ارزیابی فراوانی و تهیه نقشه پراکنش علف های هرز غالب مزارع گندم آبی و دیم استان آذربایجان شرقی

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

وجیهه نریمانی ¹ (محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی)
مهدی مین باشی معینی ² (عضو هیئت علمی بخش تحقیقات علف های هرز و انگل های گل دار)
زهرا پوری ³ (محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی)

تاریخ دریافت : 1390/10/11 تاریخ پذیرش : 1392/02/31 تاریخ انتشار : 1391/08/01

کلید واژه: GIS, استان آذربایجان شرقی, گندم آبی و دیم, علف هرز غالب, نقشه پراکنش,

چکیده مقاله :

نظر به تنوع زیاد علف های هرز در مزارع گندم دیم و آبی استان آذربایجان شرقی و با هدف اطلاع از وجود علف‌های هرز غالب خاص و تهیه نقشه پراکنش آنها، مزارع گندم استان بر اساس روشی یکسان مورد بررسی و آماربرداری قرار گرفتند. طی نه سال (1379 تا 1388 ) در نوزده شهرستان موجود استان با فلورهای نسبتاً متفاوت براساس سطح زیر کشت و مساحت مزارع حدود 231 مزرعه گندم آبی و دیم بررسی شدند. نتایج نشان داد که در مزارع گندم آبی و دیم این استان به ترتیب متجاوز از 112 و 137 گونه علف هرز متعلق به 101 جنس از 28 خانواده گیاهی وجود دارد. گونه های Galium tricornatum(بی تی راخ)،Chenopodium album (سلمه تره)، Descurania Sophia (خاکشیر)، Polygonum patulum (هفت‌بند)، Geranium tuberosum (شمعدانی وحشی) وGoldbachia laevigata (ناخنک) به ترتیب فراوان ترین علف‌های هرز پهن برگ مزارع گندم بودند. باریک برگ های غالب این مزارع را Eremopyrum bonaepartis (گارس)، Alopecurus myosuroide(دم روباهی کشیده)، Bromus tectorum (پشمکی) تشکیل داده و گونه های Acroptilon repens (تلخه)، Convolvulus arvensis ( پیچک صحرایی)، Salsola kali (علف شور)، Cardaria draba (ازمک ) و Lactuca serriola (کاهوک) از گیاهان هرز مزاحم به هنگام برداشت گندم هستند. در مجموع، نتایج این بررسی نشان دادکه مدیریت علف‌های هرز مزارع گندم استان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و مدیریت رستنی های مزاحم قبل از برداشت گندم در پایین‌ترین حد می باشد.

چکیده انگلیسی:

Due to the large diversity of weeds in irrigated and rain fed wheat fields in East Azerbaijan province, Determining dominant specific weeds and prepare their distribution map, wheat fields were survey based on identical approach. During 9 years (from 2000 to 2009), in 231 wheat fields based on their sizes from 19 counties were selected and abundance of weed species were studied. The results showed that there were more than 112 and 137 species of weeds in irrigated and rain fed field belonging to 101 genera of 28 families. The most important dominant broad leaf weeds in rain fed and irrigated fields were: Galium tricornatum, Chenopodium album, Descurania Sophia, Polygonium aviculare, Geranium tuberosum, Goldbachia laevigata. Grass leaves weeds are Eremopyrum bonaepartis, Alopecurus myosuroides, Bromus tectorum. In addition weed genuses like Acroptilon repens, convolvulus arvensis, Salsola kali, cardaria draba, Lactuca serriola, arethemost prevalent weeds at harvesting time in the wheat fields of province. The results also showed that controlling measures of weeds in wheat fields of province is not satisfactory and their management methods prior to harvesting are even worse.