تنوع صفات فنولوژیک و مورفولوژیک در برخی از لاین های امید بخش گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. durum)

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

سعید آذرمگین ¹ (فرهیخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
حمداله کاظمی اربط ² (استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
حسین زینلی ³ (استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان)

تاریخ دریافت : 1388/10/08 تاریخ پذیرش : 1389/05/25 تاریخ انتشار : 1389/03/01

کلید واژه: گندم دوروم, تجزیه خوشه‌ای, ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی,

چکیده مقاله :

این تحقیق به منظور بررسی تنوع بین صفات فنولوژیک و مورفولوژیک 18 لاین امید بخش گندم دوروم و رقم شاهد آریا (دوروم) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری را بین لاین ها برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد پنجه در هر بوته، طول سنبله در هر بوته، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در هکتار، تعداد سنبلچه در سنبله، مساحت برگ پرچم و برگ ماقبل پرچم در هر بوته، طول ریشک، شاخص برداشت، تعداد سنبله ی بارور و سنبله ی غیر بارور در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و اندازه ی قطر سنبله در هر بوته نشان داد. لاین 17 با 9.49 تن در هکتار بیشترین و لاین 11 با 3.35 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه در هکتار را نشان دادند. بالاترین مقدار ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی متعلق به صفت عملکرد دانه در هکتار بود. تجزیه ی خوشه ای لاین های مورد مطالعه را بر اساس صفات فنولوژیک و مورفولوژیک به 3 گروه تقسیم کرد. بنابراین، تحت شرایط محیط آزمایش، به نظر می رسد صفات تعداد سنبله ی بارور و سنبله ی غیر بارور در واحد سطح، شاخص برداشت، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه و طول ریشک بتوانند به عنوان معیارهایی برای گزینش لاین های با عملکرد بالا مورد استفاده قرار گیرند.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted to evaluate variations of phenological and morphological traits in some promising durum wheat lines. Nineteen lines were planted in a randomized complete block design with three replications in 2008. Analysis of variance showed significant differences for traits including days to 50% flowering, plant height, spike length, number of fertile and unfertile spike per m2, seed yield, 1000 grain weight, harvest index, spike diameter, awn length, flag and penultimate leaf area, number of spikelet per spike and number of seed per spike. Comparison of means showed that the lines number 17 and 11 had highest and lowest seed yield, respectively. The most phenotypic and genotypic variation coefficients belonged to seed yield. Lines based on cluster analysis, were classified into 3 groups. This study showed that 1000 grain weight, number of fertile and unfertile spike per m2, harvest index, awn length and seed yield maybe proper indices to select lines for highest seed yields.