تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گندم دوروم از نظر صفات زراعی تحت شرایط دیم

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

عباس سلیمانی فرد ¹ (عضو هیئت علمی، گروه علمی کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
رحیم ناصری ² (دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه ایلام)

تاریخ دریافت : 1392/07/27 تاریخ پذیرش : 1392/11/30 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, دیم, تجزیه خوشه ای, گندم دوروم,

چکیده مقاله :

تنوع ژنتیکی صفات زراعی در 16 ژنوتیپ گندم دوروم و روابط آنها با عملکرد دانه در شرایط دیم، در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات مورد بررسی تحت شرایط دیم، اختلاف معنی داری با یکدیگر دارند. رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته حدود 75 درصد از تغییرات عملکرد دانه را در شرایط دیم توجیه می نمایند. بر اساس تجزیه علیت اثر مستقیم تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه بر عملکرد دانه تحت شرایط دیم مثبت و بالا می باشد. تجزیه خوشه ای داده ها ژنوتیپ ها را در سه گروه قرار داد. مقایسه میانگین صفات در گروه های حاصله نشان داد که ژنوتیپ های موجود در گروه دوم، بیشترین میزان عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه را دارند و برای اهداف به نژادی در شرایط دیم قابل استفاده می باشند.

چکیده انگلیسی:

To evaluate genetic variation for some yield related traits in 16 durum wheat genotypes under rainfed conditions an experiment based on randomized complete block design (RCBD) with four replications was conducted at the Agricultural Research Station of Ilam, Iran, during growing season of 2006-2007. Traits under study were: plant height, peduncle length, spike length, grains per spike, 1000 grain weight, spike per m2, grain yield, biological yield and harvest index. The results showed that genotypes were significantly different as to the traits studied. The step-wise regression indicated that 75 percent of variation in grain yield under drought stress is explained by spike per m2, 1000 grain weight and plant height. Path analysis of coefficients showed that the direct effects of number of spike per m2 and 1000 grain weight on grain yield were high and positive. According to cluster analysis the genotypes were classified into 3 clusters. Mean comparisons of traits indicated that genotypes belonging to group 2 were superior in grain yield, spike per m2 and 1000 grain weight which are important traits durum wheat breeding programs to be considered in drought stress.