راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: دیدگاه‌ها، زمینه‌ها و فرصت‌ها
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی
1 - استادیار روابط بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
کلید واژه: نگاه به شرق, منطقه‌گرایی, امنیت و منافع ملی, اقتصاد و امنیت انرژی,
چکیده مقاله :
فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقه‌گرایی را در نظام بین‌الملل دوچندان کرده، به‌طوری‌که بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقه‌گرایی را به‌عنوان اصلی ثابت و اساسی جهت تأمین منافع و امنیت ملی خود برگزیده‌اند. نگاه عملی و نظری غالب در طول سال‌های متمادی گذشته در سیاست خارجی ایران عدم توجه به راهبرد نگاه به شرق و بلکه نگاه یک‌جانبه به غرب بوده و این باعث غفلت از سایر مراکز و منابع قدرت و ثروت جهانی به‌خصوص در نزدیکی مرزها گشته است؛ اما در سال‌های اخیر راهبرد نگاه به شرق، به راهبردی منطقه گرایانه از سوی جمهوری اسلامی ایران در منظومه نگاه ژئوپلتیکی و جغرافیایی تبدیل شده است، چرا که ایران از جمله کشورهایی می‌باشد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سیاسی، از مزیت ژئواستراتژیکی، ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی بهره‌مند می‌باشد. بر این اساس راهبرد نگاه به شرق که از منطق علمی و تاریخی و همچنین ریشه‌های جغرافیایی و سیاسی در سیاست خارجی کشور برخوردار است و هویت‌سازی جدیدی در گفتمان سیاست خارجی ایجاد می‌کند، از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است. نوشتار حاضر تلاش دارد دیدگاه‌ها، زمینه‌ها و فرصت‌ها راهبرد نگاه به شرق را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران واکاوی نماید.
Soviet Union collapse and the end of cold war have increased by twofold the significance of geopolitics and regional orientation in the international system in a way that many countries have selected regional orientation as a fundamental and stable concept to achieve their national interest and security. Over the past years, the dominant theoretical and practical perspective in the foreign policy of Iran was solely concentrated on the west at the expense of neglecting a particular strategy toward east. This type of Strategy in the foreign policy caused negligence of other power sources and centers as well as global wealth particularly near the boundaries. However, the strategy of east outlook has turned into a regional orientation strategy on the part of the Islamic Republic of Iran in the geographical and geopolitical outlook since Iran is one of those countries enjoying geostrategic, geo-economics and geopolitical advantages due to its geographical and political location. Accordingly, "east outlook strategy" which enjoys historical and scientific logic as well as political and geographical reasons in the foreign policy of Iran causes a new identification in the discourse of foreign policy and its importance increases steadily. The present study aims to investigate the viewpoints, settings and prospects of the east outlook strategy in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran.
_||_
