تاثیر محلول پاشی متانول بر برخی از صفات مرتبط با عملکرد دانه آفتـابگردان (Helianthus annuus) تحت تنش کمبود آب

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

ابراهیم خلیل وند بهروزیار ¹ (عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
مهرداد یارنیا ² (دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
الناز فرج زاده معماری ³ (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان)
مژگان هریسچی ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

تاریخ دریافت : 1392/08/15 تاریخ پذیرش : 1393/03/11 تاریخ انتشار : 1393/04/01

کلید واژه: آفتابگردان, تنش کمبود آب, محلول پاشی, متانول,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر محلول پاشی با متانول بر برخی صفات مرتبط با عملکرد دانه آفتابگردان تحت تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات به اجرا در آمد. عوامل مورد آزمایش عبارت بودند از محلول پاشی با متانول در شش غلظت شامل(0 درصد متانول (شاهد)، 7، 14 ،21 ،28 و 35 درصد متانول) و تنش کمبود آب در چهار سطح ( 25 ،50 ، 75 و 100 درصد رطوبت قابل دسترس). نتایج نشان دادند که اثر محلول پاشی با متانول در سطوح مختلف تنش کمبود آب بر صفات عملکرد تک بوته، وزن خشک بوته، تعداد دانه درطبق و درصد مغز به کل دانه معنی دار است. محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل (100درصد رطوبت قابل دسترس) با میانگین 96.69 گرم بیشترین و عدم محلول پاشی در شرایط 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 67.78 درصد کمترین عملکرد دانه تک بوته را داشتند (افزایش معادل 42 درصد). همچنین، محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل با میانگین 465.4 گرم بیشترین و محلول پاشی با محلول 7 درصد متانول در تیمار 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 191.5 گرم کمترین وزن خشک بوته را داشتند (افزایش معادل 2.4). محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل با میانگین 53.34 گرم بیشترین و عدم محلول پاشی با متانول در شرایط آبیاری با 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 31.42 گرم کمترین عملکرد روغن تک بوته را داشتند. بیشترین تعداد دانه در طبق با میانگین 1766 عدد در تیمار محلول پاشی با محلول 21 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل بود که نسبت به تیمار عدم محلول پاشی در شرایط 25 درصد رطوبت قابل دسترس با میانگین 759 عدد افزایشی معادل 2.3 برابر را نشان داد. محلول پاشی با محلول 14 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل درصد مغز به کل دانه را 32 درصد افزایش و درصد پوسته به کل دانه را 2.1 برابر کاهش داد.

چکیده انگلیسی:

To investigate the effects of rates of methanol foliar applications under water deficit stress on someof traits related to seed yield of sunflower (Helianthus annuus L), a split plot experiment was conducted during growing seasons of 2011-2012. Treatments were four levels of water deficit stresses a1: severe stress (irrigation at 25% FC), a2: mild stress (irrigation at 50% FC), a3: fair stress (irrigation at 75% FC) and a4: normal irrigation (irrigation at 100% FC) and six levels of foliar methanol applications [b1:0, b2:7, b3:14, b4:21, b5:28 and b6:35 (v/v)]. The analysis of variance showed significant effect of interaction between water deficit stress and methanol rates of foliar applications on seed yield per plant, dry weight per plant, number of seeds per head (p<0.01) and percentage of seed per fruit (p<0.05). The highest (96.69 g/plant) and the lowest (67.78 g/plant) seed yields were related to the 21% [v/v] foliar application of methanol under normal irrigation and control (without methanol application) in severe stress respectively (seed yield increase of about 42%). 21% (v/v) foliar application of methanol under normal irrigation also resulted in highest ( 53.34 g) and 0% (v/v) foliar application of methanol under severe stress in the lowest (31.42 g) oil yield per plant (69% increase). Also, 21% (v/v) foliar application of methanol under normal irrigation resulted in highest (465.4 g) and in severe stress had the lowest (191.5 g) dry weight per plant (a 2.4 fold increase in dry seed weight). Besides,the highest seed number per head was related to 21% (v/v) methanol foliar application under normal irrigation. Using 21% (v/v) methanol foliar application under normal irrigation increased seed number per head by 2/3 times in comparison with that of control under severe drought stress. The results also proved that 14% (v/v) foliar application of methanol under normal irrigation did increase seed (achene) yield by 32% and reduced percentage of ovary wall to seed by 2/1 fold.