مطالعه کیفی تربیت جنسی نوجوانان و عوامل زمینه‌ساز آن با تاکید بر روابط میان فردی با والدین مطالعه موردی: دختران و پسران نوجوان دوره متوسطه ساکن شهر تهران

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

سروناز تربتی ¹ (عضو هیئت علمی علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، تهران- ایران.)
سمیه تاجیک اسماعیلی ² (عضو هیئت علمی علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، تهران- ایران.)
نیکا خسروی ³ (دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق، تهران- ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/07/15 تاریخ پذیرش : 1398/10/01 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: آگاهی, والدین, نوجوانان, تربیت جنسی,

چکیده مقاله :

تربیت جنسی به کارگیری شیوه هایی برای ایجاد صفات و رفتارهای جنسی سالم و در عین حال زدودن صفات و رفتارهای جنسی ناشایست از مجموعه وجودی انسان است. به عبارت دیگر تربیت جنسی ارائه سلسله ای از اطلاعات ضروری روان شناختی، جسمانی و دینی در حوزه زمینه های جنسی مرتبط با فرد و به همراه آن ارائه اطلاعات و آگاهی هایی به فرد در زمینه آشنایی بیشتر با خصوصیات جنس مخالف است. هدف تحقیق حاضر، مطالعه تربیت جنسی نوجوانان شهر تهران و عوامل زمینه ساز آن با تاکید برروابط میان فردی با والدین است. برای این منظور از روش تحقیق کیفی و تکنیک مصاحبه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نطریه زمینه ای استفاده شده است. داده های به دست آمده به شکل گیری مقولاتی مانند آگاهی از مسائل دینی در رابطه با تربیت جنسی، آگاهی والدین از مسائل جنسی و اثرات جسمی و روحی آن، ارائه رفتارهای مناسب در خانواده از سوی والدین، آگاهی و مسلط بودن والدین به یک سری از مهارت های ارتباطی در جهت ارتباط بهتر با کودکان، تربیت جنسی درقالب آموزش مدارس، آموزش والدین و اجتماعی کردن و انتقال درست هنجارها و ارزش های جنسیتی به فرزندان، وجود ارتباط عاطفی در خانواده، نظارت مدارس بر فعالیت های کودکان و نوجوانان در مدرسه و همکاری با والدین در این زمینه منتهی شده است. این مفاهیم در سه دسته عوامل خانوادگی، آموزشی یا برون خانوادگی و اجتماعی دسته بندی شدند. نهایتاً بر اساس نتایج به دست آمده، یکی از دلایل اصلی تاثیرگذار بر تربیت جنسی در این پژوهش، وجود آگاهی در بین خانواده ها و در راس آن در بین والدین می باشد.

چکیده انگلیسی:

Sex education is adopting methods for creating healthy sexualcharacteristics and behaviors and at the same time removing inappropriatesexual characteristics and behaviors from human existence. In otherwords, sex education offers a series of essential psychological, physical,and religious information regarding the sexual field related to anindividual, as well as providing information and awareness to theindividual in order to become more familiar with the characteristics of theopposite sex. The present study aimed to investigate sex education ofadolescents in Tehran and its underlying factors with emphasis oninterpersonal relationships with parents. To this end, qualitative researchmethod and interviewing technique were used for data collection. Thegrounded theory approach was employed to analyze the data. Theobtained data resulted in forming categories such as awareness ofreligious issues related to sex education, parents’ awareness of sexualissues and its physical and psychological effects, parents’ appropriatebehaviors in family, parents’ awareness of and dominance on somecommunication skills for better connections with children, sex educationin the form of school education, parents’ education and socialization,correct transfer of sexual norms and guidelines to children, existence ofan emotional connection in family, supervision of school activities forchildren and adolescents, and cooperation with parents in this field. Theseconcepts were categorized into three themes: family, educational orextramarital and social factors. Finally, based on the results, one of themain reasons for influencing sexual education in this study is theawareness among families and at the top among parents.

منابع و مأخذ:

امینی، محمد؛ تمنایی­فر، محمدرضا؛ و پاشایی، رقیه. (1390). بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه درسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش­آموزان، پژوهش­های برنامه درسی. دوره 1، شماره 2، صص 220-169.

امینی، ابراهیم. (1384). اسلام و تعلیم و تربیت. نشر بوستان کتاب قم.

امینی، محمد؛ تمنایی­فر، محمدرضا؛ و پاشایی، رقیه. (1390). بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه درسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش‌آموزان. پژوهش‌های برنامه درسی، 1، (1).

بخشی خلیلگانی، اکرم. (1389). ساخت اجتماعی معلولیت، پژوهشی با رویکرد برساخت­گرایانه اجتماعی. مورد مطالعه: رشت، پایان­نامه کارشناسی ارشد.

برزو، غلامرضا؛ و همکاران. (1389). ارزشیابی کیفی اجرای طرح هادی در روستای کرناچی شهرستان  کرمانشاه – کاربرد نظریه بنیانی، فصلنامهپژوهش­هایروستایی. دوره 1، شماره 3.

برک، ل. (1393). روان‌شناسی رشد. ترجمه‌: یحیی، سیدمحمدی. تهران: انتشارات ارسباران. (انتشار به زبان اصلی، 2001).

برک، لورا (1393). روانشناسی رشد. ترجمه: یحیی، سیدمحمدی. تهران: ارسباران.

بوداقی، علی. (1395). مهندسی فرهنگی شبکه­های اجتماعی با تاکید بر همگرایی اقوام. طرح پژوهشی، کارفرما: دفتر تحقیقات کاربردی نیروی انتظامی آذربایجان غربی.

رهنما، اکبر؛ علیین، حمید؛ و محمدی، حسین. (1386). بررسی و تبیین مبانی، اصول، و روش‌های تربیت جنسی با تاکید بر دیدگاه اسلام، پژوهش‌های آموزش و یادگیری. 1 (26).

سلیم گندمی، غلامعلی. (1390). علل انحرافات اخلاقی نوجوانان و راه­های کنترل آن. نشر بیت­الاحزان فاطمه (س).

سورین، ورنر؛ و تانکارد، جیمز. (1384). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه: علی‌رضا، دهقان. تهران: دانشگاه تهران.

صائمیان، صدیقه. (1377). ارتباطات انسانی، تدبیر. سال نهم، شماره 87، ص 76.

عابدی، علیرضا. (1385). ارتباطات بین فردی. نشریه حمایت.

علی­اکبر، فرهنگی. (1374). ارتباطات اجتماعی. موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ دوم.

فلیک، اووه. (1387). درآمدیبرروش تحقیقکیفی. ترجمه:هادی، جلیلی. نشر نی، چاپ اول.

قربانی، مهسا؛ زمانی علویجه، فرشته؛ شهری، پروین؛ زارع، کوروش؛ و مرعشی، طیبه. (1394). شناخت کنجکاوی‌های جنسی کودکانه: مقدمه‌ای بر آموزش و ارتقای سلامت جنسی آنان، فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت. پاییز، شماره 3، صص 210-198.

 گودرزی، منصور. (1372). پایدارکردن جامعه­ها: جامعه­پذیری، رشدآموزش علوم اجتماعی. سال پنجم، شماره 18. زمستان، صص 21-7.

محمدی، بیوک. (1387). درآمدی بر روش تحقیق کیفی. تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

مرقاتی خویی، عفت­السادات؛ ابوالقاسمی، ناریا؛ تقدیسی، محمدحسین. (1392). سلامت جنسی کودکان: مطالعه کیفی تبیین دیدگاه‌های والدین، مجله دانشکده بهداشت و انتستیتو تحقیقات بهداشتی. 11، (2).

هومین­فر، الهام. (1382). جامعه­پذیری جنسیتی، پژوهش زنان. دوره 1، سال 3، شماره 7، صص 113-89.

واندنبرگ، فردریک. (1386). جامعه­شناسی جرج زیمل. ترجمه: عبدالحسین، نیک­گهر. نشر توتیا.

Abid, W. W, Engels, R, & Meeus, W. (2014). A qualitative study of the society's perception of the sexual abuse of women and children, Journal of Adolescence. 29 (3), 407-417.

Amini M. Tamannai-Far M, Pashai R. (2011). Investigating the existential necessity of and the way to approach sex education in high school curriculum from the viewpoints of teachers and students. Scientific research journal of Iranian Association Curic Studies. 1(1), P.p: 169-202.

Berk, L. E, & Roberts, W., L. (2009). Child development (3rd Canadian ed.). Toronto, ON: Pearson Allyn and Bacon.

Goldenberg, H., & Goldenberg, I. (2012). Family Therapy: An overview. LosAngeles: Thomas Brooks/Cole.

Goldman JD. (2011). An exploration in health education of an integrated theoretical basis for sexuality education pedagogies for young people, Health Educ Res. 26 (3), P.p: 526-541.

Halstead, M, Reiss, M. (2003). Values in sex education: form principles to practice. Reoutledge.

Kirbi, K. (2008). Sex education for teens, Journal of interpersonal violence. 24 (5), P.p: 844-865.

Kirbi, G. T., & Kevil, R. D., Alton, J and Robin, S. (2011). Reducing the sexual risk of teens, Child development. 68 (2), P.p: 333-350.

Vanderberg RH, Farkas AH, Miller E, Sucato GS, Akers AY, Borrero SB. (2016). Racial and/or ethnic differences in formal sex education and sex education by parents among young women in the United States, J Pediatr Adol Gynec. 29 (1), P.p: 69-73.

Vieira, I., Fernandes, O., Vieira, RX. (2008). T10-P-16 Evaluation of parents as partners in sex education, Sexologies. 17, p: 154.

Walker, JL. (2001). A qualitative study of parents' experiences of providing sex education for their children: The implications for health education, Health Educ J. 60 (2), P.p: 132-146.