مقایسه استراتژیهای مقابلهای بین زنان مبتلا به سوءمصرف مواد و زنان غیرمبتلا در شهر بندرعباس

محورهای موضوعی : زن و خانواده

عطاءالله پاغوش ¹ (کارشناس ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه هرمزگان)
علی ندائی ² (کارشناس ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه اصفهان)
سید رضا فلاح چای ³ (عضو هیأت علمی دانشگاه هرمزگان، گروه مشاوره و روانشناسی)

تاریخ دریافت : 1394/07/12 تاریخ پذیرش : 1395/02/06 تاریخ انتشار : 1395/06/31

کلید واژه: بندرعباس, استراتژی­های مقابله­ای, زنان مبتلا به سوءمصرف مواد, زنان غیرمعتاد,

چکیده مقاله :

"مقابله" تلاش های شناختی و رفتاری فرد برای غلبه کردن یا به حداقل رساندن تنش می باشد و در حوزه ی اعتیاد نیز مقابله های معتادان در تحقیقات مختلف داخلی و خارجی مورد بررسی قرارگرفته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی و مقایسه استراتژی های مقابله ای زنان معتاد و غیرمعتاد در شهر بندرعباس است. مطالعه حاضر با نمونه ای متشکل از یکصد و بیست نفر آزمودنی(60 نفر زن معتاد و 60 نفر زن غیرمعتاد همتا) در سال 94-1393 انجام گردید. طرح پژوهش از نوع توصیفی(پیمایشی) است. از پرسشنامه استراتژی های مقابله ای کارور، شایر و وینتراب (1989)، با 72 سوال که پایایی و اعتبار آن 63/0 تا 95/0 محاسبه شده بود، استفاده شد. آزمون آماری مورد استفاده، T دو گروه مستقل بوده است. یافته ها حاکی از تفاوت معنادار استراتژی های مقابله ای بین دو گروه مورد مطالعه در سطح معناداری01/0 و 05/0 است. میانگین گروه معتاد در هر 4 دسته استراتژی های مقابله ای(استراتژی های متمرکز برمسأله، متمرکز بر هیجان، کم اثر و غیرمؤثر)، با میانگین گروه همتا متفاوت بود و با استفاده از آزمون T مستقل، این تفاوت در 4دسته استراتژی های مقابله ای از نظر آماری در دو سطح01/0>P و05/0>P معنا دار بودند. بنابراین گروه زنان معتاد در مقایسه با گروه زنان غیرمعتاد از استراتژی های مقابله ای متمرکز بر مسأله کمتر و از استراتژی های متمرکز بر هیجان، کم اثر و غیرمؤثر بیشتر استفاده می کنند.

منابع و مأخذ:

-  امیری، مسعود؛ آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا؛ کیمیایی، سیدعلی (1391)، اثربخشی رویکرد واقعیت درمانی گروهی بر منبع کنترل و راهبردهای مقابله ای. فصلنامه اندیشه و رفتار، 24: 68-59.

-  بخشی پوررودسری، عباس؛ محمودعلیلو، مجید؛ ایرانی، سیدسجاد (1387)، مقایسه ویژگی ها و اختلال های شخصیت و راهبردهای مقابله ای معتادان خودمعرف و گروه بهنجار. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، شماره 3: 297-289.

-  جزایری، علیرضا؛ جعفری زاده، ذبیح ا...؛ پورشهباز، عباس (1382)، بررسی و مقایسة ارتباط بین مؤلفه های شخصیتی و راهبردهای مقابله در معتادان به تریاک 36-30 ساله، اعتیاد پژوهی.

-  جزایری، علیرضا؛ دهقانی، محمود (1383)، بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی، اعتیاد و نیمرخ روانی افراد معتاد در مقایسه با افراد غیرمعتاد. فصلنامه سوءمصرف مواد، سال دوم، شماره 6: 66-55.

-  حاجی پور، حسن (1381)، بررسی نگرش های ناکارآمد، میزان استرس، راهبردهای مقابله با استرس در معتادان به مواد افیونی جویای درمان در مقایسه با افراد غیرمعتاد. پایان نامه کارشناسی ارشد. انستیتو روانپزشکی تهران.

-  شعاع کاظمی، مهرانگیز (1387)، بررسی مقایسه ای رابطۀ بین راهبردهای مقابله ای و نگرش نسبت به مصرف مواد در معتادان. فصلنامه اعتیادپژوهی. سال دوم، شمارۀ 7.

-  غضنفری، فیروزه؛ پورقدم، عزت الله (1387)، بررسی رابطه راهبردهای مقابله‌ای و سلامت روانی در ساکنین شهر خرم آباد. فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال دهم، شماره سی و هفتم: 54-47.

-  فرنیا، مجیدرضا؛ خواجه موگهی، ناهید؛ شانه ساز، عبدالامین؛ پاک سرشت، سیروس (1385)، بررسی مقایسه ای استرس، سبک های مقابله ای و ارتباط آن با سلامت عمومی در افراد وابسته به مواد افیونی و غیروابسته به مواد افیونی. مجله علمی-پزشکی، دوره 5، شماره 1: 28-21.

-  کوشکی، شیرین (1384)، تأثیر اختلال های شخصیتی و شیوه های مقابله بر نگرش معتادان نسبت به سوءمصرف مواد، فصلنامهعلمی-پژوهشیمطالعات روانشناختی، دوره 1، شماره 4 و 5.

-  ملازاده اسفنجانی، رحیم؛ کافی، موسی؛ صالحی، ایرج (1389)، مقایسه سرسختی روان شناختی و سبک های مقابله با فشار روانی در افراد معتاد و عادی. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، سال پنجم، شماره هفدهم.

-  هالجین، ریچاردپی؛ ویتبورن، سوزان کراس (1387)، آسیب شناسی روانی    (دیدگاه های بالینی در باره اختلال های روانی). ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.

 

 

-  Altmaier, Y. (2004), Quality of Life issue in mental health care: Past, Present and Future. German Journal of Psychiatry,1:35-43.

-  Ball, S. A. (2004), Personality traits, disorders, and substance abuse. In R. M. Stelmack (Ed.), on the psychobiology of personality: Essays in honor of Marvin Zuckerman. New York: Pergamon.

-  Brady, S. S., Tschann, M. J., Pasch, A. L., Flores, E., & Ozer, J. E. (2009), Cognitive coping moderates, the association between violent victimization by peers and substance use among adolescents. Journal of Pediatric Psychology, 34(3): 304- 310.

-  Callan, WJ., & Henessy, JF. (1989), Strategies for coping with infertility. Br J Med Psychol; 62: 353-54.

-  Carver, C. S., Shiere, M. F., & Weintraub, J. K. (1989), Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2): 267-83.

-  Cooper, M. L., & Orcutt, H. K. (1997), Drinking and sexual experience on first dates among adolescents. Journal of Abnormal Psychology, 106(2): 191–202.

-  Endler, N. S., & Parker, J. D. (1993), Multidimensional assessment of coping: a critical evaluation. Journal of personality and social psychology, 58(5): 844.

-  Folkman, S. and Lazarus, R. S. (1988), Coping as a Mediator of Emotion, Journal of Personality and Social Psychology, 54: 466-75.

-  Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1984), The dynamics of a stressful encounter: cognitive appraisal, coping and encounter outcomes. Journal of personality and social psychology, 50: 992-1003.

-  Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985), If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48(1): 150-170.

-  Kail, R. V., & Cavanaugh, J. C. (2000), Human development. (2nd.ed.). Belmont, CA: Wadworth.

-  Lazarus, R. S. & Folkman, S. (1985), Coping and adaptation, Gilford Press.

-  Lazarus, R. S. (1966),Psychological Stress and the Coping Process. New York: McGraw-Hill.

-  Lazarus, R. S. (1974),Psychological stress and coping in adaptation and illness. International Journal of Psychiatry in Medicine, 5: 321–333.

-  Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984), Stress, appraisal and coping. New York: Springer.

-  Madu, N. S., & Poodhun, A.E. S. (2006), Stress Symptoms and Substance Use among Police Officials in the Central Region of Limpopo Province, South Africa. J. Soc. Sci., 12(3): 213-24.

-  McKee, S. A., Hinson, R. E., Wall, A. M., & Spriel, P. (1998), Alcohol outcome expectancies and coping styles as predictors of alcohol use in young adults. Addict Behavior, 23(1): 17-22.

-  Moss, R.H., & Billings, A. (1982), Conceptualizing and Measuring Coping Resources and Process. In: Goldberger,L., Breznitz, Handbook of Stress. Theorical and Clinical Aspects. New York, Free Press: 212-30.

-  Mullis, R. L., & Chapman, P. (2000), Age, gender and self-esteem differences in adolescent coping styles. Journal of Social Psychology, 140: 539- 541.

-  Naomi, B., & Kimberly, S. (2012), I am not stressed: Effective Stress Coping Techniques. Utah State University, Cooperative extension, FC/marriage/2012-03pr. Available from: http:// digitalcommons.usu.edu/extension_curall/178.

-  Simons, S., & Carvey., B. (2005), attitudes toward marijuana use and drug. Free experience. Elsevier; 16(2).

-  Smith, E., Nolan. Hoxema. S., Farid Rikson. B., & Lofton. J. (2003), The field of Hilgard and Etkinson psychology; translation of Mahmood Saatchi et al. (2007). Tehran: Gap Press. [Persian].

-  Staiger, K. P., Melville, F., Hides, L., Kambouropoulos, N., & Lubman, I. D. (2009), Can emotion-focused coping help explain the link between posttraumatic stress disorder severity and triggers for substance use in young adults? Journal of Substance Abuse Treatment, 36(2): 220- 26.

-  Stone, A. A., Greenberg, M. A., Kennedy-Moore, E., & Newman, M. G. (1991), Self-report, situation-specific coping questionnaires: What are they measuring? Journal of Personality and Social Psychology, 61(4): 648.

-  Terry, D. J. (1994), Determinants of coping: The role of stable and situational factors. Journal of personality and social psychology; 66(5): 895.

-  Thoits, P. A. (1986), Social support as coping assistance. Journal of Counseling and Clinical Psychology; 54: 419-23.

-  Wasilow-Mueller, S., & Erickson, C. K. (2001), Drug abuse and dependency: Understanding gender differences in etiology and management.Journal of the American Pharmacista Association; 41: 78–90.