ضرورت توسعه رشته های آموزش علوم در دوره های کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی
محورهای موضوعی : علوم تربیتی
عبدالرضا سبحانی
1
(عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)
کلید واژه: آموزش علوم, تحـصیلات تکمیلـی, برنامـهریـزی درسـی, یـاددهی و یـادگیری, پژوهش در آموزش, تربیت معلم, رشته های تلفیقی, توسعه علمی و تولید دانش,
چکیده مقاله :
یکی از عوامـل مـؤثر بـر کـارآیی و اثربخـشی نهادهـای تعلـیم و تربیـت وجـودمتخصصان آموزش علوم است. به همین دلیل تربیت متخصص آموزش علوم (Science Education) مورد توجه اغلب نظام های تعلیم و تربیت کـشورهای پیـشرفته جهـان قـرارگرفته است. (Lewin. 2000) این رشته ها در بسیاری از کشورهای توسـعه یافتـه جهـان از تنوع نسبتاً زیاد و پیشینه طولانی برخوردار است اما در دانشگاه های ایران تـاکنون دردوه های کارشناسـی ارشـد، آن هـم در رشـته هـای محـدودی شـامل آمـوزش فیزیـک،آموزش ریاضی، آموزش زبان انگلیسی، آموزش زبـان فرانـسه، آمـوزش زبـان فارسـی برای غیرفارسی زبان ها و آموزش پزشکی آموزش پرستاری دایـر شـده اسـت. محتـوای اصلی برنامه درسی رشته های آموزش علوم در دوره های تحصیلات تکمیلی بـسیاری ازدانشگاه ها مجموعه ای از درسهای تخصصی علوم، تعلیم وتربیت و تمرین معلمی و روش تحقیق در علوم رفتاری است. مهمترین کارکرد فارغ التحصیلان رشته های آموزش علوم، تربیـت پژوهـشگر درنظام های آموزشی اعم از عمومی یا عالی است. بدیهی است آموزش معلمان و محققان حرف های مستلزم وجود سطح قابل قبـولی از دانش موضوع و همچنین پایه های نظری یادگیری و ماهیـت آن در علـوم و مهارتهـای تحقیــق مــ یباشــد. رشــته هــای آمــوزش علــوم بــه مثابــه رشــته هــای در هــم تنیــده(interdisciplinary) با ترکیب منطقی یک موضوع علم با مباحث تعلیم و تربیت و آمار وروش تحقیق سازماندهی میشود. به عنو ان مثال، مباحث علم فیزیک، روشـهای آمـوزش فیزیک و روشهای تحقیق در آموزش فیزیک محورهای اصلی دوره ی کارشناسی ارشد ودکترای رشته ی آموزش فیزیک را شکل میدهند که برای هر یک از این محورها درسها وفعالیتهایی برای دانشجویان پیش بینی می شود. عــدم توســعه رشــته هــای آمــوزش علــوم در دوره هــای تحــصیلات تکمیلــی دانشگاه های کشور خلاء محسوسی را در نظام آموزش عمـومی و آمـوزش عـالی ایجـاد نموده است به ط وری که پژوهشگر حرف های برای تحقیق در آموزش علوم دردانشگاه های کشور نادر و بعضاً نایاب است. تأسیس رشته های آموزش علوم پایه، علـوم مهندسی، آموزش زبان و ادبی ات فارسی، آموزش معارف اسلامی، در دوره های تحصیلات تکمیلی یک ضرورت جدی برای نظام آموزشی کشور به شمار می رود.
One of the most important factors in effectiveness of educational organizations is having experts of science education. For this reason, training science education experts plays a great importance role in most developed countries education system ( Lewin 2000 ). These majors have a great variety in many developed countries, but in Iran only in a few majors have been established such as: physic education, mathematics, English, French, and Persian languages education for non Persians and medical aducalion as well as nursing education. The main contents of academic courses in science education in complementary education consist of a collection of technical subjects such as education teaching training and research method in behavioral science. The most important performance of the graduates of science education majors is training researchers in general or higher education systems. It is obvious that professional teachers and researchers education requires a suitable level of knowledge along with the theoretical principles of learning as well as it’s nature in science and research skills. Like interdisciplinary majors, science education majors are organized through logical combination of a scientific and educational subject with statistic and research method. For example, physic, physic education methods are the main subjects of physic education in post graduate levels. For each subject, some activities are predicted. Science education lack of development in post graduate levels has left a vacancy in general and higher education system of the country, so that there is rarely any professional researcherin science education researches. Establishing fundamental sciences, engineering sciences, literature language education, and ideology education in pos graduate level is a necessity.
