کاربری‌های باغ‌های عصر غزنوی با تکیه بر تاریخ بیهقی

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

دکتر شهرزاد ساسان پور ¹

1 - استاد یار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر

تاریخ دریافت : 1394/11/20 تاریخ پذیرش : 1394/11/20 تاریخ انتشار : 1393/02/01

کلید واژه: تاریخ بیهقی, کاربری ها, باغ ها, سلطان محمود غزنوی, سلطان مسعود اول غزنوی,

چکیده مقاله :

تاریخ بیهقی نه تنها از مشهورترین متون ادب فارسی است بلکه به نوبه خود یکی از منابع مهم تاریخ اجتماعی- فرهنگی ایران در دوره غزنوی به شمار می‌رود. در این کتاب مطالب بسیاری درباره هنرمندان و آثارمعماری وهنری این دوران از جمله باغ های حکومتی و خصوصی به چشم می‌خورد. در مقاله حاضر تلاش بر آن است تا از منظر اجتماعی- فرهنگی، کاربری‌های باغ‌های حکومتی و خصوصی عصر غزنوی مورد بررسی قرار گیرد. سوال اصلی مقاله این است آیا باغ‌های حکومتی این دوره بنا شدند تا تنها نمادی از جلال و شکوه سلاطین، را به نمایش بگذارند یا آنها دارای کاربری‌های دیگری نیز بودند؟ برای پاسخ به این پرسش با مراجعه به متن، مطالب مرتبط استخراج و دسته بندی شد و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی تنظیم گردد. یافته‌های تحقیق در دو بخش ساماندهی گردیده است، بخش اول، به بررسی ویژگی‌های باغ‌های شهرهای غزنین، هرات، بلخ و نیشابور؛ و بخش دوم به بررسی کاربری‌های باغ‌های مورد نظر از جنبه های سیاسی، نظامی، اداری، مذهبی، ورزشی و تفریحی در دوران اولیه حکومت غزنویان اختصاص یافت.

چکیده انگلیسی:

The history of Beyhagi is not only one of the most famous Persian literary texts, But, in turn, it is an important source of cultural and social history of Iran in ghaznavids period. In this book, there are many entries about artists, architectural monuments and artworks including governmental and private gardens.This paper intend to study, from a social-cultural perspective, usages of gardens in this period. The main question of this research is whether the governmental gardens were built during this period only as a symbol of the glory of kings, to represent or they have other usages also. To answer this question, by examining the text, the relevant material was collected and classified and using descriptive-analytical method was set. The findings were organized in two parts: The first part, deals the garden features in the cities of Ghazni, Herat, Balkh, Nishapur, and the second part studies the usages of gardens from political, military, administrative, religious, sporting and recreational aspects of early Ghaznavids period