عوامل تأثیرگذار بر مناسبات سربداران و حکومتهای محلی همجوار
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
دکتر بشری دلریش
1
(استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک)
حسین رضانژاد
2
(کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد)
کلید واژه: تشیع, خراسان, سربداران, آل کُرت, طغاتیموریه, جانی قربانی‌ها,
چکیده مقاله :
یکی از ویژگی‌های تاریخ سیاسی ایران در قرن هشتم هجری قمری، حد فاصل زوال ایلخانان تا روی کار آمدن تیموریان، وجود سلسله‌های محلی متعددی است که در چهارگوشه ایران تشکیل شدند. در این میان، شرق ایران و خراسان محل قدرت نمائی حکومتهای متعدد از جمله حکومت سربداران با اتکاء به مذهب تشیع اثنی عشری بود. در جوار سربداران و پیش از آنان، حکومتهای سنی مذهب طغاتیموریه، آل کُرت و جانی قربانی‌ها نیز جهت کسب قدرت سیاسی به تکاپو برخاسته بودند. با تشکیل این حکومت‌ها در جوار یکدیگر و به رغم روابط کمرنگ دوستانۀ آن‌ها، علل و عوامل متعدد چون مسائل ارضی و گسترش قلمرو بویژه رقابت بر سر تصرف خراسان، تفاوت و تباین مذهبی و اختلافات سیاسی، وقوع برخورد و تنش بین حکومتهای محلیِ خراسان را گریزناپذیر می‌ساخت که در نهایت منجر به ضعف و در نتیجه زوال و سقوط آنان شد. پژوهش حاضر با شیوه‌ی تحلیلی ـ توصیفی، با اتکاء به منابع دست اول و تحقیقات جدید بر آن است تا زوایای پنهان و آشکار مناسبات این حکومتهای محلی و عوامل تأثیرگذار بر آن را بررسی و تحلیل نماید.
One of the features of the political history of Iran in the eighth century AH, between fall of Ilkhanid and rise of the Timurid, is the existance of numerous local dynasties that formed in the corners of Iran. In this situation, the East of Iran, Khorasan was the place of saber-rattling of several local governments including Sarbedaran government relying on the duodenal Shiism. Besides Sarbedaran and before them, the Sunni governments of Taqatimur , Al Kurt and Jani Ghorbanian also tried to gain political power. With the establishment of these governments in the near of Sarbedaran together and despite weak friendly relations between them, several factors such as territorial issues and territory extention, particularly the competition over getting Khorasan, religious and political differences, made tension and conflict inevitable between local governments in Khorasan that eventually lead to weakness and there for fall and decline of them. The presented study with analytical-descriptive method, relying on original sources and new studies and accurate, detailed looking want to analyze hidden and obvious aspects of the relations of these local governments and Factors influencing of it.
