زمینه ها و عوامل پیدایش نخستین مدارس در خراسان

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

قربانعلی اسماعیلی ¹ (دانشجوی دکترای تاریخ و تمدّن اسلامی واحد علوم و تحقیقات عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد)

تاریخ دریافت : 1394/10/07 تاریخ پذیرش : 1394/10/07 تاریخ انتشار : 1387/10/01

کلید واژه: مسجد, نیشابور, خراسان, مدرسه,

چکیده مقاله :

یکی از مسائل مورد بحث در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی خاستگاه نخستین مدارس در جهان اسلام است.مساجد در کنار نقش عبادی تا اوایل قرن چهارم مهمترین مراکز آموزش عالی در جهان اسلام محسوب می شدند. ضرورتهای مذهبی و آموزشی باعث پیدایش مدارس و انتقال آموزش عالی اسلامی به آنها گردید. تعدّد انواع مراکز آموزشی در جهان اسلام و تعصّبات قومی و مذهبی باعث بروز نظریّات متفاوتی در زمینه چگونگی و مکان پیدایش نخستین مدارس اسلامی شده است. براساس منابع موجود خراسان محلّ تأسیس نخستین مدارس اسلامی است، همانطور که نظامیّه نیشابور نیز پیش از نظامیّه بغداد ساخته شد و سرمشقی برای مدارس بعدی گردید. این فضل تقدّم حاصل شرایط مناسب علمی، سیاسی و اجتماعی خراسان، به ویژه نیشابوربوده است. نقش خاندانهای اصیل ایرانی و دانشمندان خراسانی در پیدایش نخستین مدارس جهان اسلام در این منطقه غبر قابل انکار است

چکیده انگلیسی:

One of the issues in education is the starting point of first schools in Islamic world. Besides their function as a place for praying, mosques also were considered the most important educational centers till the early fourth century(AH). Various kinds of educational centers in the Islamic world and religious and ethnic bias have led to different theories on the origin of first Islamic schools. Based on available evidence Khorasan has been the origin of first Islamic schools, as Neishabor School, which turned to be an example to be copied by others, was established before the establishment of Baghdad School. This was the result of favorite scientific, social and political milieu in Khorasan and especially in Neishabor. The role of original Iranian families and Khorasan scientists cannot be denied