغات سد قشلاق (43 شب‌پره در هر تله) است (p< 0.05) و گونـه Synanthedon tipuliformis در هیـچ کـدام از منـاطق تلـه‌ گـذاری شـده مشـاهـده نشـد، همچنیـن گونـه Synanthedon myopaeformisدر سه منطقه و در تراکم پایین مشاهده شد. بررسی دوره‌ ظهور حشرات کامل گونه غالب S. tabaniformis نشان داد که اولین شب ‌پره‌ ها در تاریخ 16/3/1393 در منطقه باغات سد قشلاق، در منطقه روستای صلوات آباد در تاریخ 20/3/1393 و در منطقه ایستگاه تحقیقاتی گریزه در تاریخ 23/3/1393 بوده است و اوج پرواز در دو منطقه باغات سد قشلاق و ایستگاه تحقیقاتی گریزه در تاریخ 2/4/1393 مشاهده شد و در منطقه روستای صلوات آباد در تاریخ 30/3/1393 بوده است و آخرین حشرات کامل در منطقه روستای صلوات آباد در تاریخ 27/4/1393، در منطقه باغات سد قشلاق در تاریخ 30/4/1393 و در منطقه ایستگاه تحقیقاتی گریزه در تاریخ 3/5/1393 شکار شد.

چکیده انگلیسی:

The family of Sesiidae includes about 1400 species in 150 genera. The larvae of these insects feed on the cambium of the tree and dry the tree. Using pheromone trap is one of the suitable methods for monitoring the pest in orchards. Therefore, in this study, the presence and distribution of clearwing moth were examined in the province, in 7 locations with an average distance of 20 km from each other in the city of Sanandaj using 6 pheromone traps in each region. Also in order to study the activity of the adult insects of different species of the mentioned insects in every 3 garden areas 6 traps (pheromone capsule containing two species Synanthedon myopaeformis (Borkhausen) (Lep.: Sesiidae) and Synanthedon tipuliformis (Clerck) (Lep.: Sesiidae)) were deployed that they were continuously (every 3 days) visited. The results showed that Synanthedon tabaniformis (Rott.) (Lep.: Sesiidae) species is present in all regions of trapping and the highest density of this pest is related to Qeshlagh dam garden (43 moths per  trap) (p< 0.05) and the S. tipuliformis species was observed in none of the trapping areas; also species of S. myopaeformis was observed in 3 regions at low concentrations. Studying the emergence period of S. tabaniformis adult insects showed that the first moths were trapped in the region of Qeshlagh dam garden in 2014/6/6, in the region of Salawat Abad in 2014/6/10, and in the region of Grize in 2014/6/13. The peak of the flight was observed in the two regions of Qeshlagh dam garden and Grize in 2014/6/23 and in the region of Salawat Abad in 2014/6/20. Finally, the last moths were trapped in the region of Grize in 2014/7/25, in the region of Salawat Abad in 2014/7/18 and in the region of Qeshlagh dam garden in 2014/7/21.