ارزیابی غلظت سرب، روی ، مس، نیکل و کروم در سبزیجات رشد یافته در اطراف شهر زنجان
محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی
علی افشاری
1
(دانشآموخته کارشناسیارشد علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران)
حسین خادمی
2
(استاد گروه علوم آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران)
کلید واژه: فلزات سنگین, سبزیجات, مقدار جذب روزانه, پتانسیل خطرپذیری, شاخص آلودگی فلز,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف ارزیابی پتانسیل خطر فلزات سنگین بر سلامت انسان از مصرف سبزیجات انجام گرفت. برای این منظور از سبزیجات رشدیافته در اطراف شهر و مراکز صنعتی زنجان بهصورت تصادفی نمونه برداری صورت پذیرفت. نمونه های گیاهی با روش اسید کلریدریک 2 مولار هضم و غلظت عناصر (Pb، Zn، Cu، Ni و Cr) توسط دستگاه جذب اتمی قرائت گردید. بهصورت کلی میانگین فلزات سنگین در تمام سبزیجات (32=N) برای روی، سرب، مس، نیکل و کروم بهترتیب 8/97، 9/31، 3/19، 4/4 و 3/2 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین شد. بالاترین مقدار شاخص آلودگی فلز در ریحان و پایین ترین آن در شاهی مشاهده شد (بهترتیب 46/16 و 88/4) مقدار جذب روزانه برای روی، مس و کروم در تمام گروه سنی پایین تر از مقدار جذب قابل تحمل روزانه عناصر است. این مقدار در کودکان، بزرگسالان و سالخوردگان برای نیکل بهترتیب 0/2، 6/1 و 3/1 درصد و برای سرب بهترتیب 1/28، 0/22 و 0/19 درصد بیشتر از مقدار PTDI بهدست آمد. مقدار پتانسیل خطرپذیری در تمام گروه سنی بهصورت Pb>Cu>Zn>Ni>Cr محاسبه شد. مقدار پتانسیل خطرپذیری برای کروم، نیکل و روی کمتر از یک و برای مس کمی بیشتر از یک و در سرب بسیار بالاتر از یک بود. مقدار شاخص خطرپذیری برای گروه سنی کودکان، بزرگسالان و سالخوردگان بهترتیب 33/31، 58/24 و 14/21 بهدست آمد، که بیشترین سهم آن مربوط به سرب می باشد (7/89%)
This study was conducted aimed to assess the potential risk of heavy metals on human health resulting from consumption of vegetables. To this end, the vegetables grown around town and industrial center of Zanjan were sampled randomly. Plant samples were digested using hydrochloric acid (HCL) 2 M and concentration of elements (Pb, Zn, Cu, Ni and Cr) were recorded by atomic absorption. Obtained means of heavy metals in all vegetables (N= 32) for Zn, Pb, Cu, Ni and Cr is 98.8, 31.9, 19.3, 4.4 and 2.3 mg/kg, respectively. The highest amount of metal pollution index (MPI) in the basil and the lowest was observed in the garden cress (respectively 16.46 and 4.88). Daily intake (EDI) for zinc, copper and chromium in all age groups was lower than the provisional tolerable daily intake (PTDI). This amount for nickel was 2, 1.6 and 1.3 %, and for Pb 28.1, 22 and 19 % higher than PTDI in children, adults and seniors, respectively. The potential risk (THQ) was calculated in all age groups as Pb>>Cu>Zn>Ni>Cr. The potential risks (THQ) of chromium, nickel and zinc were calculated lower than 1, for copper a bit more of 1 and for lead much higher than 1. Health index (HI) for children, adults and the elderly was estimated 31.331, 24.58 and 21.14, respectively, with the largest contribution of the lead (89.7%).
_||_