اثر تنش کم آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای با استفاده از تجزیه علیت

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

یاسر مومنی قزلعاشق ¹ (دانش آموخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی تبریز)
حسن منیری فر ² (استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی)

تاریخ دریافت : 1390/11/23 تاریخ پذیرش : 1392/02/31 تاریخ انتشار : 1391/08/01

کلید واژه: عملکرد, تجزیه علیت, تنش خشکی, ذرت,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد ذرت و صفات وابسته به آن، آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. کرت های اصلی شامل چهار رژیم آبیاری (بدون تنش، تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، تنش در مرحله گلدهی و تنش در مرحله پر شدن دانه) و کرت های فرعی شامل چهار رقم هیبرید ذرت (سینگل کراس 704، 604، 500 و دابل کراس 370) بودند. نتایج همبستگی ساده نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد داشتند. رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت در متوسط شرایط تنش نشان داد که صفت وزن بلال دارای بالاترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم و مثبت از طریق صفات قطر بلال، ارتفاع گیاه، میانگین قطر ساقه و وزن چوب بلال بر عملکرد دانه است. با اعمال تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، وزن بلال دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم از طریق صفات ارتفاع گیاه، طول گل آذین نر و طول بلال بر عملکرد دانه بود. همچنین، در شرایط تنش در مرحله پرشدن دانه، صفت وزن 300 دانه دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم و مثبت از طریق تعداد دانه و عمق دانه بر عملکرد دانه بود.

چکیده انگلیسی:

This experiment was conducted to study the effects of water deficit stress on yield and yield components of four corn hybrids. The experiment was laid out in split plot using randomized complete block design with three replications. This experiment was carried out at east Azarbayjan Agriculture and Natural Resources Research Center in 2008. Treatments consisted of four irrigation levels (without stress, water stress at 6-7 leaves stage, stress at anthesis stage and stress at kernel filling stage) as main plots, and four corn hybrids (single crosses 704, 604, 500 and double cross 370) as sub-plots. Results of data analysis revealed that in general, most of the traits under stress conditions had negative and significant correlation whit grain yield. Results of stepwise regression and path analysis showed that under average conditions, selection for higher ear weight may improve yielding ability of selected genotypes. Under average conditions ear weight had greatest positive direct effect on grain yield, and positive indirect effects through ear diameter, plant high, mean stem diameter and cob weight on grain yield. Water deficit stress at 6-7 leaves stage, ear weight had greatest positive direct effect on grain yield and indirect effects through plant height, length of tassel and ear length on grain yield. Water deficit at kernel filling stage 300-kernel weight had greatest positive direct effect on grain yield, and positive in direct effects through number of grain and kernel depth on grain yield.