گزارش پژوهش‌های باستان‌شناختی به منظور مکان‌یابی معبد لائودیسه در نهاوند
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی
مهدی رهبر
1
(پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تهران، ایران.)
سجاد علی بیگی
2
(دانشجوی دکتری باستان‌شناسی پیش از تاریخ، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ مدرس گروه باستان‌شناسی موسسۀ آموزش عالی مولانا.)
کلید واژه: نهاوند, دوره سلوکی, معبد لائودیسه, بررسی و گمانه‌زنی, سرستون ایونیک,
چکیده مقاله :
آگاهی‌های تاریخی و باستان شناسی کنونی ما از دوران حکومت حاکمان یونانی و مقدونی در ایران بسیار اندک و ناچیز است. با این حال، نوشته‌های مورخین و جغرافی‌نویسانی همچون استرابو، بطلمیوس، آپیان و پلینی درباره ایران دوره سلوکی اطلاعاتی هرچند مختصر و مبهم در اختیار قرار می‌دهند. با وجود آن‌که سلطه سلوکیان به‌خصوص در غرب ایران به درازا انجامید و شهرهایی نیز در این دوره ساخته شد، اما تاکنون شواهد باستان شناختی اندکی از این دوره بدست آمده است. کشف اتفاقی کتیبه ای یونانی در نهاوند که اشاره به وجود معبدی به نام لائودیسه در زمان سلطنت آنتیوخوس سوم دارد، نقطه عطفی در مطالعات باستان‌شناختی و تاریخی این دوره در ایران به شمار می‌رود. علاوه بر کتیبه یونانی، کشف یافته‌های ارزشمند دیگری مانند پیکرک‌های برنزی خدایان یونانی، قربانگاه سنگی، سرستون، ساقه ستون، پایه‌ستون و قطعه سفال‌های این دوره طی پژوهش‌های پیشین و کنونی در محله دوخواهران نهاوند، به وجود بنایی از دوره سلوکی در این محل صحه می‌گذارد. به طور کلی، مدارک تاریخی و شواهد باستان شناختی، نهاوند را به‌عنوان شهری مهم از دوره سلوکی تا پایان کار ساسانیان معرفی می‌نماید. نوشتار حاضر نتایج بررسی و گمانه‌زنی به منظور مکان‌یابی معبد لائودیسه در نهاوند است که طی دو فصل در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۹۰ به انجام رسیده است.
The Hellenistic period is one of the most controversial in the history of Iran. Most of our information from this period drives from accounts of Greek classic historians and geographers such as Strabo, Poliny, and Apian which give us an ambiguous picture of Seleucid period in Iran. In spite the fact that the Seleucids established their rule over a large part of western Iran for a long period and founded several cities archaeological evidence for the period are few and scanty. The chance discovery of the Greek inscription of Antiochos III in 1943, which refers to the temple of Laodicea, was a turning point in the archaeological and historical studies of Seleucid period in Iran. In addition to the Greek inscription, invaluable finds including bronze figures of Greek deities, stone altar, capital-column, and characteristic potsherds of Seleucid period have been found in historical area of Do- Khaharan (two sisters) northeast of Nahavand city which attest the existence of a Greek temple in the region. In general, historical records and archaeological evidence introduce the city of Nahavand in western Iran as an important centre from the time of Seleucid to the end of Sassanian period. This article presents results of archaeological sounding which was carried out in 2005 and 2011 to find the location of Laodicea temple.
_||_
