تاملاتی در آرای علامه شهید مطهری در باب ربا

محورهای موضوعی : فقه و حقوق اسلامی

عباس نیکزاد ¹ , محمدتقی اسماعیل پور ²

1 - دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران .
2 - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/02/14 تاریخ پذیرش : 1399/08/15 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: مطهری, قرض, ربا, مکیل, موزون, حفظ حریم,

چکیده مقاله :

شهید بزرگوار استاد علامه مرتضی مطهری ره در کتاب مسأله ربا دیدگاه‌ها و آرایی را در باب ربا مطرح کرده اند که در عین اینکه حکایت از توجهات و تأملات جدی معظم له در این باب دارد به نظر می رسد که پاره ای از آنها از جهاتی دارای کاستی و ضعف است. در اینجا به برخی از آن آرا و دیدگاه ها و به دنبال آن به مواردی از این کاستی ها و بعضا قوت ها اشاره‌ می‌کنیم. با توجه به اینکه شجاعت و صراحت در نقد را میراث ارزشمند معظم له می دانیم بی شک روح استاد عالیقدر از این نقادی منصفانه و مودبانه آزرده خاطر نخواهد شد. سبک این پژوهش به این صورت است که ابتدا رأی و نظراستاد آورده می شود و به دنبال آن نقد و تحلیل آن مطرح می گردد . در مجموع در این نوشتار نه مورد از دیدگاه ها و آرای استاد شهید مورد توجه و نقد و بررسی قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

The great martyred professor, Allameh Morteza Motahari (may God have mercy on him) in his book "The Issue of Usury" presented his views and opinions on usury. Although they indicate his (mo'azzam[on]lah) serious attention and reflections in this regard, it seems that some of them have shortcomings and weaknesses in some ways. Here, we refer to some of those views and opinions, followed by some of these shortcomings and strengths.Given that courage and frankness in criticism are his (mo'azzam[on]lah) valuable legacy, undoubtedly, the soul of the great professor will not be offended by this fair and polite criticism. The style of this study is such that first, the opinions and views of the professor are mentioned, and then their critique and analysis are presented. In total, in this article, nine views and opinions of the martyred professor have been considered and criticized

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

امام خمینی ،روح الله) 1380( ،تحریر الوسیله ، ج1   ،انتشارات دار العلم ، چاپ نهم ، قم

بجنوردی ، میرزاحسن) 1389 ( ، القواعدالفقهیه ، ، دارالکتب العلمیه ، قم

حر عاملی ،محمدبن حسن) 1397ق (، وسائل الشیعه، ج12 ،مکتبه الاسلامیه ، چاپ چهارم ،تهران

شاهرودی ، محمود) 1432 ( ، منهاج الصالحین ،،دفتر آیت الله شاهرودی ،چاپ اول ، قم

=       =           رساله توضیح المسائل ،  =                        =     =

طباطبایی ، محمدحسین ) 1414ق (،المیزان ،،ج2 ، ،انتشارات اسلامی،چاپ چهارم ، قم

مطهری ، مرتضی ) 1378(، مسأله ربا  ،صدرا ،چاپ دهم ،تهران

میلانی ، محمدهادی ، خلاصه المسائل ، بی تا ، انتشارات کتاب فروشی جعفری ، مشهد

موسوی خویی ، ابوالقاسم ،منهاج الصالحین ، ج2 ، بی تا ، مطبعه مهر ،چاپ اول ، قم

نجفی ، محمدحسن ) 1389(، جواهر الکلام  ، منشورات اعلمی ، تهران

The Holy Qur'an

Imam Khomeini, Ruhollah(2001), Tahrir al- Wasilah, Volume 1, , Darol Elm Publications, Ninth edition, Qom

Bojnourdi, Mirza Hassan(2010), Alghvaed Alfeghhyah, , Dar al-Kitab al-Almiyeh, Qom

Hor Ameli, Mohammad Ibn Hassan(2018), Waseel al-Shi’a, Volume 12, , Islamic School, Fourth edition, Tehran

Shahroudi, Mahmoud(2011), Minhaj Al-Saleheen, , Office of Ayatollah Shahroudi, First edition, Qom

Toziholmasael Thesis

Tabataba'i, Mohammad Hussein(1994), Al-Mizan, Volume 2, , Islamic Publications, Fourth edition, Qom

Motahari, Morteza(1999), The issue of usury, , Sadra, Tenth edition, Tehran

Milani, Mohammad Hadi, Summary of Issues, Bita, Jafari Bookstore Publications,

Mashhad

Mousavi Khoei, Abolghasem, Minhaj Al-Saleheen, Volume 2, Bita, Mehr Printing House, First edition, Qom

Najafi, Mohammad Hassan(2010), Jawahar Al-Kalam, , Manshorat A'lami, Tehran

Naqdi, Maryam(2011), Jealeh in Islamic Banking System, Quarterly Journal of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Volume 7, Issue 24,