نظریه گفتمان و علوم سیاسی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی

علی اصغر داوودی ¹ (عضو هیات علمی و استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)

تاریخ دریافت : 1398/04/14 تاریخ پذیرش : 1398/04/14 تاریخ انتشار : 1389/06/01

کلید واژه: توسعه, قدرت, تحلیل گفتمان, مفصل بندی, ضدیت و غیریت, استیلا, نقد نظریه گفتمان,

چکیده مقاله :

مفهوم گفتمان امروزه در بسیاری از رشته‌ها و رهیافت‌ها از زبان‌شناسی گرفته تا ادبیات، فلسفه و علوم اجتماعی و سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نظریّه گفتمان یکی از نظریات جدید و تأثیرگذار در عرصه علوم سیاسی است. جامعه‌شناسان و علمای سیاست طی دهه‌های اخیر به شکل گسترده‌ای از این نظریّه در تحلیل پدیده‌ها و ساختارهای اجتماعی و سیاسی بهره برده‌اند. از این رو، می‌توان آن را یکی از نظریات غالب در حوزه روش‌شناسی در عصر فرامدرن به حساب آورد. بدین جهت، شناخت پدیدارشناسانه این نظریّه و پرداختن به زوایای مختلف آن می‌تواند ما را در فهم بهتر تحلیل‌های گفتمانی پدیده‌های سیاسی و اجتماعی یاری نماید. نوشتار حاضر درصدد است تا به بررسی پیشینه تاریخی، آبشخورهای فکری، مبانی معرفتی این نظریّه، قدرت و توانمندی آن در تحلیل پدیده‌های سیاسی و اجتماعی و نیز نقدهای وارد برآن بپردازد.

چکیده انگلیسی:

Today, the concept of discourse is used in most of scientific disciplines and approaches such as literature, philosophy, social sciences and political sciences. The theory of discourse is one of the effective and newly arrived theories in the field of social sciences. Social and political scientists have used this theory extensively to analyze political and social structures and phenomena. Thus, it can be seen as a dominant theory in the methodological field in the postmodern era. Therefore, phenomenological knowledge and the reviewing of different dimensions of this theory can help us to understand better the discourse analyses of political and social phenomena .This article attempts to examine the history, thought resources and epistemological bases of this theory, and consider its ability to analyze political and social phenomena and review its criticisms.