بررسی میزان قدرت ‌طلبی مدیران پایه و میانی دانشگاه‌های دولتی شهر تبریز و عوامل مرتبط با آن

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

حبیبه ناصح‌قراملکی ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، تبریز- ایران.)
حسین بنی‌فاطمه ² (استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز.)
کمال کوهی ³ (استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز.)

تاریخ دریافت : 1394/12/22 تاریخ پذیرش : 1394/12/22 تاریخ انتشار : 1389/08/01

کلید واژه: تعهد سازمانی, امنیت شغلی, قدرت‌طلبی, جامعه‌شناسی سازمان, انضباط,

چکیده مقاله :

بسیاری از صاحب نظران معتقدند که مدیران شخص اول، زیربنا یا سنگ بنای یک سازمان هستند و برای دست یابی به بهره وری در سطح مطلوب، باید مستعدترین افراد برای تصدی این مسئولیت انتخاب شوند. در این تحقیق به بررسی میزان قدرت طلبی مدیران پایه و میانی دانشگاه های دولتی تبریز با تاکید بر نظریه های ماکس وبر، میشل فوکو و از دیدگاه سازمانی، به مفاهیم تعهد سازمانی و امنیت شغلی پرداخته شده است. جامعه آماری، شامل کارکنان و مدیران پایه و میانی دانشگاه های دولتی شهر تبریز است و اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه از بین کارکنان و مدیران سه دانشگاه دولتی تبریز، صنعتی سهند و تربیت معلم آذربایجان (شهید مدنی) شهر تبریز جمع آوری شده است. شیوه نمونه گیری از نوع طبقه ای متناسب به شکل چند مرحله ای و حجم نمونه برابر 300 نفر می باشد مدیران مورد مطالعه تمام شماری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بین سن، سابقه مدیریت و رتبه علمی و میزان قدرت طلبی مدیران پایه و میانی رابطه معنی دار وجود ندارد. اما بین دسترسی به اطلاعات سازمان، گرایش به انضباط، تعهد سازمانی و امنیت شغلی مدیران با میزان قدرت طلبی مدیران پایه و میانی رابطه معنی دار وجود دارد. این روابط متوسط و معکوس هستند. نتایج رگرسیون چندگانه نشان می دهدکه متغیر دسترسی به اطلاعات درسازمان توسط مدیر، نقش بسیار مهمی درپیش بینی قدرت طلبی مدیران دارد. می توان گفت که سه متغیر دسترسی به اطلاعات سازمان، گرایش به انضباط و تعهد سازمانی قادرند 33 درصد از واریانس متغیر قدرت طلبی مدیران را پیش بینی کنند.

چکیده انگلیسی:

  Many experts believe that managers are the first person, infrastructure or the cornerstone of an organization and in order to achieve the desired level of productivity, the most talented people for taking responsibility must be chosen. This study examines the hegemonism of basic and middle level managers in the public universities of Tabriz emphasizing the theories of Max Weber, Michel Foucault and also, from an organizational perspective, the concept of organizationalcommitment and job security are discussed. Statistical population is the employees and the basic and middle managers of public universities of Tabriz and data has been collected using questionnaires among the employees and administrators of public universities of Tabriz, Sahand and Azarbyjan teacher-training university.Stratified multi-stage sampling method is used and the sample size is 300 people. The results show that there is no significant relationship between age, management experience, academic rank and hegemonism of basic and middle managers of public universities of Tabriz. But there is a significant relationship between access to company information, tendency to discipline, organizational commitment, and job security and hegemonism of basic and middle managers of public universities of Tabriz. These relationships are moderate and reverse. Multiple regression results show that the variable of access to information by managers has very important role in the prediction of hegemonism of management. It can be said that three variables of access to information, tendency to discipline and commitment to the organization, can predict 33 percent of the variance of hegemonism of managers.

منابع و مأخذ:

اسپکتور، س. (1382). قدرت و حاکمیت در تاریخ اندیشه غرب. ترجمه: عباس باقری. تهران: نشر نی.

اقتداری، ع. (1384). سازمان و مدیریت. تهران: نشر مولوی.

بابایی­زکلیکی، م، و همکاران. (1386). رهبران و خلق فضای سازمانی متعالی. ماهنامه تدبیر. سال هجدهم. شماره 186.

بختیاری، ص. (1377). نگرشی بر مفهوم وجدان کاری و برخی عوامل موثر بر آن. فصلنامه مدیریت دولتی. شماره 44- 41.

بوستانی، د؛ و همکار. (1388). مقدمه­ای بر ابعاد و گستره دستگاه نظری میشل فوکو. مجله علوم اجتماعی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال ششم. صص 99- 53.

حسینی، م؛ و همکار. (1388). شناسایی عوامل موثر بر تعهد سازمانی. فصلنامه مدیریت. سال هفتم. شماره 18. صص 16-9.

دودینگ، ک. (1380). قدرت. ترجمه: عباس مخبر. تهران: نشرآشتیان. 

دریفوس، ه؛ وهمکار. (1387). میشل فوکو: فراسوی ساختارگرایی وهرمنوتیک. ترجمه: حسین بشیریه. تهران: نشرنی. چاپ ششم.

دژگاهی، ص؛ و همکار. (1385). بررسی اهداف آموزشی از دیدگاه میشل فوکو. اندیشه­های نوین تربیتی. دوره 2. شماره 1 و 2. صص 186- 169.

رضاییان، ع؛ و همکاران. (1388). ارایه الگوی شکل­گیری رهبری کاریزماتیک در سازمان از دیدگاه مدیریت برنامه­ریزی راهبردی. نشریه مدیریت دولتی. دوره یک. شماره سه. صص 50-35.

رضائیان، ع. (1376). اصول مدیریت. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، چاپ هشتم.

ریتزر، ج. (1382). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ هفتم.

رضائیان، ع. (1380). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: انتشارات سمت، چاپ دوم.

ساعتچی، م. (1386). روانشناسی صنعتی و سازمان. تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.

سروری، م. (1389). قدرت. در http://siasy1.mihanblog.com.

سلطانی، ا. (2000). نقش توسعه منابع انسانی در امنیت شغلی کارکنان. ماهنامه تدبیر. سال یازدهم. شماره 105.

سهرابی، ن؛ و همکاران. (1388). رابطه بین منابع قدرت مدیر و انواع فرهنگ سازمانی در مدارس متوسطه و راهنمایی شهرستان خمین.مجله دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه­ریزی درسی. شماره بیست­ویکم. صص 100- 79.

شفیعی، ع؛ و همکاران. (1385). رفتار سازمانی با رویکرد اسلامی. انتشارات قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

شفیعی، ن؛ و همکار. (1389). فساد درون سازمانی ایران در پرتو شخصیت اقتدارگرا و ساخت پاتریمونیالیسم سنتی و ایلیاتی جامعه. تحقیقات سیاسی و بین­الملل. شماره 1 (2). صص 26- 1.

شمس، ا؛ و همکاران. (1389). بررسی رابطه­ی بین میزان مشارکت کاری کارکنان و منابع پنج­گانه­ی قدرت مدیران در بیمارستان­های دولتی شهر اصفهان. مدیریت اطلاعات سلامت. ویژه­ نامه­ی شماره­ی چهارم. صص 585- 577.

صدیقی، ح؛ و همکار. (1380). تاثیر نظام مدیریت سازمانی بر انگیزه کارکنان ترویج. نشریه تحقیقات کشاورزی ایران. شماره 20 (1). صص 120- 107.

صمدی، ع؛ و همکار. (1388). بررسی تاثیر اخلاق مدیریتی بر تعهد سازمانی کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان همدان. فصلنامه تخصصی مالیات. دوره جدید. شماره چهارم. مسلسل 52.

عالم، ع؛ و همکار. (1388). فوکو اندیشمند انتقادی. فصلنامه سیاست. دوره 39. شماره دو. صص 257- 231.

عالم، ع. (1383). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی. چاپ دوازدهم. صص100-103.

عریضی، س؛ و همکاران.(1388). رابطه کارراهه شغلی با اقتدار شغلی و تعهد سازمانی: بررسی موردی کارکنان زن و مرد واحدهای پژوهش و توسعه شرکت­های صنعتی. فصلنامه مطالعات زنان. سال هفتم. شماره 1 (پیاپی 19). صص 94- 69. 

فروتنی، ز؛ و همکار. (1387). انضباط اجتماعی در سازمان: رویکردی پژوهشی. فصلنامه مدرس علوم انسانی. دوره 12. شماره یک. صص 218-189.

فروند، ژ. (1368). جامعه­شناسی ماکس وبر. ترجمه: عبدالحسین نیک­گهر. تهران: نشر رایزن. چاپ دوم.

ناظم، ف؛ و همکار. (1387). تعهد سازمانی مدیران و مولفه­های آن در دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه اندیشه­های تازه در علوم تربیتی. سال چهارم. شماره اول. صص 28- 11.

نبوی، ع. (1379). فلسفه قدرت. تهران: انتشارات سمت.

هیندس، ب. (1380). گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو. ترجمه: مصطفی یونسی. انتشارات شیرازه.

هیوود، پ. (1381). فساد سیاسی. ترجمه: محمد طاهری  و همکار. تهران: پژوهشکده مطالعات انفرادی.

Ashton-James, Claire & McCarthy, Killian & Dranca- Lacoban, Anca. (2011). Power and Destruction of Value in Mergers and Acquisitions. at The Nature of the New Firm: Beyond the Boundaries of Organisations and Institutions. Edited byKillian Mccarthy, Maya Fiolet, Wilfred Dolfsma. Edward Elgar Publishing. At  http://books.google.com/books.

Bateman, T. S. and Strasser, S. (1984). A Longitudinal Analysis of the Antecedents of Organizational Commitment. Academy of Management Journal. Vol 27 (1). Pp 95- 112.

Cieslinska, Katarzyna. (2007). The Basic Roles of Manager in Business Organization. Frome Department of Economics of August Cieszkowski Agricultural Universitu of Poznan.

Lutans, F. (1995). the practice of supervision and management. Mc Grow Hill.

Wang, Duanxu & Xue, Huijuan & Xu, Jie. (2009). “The Mechanism of Leadership Styles Affecting Team Innovation in the PRC”. Zhejiang University.