ارزیابی ارقام کلزا در شرایط تنش خشکی

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

نعیم جمشیدی ¹ (دانشجوی دکتری زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
امیرحسین شیرانی راد ² (دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر)
فاطمه تخت چین ³ (کارشناس معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)
پریسا ناظری ⁴ (کارشناس ارشد زراعت دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
مهدی غفاری ⁵ (دانشجوی دکتری زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

تاریخ دریافت : 1390/10/17 تاریخ پذیرش : 1392/02/31 تاریخ انتشار : 1391/08/01

کلید واژه: تنش خشکی, عملکرد دانه, کلزا, شاخص برداشت,

چکیده مقاله :

به منظور ارزیابی ارقام کلزا در شرایط تنش خشکی،آزمایشی در دو سال به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در منطقه کرج اجرا گردید. در این پژوهش، آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول (80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی به صورت قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی و ارقام به عنوان عامل فرعی در 12 سطح شامل ارقام Licord، Okapi، SLM046، RGS003، Hyola420، Option500، Orient، Opera، Hyola401، زرفام، طلایه و ساریگل بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی در بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه و عملکرد روغن و افزایش شاخص برداشت گردید، در حالی که تأثیر معنی داری بر درصد روغن دانه نداشت. ارقام مورد آزمون از نظر تمام صفات مورد ارزیابی تفاوت معنی داری با هم داشتند. ارقام زرفام و SLM046 در شرایط آبیاری معمول به ترتیب با 3771 و 3727 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش خشکی به ترتیب با میانگین 2705 و 2663 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشتند. ارقام مذکور از نظر عملکرد روغن نیز تحت هر دو تیمار آبیاری بالاترین میزان صفت یاد شده را به خود اختصاص دادند. بنابراین، می توان ارقام زرفام و SLM046 را به عنوان ارقامی با ثبات تولید قابل قبول در شرایط معمول و نیز شرایط تنش بعد از خورجین دهی معرفی نمود.

چکیده انگلیسی:

To evaluate tolerance of rapeseed cultivars under drought stress conditions, a split plot experiment based on RCBD with four replications was carried out for two years at Karaj, Iran. In this experiment, the effects of irrigation treatments in two levels as main plot such as normal irrigation and cutting irrigation from silique formation till end of growth and on varieties as sub plots in 12 levels including of  Licord, Okapi, SLM 046, RGS 003, Hyola420, Option500, Zarfam, Orient, Opera, Talaye, Sarigol and Hyola401 were studied. The results showed that drought stress decreased plant height, branch per plant, siliques per plant, grains per siliques, 1000 seed weight and seed content; while it increased harvest index. Drought effect on seed oil percentage was not significant. Experimental results indicated that there is significant variation in all evaluated traits. SLM 046 and Zarfam produced highest yields under normal irrigation (3771 kg/ha and 3727 kg/ha) respectively and under drought stress condition (2705 and 2663 kg/ha) respectively. Also named cultivars in two irrigation treatments had the highest oil yield. Therefore, Zarfam and SLM046 can be reported as varieties with stable yields under both normal irrigation and stress conditions at silique stage of rapeseed varieties studied.