واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان به تنش خشکی و گروه بندی آنها

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

سعید اهری‌زاد ¹ , ویدا احمدی ² , سیدابوالقاسم محمدی ³

1 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
2 - فرهیخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
3 - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

تاریخ دریافت : 1389/01/14 تاریخ پذیرش : 1389/08/06 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: تنش خشکی, تجزیه خوشه‌ای, تجزیه عاملی, لاین اینبرد نوترکیب گندم نان,

چکیده مقاله :

به‌منظور بررسی واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان به‌همراه والدین (روشن و سوپرهد) به‌تنش خشکی و گروه‌بندی آن ها، آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (80، 120 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس (Aو عامل فرعی لاین ها بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف سطوح آبیاری از نظر عملکرد و برخی صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. مقایسات میانگین، کاهش این صفات را در اثر تنش خشکی نشان داد. همچنین، بین لاین ها از نظر کلیه ی صفات غیر از تعداد پنجه ی نابارور تفاوت معنی دار مشاهده شد. قابل ذکر است که اثر متقابل لاین × تنش برای کلیه ی صفات غیـر معنی دار بود. تجـزیه ی خوشه ای براساس کلیه ی صفات به روش WARD، لاین ها را به‌دو گروه تقسیم کرد و تجزیه ی تابع تشخیص این گروه بندی را تایید کرد. مقایسه انحراف از میانگین کل این دو گروه نشان داد گروه دوم با داشتن لاین‌های 10 و 31 و رقم روشن نسبت به گروه اول برتر می‌باشد. با انجام تجزیه به عامل ها بر اساس روش تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس چهار عامل 88.69 درصد تغییرات داده ها را تبیین نمودند. نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی نشان دهنده ی اهمیت صفات عملکرد و اجزای عملکرد و قامت گیاه برای گزینش لاین های امیدبخش بود.

چکیده انگلیسی:

In order to study the response of bread wheat recombinant inbred lines to drought stress and their grouping an experiment was conducted in split plot based on randomized complete block design with three replications at Islamic Azad University, Tabriz Branch the Agriculture Research Station. Main factor consist of different levels of irrigation (80, 120 and 160 mm evaporation water from class A evaporation pan) and sub factor included the lines. Result of analysis of variance revealed significant differences among different levels of irrigation for the most of the traits. Mean comparisons showed that drought stress reduced the value of these traits. Significant differences were observed among lines for all the traits except non fertile tiller number. Line × stress interaction was non significant for all of the traits studied. Cluster analysis using WARD algorithm based on the traits under study assigned the lines into two separate groups. Discriminate analysis confirms this grouping. Factor analysis based on principle component analysis and varimax rotation, showed that the first four factors accounted for about 88.69 percent of the total variation. The result revealed that yield and its components and plant height were important traits for selection of promising lines.