شمال غرب ایران در دوره هخامنشی در پرتو یافته‌های باستان‌شناختی قلعه قوناق قیران
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی
ثروت ولدبیگی
1
(دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)
مصطفی ده‌پهلوان
2
(استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
رضا رضالو
3
(استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)
کلید واژه: آذربایجان, هخامنشی, قلعه قوناق قیران, ظرف مثلثی, ظروف سبک اردبیل, معماری دفاعی,
چکیده مقاله :
منطقه شمال غرب ایران در هزاره اول پ.م نقش مهمی در انجام مراوادت، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ایران با سرزمینهای پیرامونی ایفا می‌کرده است. با توجه به اهمیت بالای منطقه، ابهامات زیادی در شناخت ویژگی‌ها و تعاملات فرهنگی این منطقه به ویژه در دوران هخامنشی و اشکانی وجود دارد. معرفی و تحلیل باستان‌شناختی هر چه بیشتر یافته های فرهنگی گذشته و جدید می‌تواند سهم زیادی در روشن ساختن ابهامات فرهنگی منطقه داشته باشد. قلعه قوناق قیران از معدود محوطه‌های مربوط به دوره هخامنشی در استان اردبیل است. این قلعه بزرگترین استقرار دارای ظروف منقوش مثلثی مربوط به دوره هخامنشی در دشت اردبیل است که تا کنون بررسی و کاوش نشده است. بررسی باستان‌شناختی قلعه قوناق قیران به شیوه روشمند و با اجرای عملیات نقشه‌برداری نمونه‌برداری مستندسازی و تحلیل یافته‌ها انجام شد. هدف، مطالعه ۲۵٪ داده‌های فرهنگی داخل کارگاه های سطح قلعه بود. از آنجایی که هدف اصلی این پروژه شناخت ویژگی‌های ظروف منقوش مثلثی بود، پس از طبقه‌بندی سفال‌ها و گزینش نمونه‌های شاخص مطالعه و مقایسه تطبیقی آن‌ها با دیگر محوطه‌های هم زمان در داخل و خارج ایران انجام شد از این قلعه همچنین سفالهای منقوش سبک اردبیل و سفالهای لعاب‌دار با لعاب سبز متعلق به دوره سلجوقی به دست آمد که نشانگر توالى استقرار در آن است. ویژگی‌های بارز معماری دفاعی قلعه قوناق قیران و شرایط محیطی و توپوگرافیک آن نشان از اهمیت و جایگاه سیاسی این محوطه دارد.
Northwest Iran played an important role in cultural, economic, and political exchanges with the surrounding lands in the first millennium BC. Given the importance of the area, there are many uncertainties in understanding the cultural features and interactions of the region, particularly during the Achaemenid and Parthian periods. It may contribute greatly to clarifying ambiguities through more archaeological introduction and analysis of old and new cultural findings. Ghonagh Ghiran castle is one of the rare Achaemenid sites in the Ardebil province. This castle is the largest site container painted triangle ware belonging to the Achaemenid period in the Ardabil Plain, which was not surveyed and excavated yet. This site was been surveyed with systematic sampling methods and then documentation and analysis of cultural materials. It was our aim that studies 25 percent of the cultural data of all operations of the castle surface. For as much as our main aim was to identify characteristics of painted triangle ware in this project, then potteries classification and samples selection, we studied, evaluated, and compared them with potteries of other sites both inside and outside of Iran. It has found species of Ardebil styles pottery and shards with green glaze belonged to the Seljuk period too, which it is indicate settlement continuity in this site. According to the considerable characteristics of defensive architecture, and environmental and topographic conditions of Ghonagh Ghiran Castle, undoubtedly, it has had a political and important status in the region.
_||_
