مؤلفه‌های سه‌گانه ارزشیابی توصیفی: بازخوردها، خود سنجی و همسال سنجی

رضوی, عبدالحمید

کد مقاله : 527351 بازدید : 83 صفحه: 49 - 74

نوع مقاله: پژوهشی

مؤلفه‌های سه‌گانه ارزشیابی توصیفی: بازخوردها، خود سنجی و همسال سنجی

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

عبدالحمید رضوی ¹ (استادیار سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی)

تاریخ دریافت : 1394/11/04 تاریخ پذیرش : 1395/06/09 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: بازخورد, ارزشیابی توصیفی, خود سنجی و همسال سنجی,

چکیده مقاله :

در یک دهه اخیر ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی توسط آموزش‌وپرورش رواج یافته است. از تکنیک‌های مورداستفاده در این شیوه ارزشیابی، استفاده از بازخورد، خود سنجی و همسال سنجی است. مطالعه کمی-کیفی ارزشیابی توصیفی از طریق پاسخگویی به این سؤال که کیفیت بازخوردهای معلمین، خود سنجی و همسال سنجی دانش‌آموزان چگونه بوده؟ هدف این مقاله است. شیوه تحقیق تلفیقی از روش‌های اسنادی – توصیفی و پیمایشی است. 64 مدرسه در 30 منطقه آموزشی در استان‌های منتخب به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. از 1 فرم وارسی برای سند کاوی کارپوشه و 1 فرم مصاحبه با پایایی و روایی مناسب استفاده شد. داده‌های کمی با روش توصیفی و داده‌های حاصل از وارسی محتوای کارپوشه‌ها و مصاحبه‌ها با استفاده از روش‌های ناظر بر مطالعات کیفی تحلیل شد. نتایج نشان داد معلمان تا حدودی فراتر از عملکرد دانش‌آموز به آنان بازخورد می‌دهند، محتوای بازخوردهایشان باهدف‌های یادگیری مربوط نیست، جذابیت توصیف‌ها در حد متوسطی است و با سطح رشد دانش‌آموزان کمتر تناسب دارد. در بازخوردها کمتر اثری از عباراتی بود که برای جبران کاستی‌های یادگیری دانش‌آموز فرصتی فراهم شود اما لحن بازخوردها تا حدودی محترمانه است. در خود سنجی دانش‌آموزان در پرسش از خود مهارت لازم ندارند و ضعف در مهارت‌های چهارگانه خود سنجی در پایه‌های پایین‌، بیشتر مشهود است. معلمان از روش‌های محدودی برای همسال سنجی استفاده می‌کنند و آشنایی اندکی با مفاهیم و روش‌های همسال سنجی دارند

چکیده انگلیسی:

The purpose of this article is responding to the question of “How is the quality of teacher feedback, studentsʼ self-evaluation and peer evaluation?” The research method is a combination of "documentary, descriptive and survey”. The sample was selected through a multi-stage stratified sampling, out of which 64 primary schools, located in 30 local educational districts in 3 provinces (East Azerbaijan, Fars and Bushehr) were selected. One checklist to analyze the portfolios and one interview form with acceptable reliability and validity were used. The findings show that teacher’ feedbacks are beyond the student’s performance, the content of the feedback is not related to the learning goals and objectives, and the descriptions are not appealing enough and do not fit the studentsʼ level of progress. Although the feedback did not contain anything with regard to providing a chance for the students to compersate for their weaknesses, they were polite to some extent. In self evaluation, students did not have the necessary skills. Weakness in four self-evaluation skills in the lower grades was more evident. Teachers use limited methods for peer-assessment and are less familiar with the concepts and methods of peer-asssessent

منابع و مأخذ:

ابومحمدی، مرضیه و خانقایی، ملیحه (1384). بررسی دیدگاه معلمین و مدیران دوره ابتدایی پیرامون ارزشیابی توصیفی در استان یزد. سازمان آموزش ‌و پرورش استان یزد: گزارش پژوهشی.

احمدی، اسمعیل (1386). مقایسه پیشرفت تحصیلی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان طرح ارزشیابی توصیفی با دانش‌آموزان خارج از طرح در پایه چهارم ابتدایی شهر تهران. تهران: پایان‌نامه کارشناسی ارشد آموزش‌وپرورش پیش‌دبستانی، دانشگاه علامه طباطبایی.

تاشمن، مایکل و وایلی، چارلز (1378). نوآوری بستر پیروزی تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا

حامدی، هاجر (1388). ارزشیابی اجرای برنامه ارزشیابی کیفی توصیفی پایه اول ابتدایی مدارس استان سمنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه الزهرا.

حسن‌پور، محمد (1390). بررسی وضعیت اجرای ابزارهای ارزشیابی توصیفی و چالش‌های پیش روی آن از دیدگاه معلمان و مدیران مقطع ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 90-89. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مرند: دانشگاه آزاد اسلامی مرند

حسنی، محمد و غلامعلی احمدی (1386). زمینه‌یابی برای اجرای ارزشیابی کیفی – توصیفی در مدارس ابتدایی شهر تهران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، 6 (23), 123-85

حسنی، محمد (1382). راهنمای اجرای ارزشیابی توصیفی، تهران، دفتر آموزش‌وپرورش پیش‌دبستانی وزارت آموزش‌وپرورش

حسینی، افضل‌السادات (1386). بررسی دیدگاه معلمان نسبت به میزان تحقق اهداف ارزشیابی تکوینی تأثیر روش‌های تکوینی (شفاهی و کتبی) بر نمرات پایانی درس روان‌شناسی در دانش‌آموزان پسر سال سوم متوسطه شهرستان بیرجند، در سال تحصیلی 87 -86. تهران: دفتر ارزشیابی تحصیلی وزارت آموزش‌وپرورش.

حقیقی، فهیمه‌السادات (1384). نقش ارزشیابی مستمر (توصیفی) در تعمیق یادگیری دانش‌آموزان در پایه دوم مقطع ابتدایی شهر تهران سال تحصیلی 84-83. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه پیام نور مرکز تهران

حویزاوی، عبدالامام (1374). تأثیرسطوحپاداشوپس‌خوراندبرعملکردوعلاقهبهدرسریاضی دانش‌آموزانپسرسالسومراهنماییسوسنگرد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز

حیدری، شعبان (1375). تأثیر اجرای ارزشیابی تکوینی برافزایش پیشرفت تحصیلی سال اول دبیرستان‌های نظام جدید منطقه فریدون‌کنار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تهران: دانشگاه علامه طباطبایی

حیدری، جعفر (1387). بررسی مشکلات اجرای طرح ارزشیابی توصیفی از پایه اول تا چهارم در مدارس ابتدایی استان ایلام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی تهران: دانشگاه تربیت‌معلم

خدابنده، صدیقه (1385). مقایسه اثربخشی ارزشیابی توصیفی (کیفی) و کمی بر میزان یادگیری، اضطراب و علاقه به یادگیری دانش‌آموزان پایه اول تا سوم ابتدایی شهرستان شهرکرد در سال تحصیلی 85-84. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی

خوش‌خلق، ایرج (1389). گزارش ارزشیابی اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی پایه‌های چهارم و پنجم برخی از مناطق آموزشی کشور. پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش. گزارش پژوهشی، تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش

خوش‌خلق، ایرج (1391). اصول و راهنمای عملی آموزش گام‌به‌گام ساخت و تهیه‌ی آزمون عملکردی، تهران، انتشارات زنده اندیشان

خوش‌خلق، ایرج (1384). ارزشیابی اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی برخی از مناطق آموزشی کشور. گزارش پژوهشی، تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت

داودی، رسول و محبوبه شکرالهی (1390). مقایسه روش‌های ارزشیابی توصیفی و سنتی بر اساس استانداردهای چهارگانه ارزشیابی از دیدگاه معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران. تهران، مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، سال هشتم، دوره دوم، شماره 4، (پیاپی 31)، 35-25

رستگار، طاهره (1382). ارزشیابی در خدمت آموزش: رویکردهای نو در سنجش و ارزشیابی با تأکید بر سنجش مستمر و پویا و بازخورد مؤثر به دانش آموزان در فرایند آموزش. تهران، مؤسسه فرهنگی منادی تربیت

رضاپور، یوسف (1395). بررسی میزان تحقق اهداف ارزشیابی توصیفی در پایه اول و دوم دبستان‌های استان آذربایجان شرقی، آموزشوارزشیابی، سال نهم، شماره 33،78-65

رضایی، اکبر و سیف، علی‌اکبر (1385). تأثیر ارزشیابی توصیفی بر ویژگی‌های شناختی، عاطفی و روانی - حرکتی دانش‌آموزان، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 18، سال پنجم، 44-35

زارعی، اقبال (1388). تأثیر ارزشیابی توصیفی بر خلاقیت و مشارکت یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر پایه سوم دبستان در شهر بندرعباس. دانشگاه شهید چمران اهواز،مجله علوم تربیتی و روانشناسی، سال شانزدهم (شماره 2), 92-79

زاهد بابلان، عادل، مهران فرج الهی و محمد همرنگ (1391). عوامل مؤثر در کاربرد ارزشیابی توصیفی از دیدگاه معلمان ابتدایی. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، فصلنامه فناوری آموزش، سال هفتم (شماره 1), 35-24

سبحانی‌فرد، طاهره و حسنی، محمد (1382). بررسی تطبیقی کارنامه‌های توصیفی دانش‌آموزان دوره ابتدایی در چند کشور جهان. تهران: انتشارات تزکیه

سپاسی، حسین (1382). بررسی تأثیر ارزشیابی تکوینی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان کلاس سوم راهنمایی در درس ریاضیات. دانشگاه شاهد، مجله دانشور رفتار،10 (3), 38-29

سمساری‌مقدم، فرشید (1390). بررسی موانع اجرای ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی شهر سنندج. کرمانشاه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی: دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه

شاه زمانی، محمد (1380). بررسی نحوه ارزشیابی مستمر در سال اول نظام سالی- واحدی دوره متوسطه استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آموزشی، اصفهان: دانشگاه اصفهان

شریفی، حسن‌پاشا و خوش‌خلق، ایرج ((1385 اجرای آزمایشی ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی برخی از مناطق آموزشی کشور، پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 88- 48:4

کرد، بهمن (1381). بررسی تأثیر بازخورد در ارزشیابی تکوینی بر پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان بوکان در سال تحصیلی 82-81. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت‌معلم

کلهر، منوچهر (1384). بررسی میزان تحقق اهداف ارزشیابی توصیفی در استان قزوین. قزوین: گزارش پژوهشی، سازمان آموزش‌وپرورش استان قزوین.

کرمعلیان، حسن؛ جعفری‌هرندی، رضا؛ و عبادی، حسین (1393). بررسی مشکلات اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس ابتدائی. دوفصلنامه رویکردهای نوین آموزشی، دانشگاه، اصفهان، پیاپی18 (شماره2),36-24

ماهر، فرهاد، آقایی،اصغر، برجعلی، احمد و روحانی، عباس (1386). مقایسه ارزشیابی توصیفی با نظام سنتی براساس جو کلاس، ویژگی‌های عاطفی و میزان خلاقیت دانش‌آموزان دوره ابتدایی، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، فصلنامه دانش و پژوهش در علوم تربیتی، شماره 36, 26-14

مجیدی، حسین (1388). مقایسه ارزشیابی توصیفی با ارزشیابی سنتی در بهداشت روانی دانش‌آموزان اول ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی ٨٨-87. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اراک: دانشگاه آزاد اسلامی اراک

محمدی، فرزانه و مهناز اخوان تفتی (1386). بررسی تأثیر ارزشیابی توصیفی بر عزت‌نفس و رفتارهای کلاسی دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی شهر تهران. فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 23(مسلسل 90), 100-67

مرتضایی نژاد، عصمت (1384). بررسی نگرش معلمان و والدین در ارتباط با اثربخشی طرح ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی پایه‌های اول و دوم شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد تهران مرکز

ملایی دستجردی، سمیه.(1389) بررسی مشکلات ارزشیابی توصیفی کیفی از دیدگاه معلمان و والدین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر اصفهان در سال تحصیلی89-88 . پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اصفهان، دانشگاه اصفهان

نادری‌نیا، غلامرضا؛ عباسیان، شهناز؛ نادری‌نیا، میترا؛ عمرانی، صدیقه؛ احمدی، فاطمه و غفوریان؛ ملیحه (1373). بررسی تأثیر‌ نمرات شفاهی دانش‌آموزان در کیفیت ارزشیابی تحصیلی پایه چهارم دوره ابتدایی. گزارش پژوهشی، اراک: اداره کل آموزش‌وپرورش استان مرکزی

Abu MuhammadI, M. & Malihe Kh. (2005). Primary school teachersʼ and administratorsʼ points of view about descriptive evaluation in Yazd province, Research Report. Yazd: Education organization in Yazd province. [In persian]

Ahmadi, I. (2007). The comparison of the academic achievement and social skills of the students within descriptive evaluation project and those outside this project among 4^th grade primary schools os Tehran (Unpublised masterʼs thesis). Allameh Tabatabaei University, Tehran. [In persian]

Bindley, G., & Hood, S. (1990).Curriculum innovation in adult ESL, In G. Bindley (Ed), The Second Language Curriculum in Action, (PP. 232-248).

Black, P. J. & William, D. (1998). Assessment and classroom learning. Assessment in Education: Principles Policy and Practice, 5, 7-73.

Davoudi, R. & Mahboobeh, Sh. (2011). Compare descriptive and traditional evaluation methods based on the Quartet Evaluation Standards from the viewpoint of primary school teachers in Tehran. Journal of Research in curriculum development, 4 (31), 25-32.

Fullan, M. (1982). The meaning of educational change. Toronto:OISE Press.

Haghighi, F. S. (2005). The role of continuous evaluation (descriptive) in deepening students' learning in the 2nd grade of elementary schools of Tehran in the academic year 2004-2005 (Unpublised masterʼs thesis).Tehran Payam Noor University, Tehran. [In persian]

Hamedi, H. (2009). Assessing the implementation of descriptive qualitative assessment among the first-grade primary school students of Semnan province (Unpublised masterʼs thesis). Alzahra University: Tehran.[In persian]

Hassan Pour, M. (2011). A study of the implementation of descriptive evaluation tools and challenges facing it from the Tabriz primary school teachersʼ and administratorsʼ perspectives in the academic year 2010-2011 (Unpublised masterʼs thesis). Islamic Azad University of Marand, Marand. [In persian]

Hassani, M. (2003). Implementation Guide for descriptive evaluation. The office of pre-school education in the Ministry of Education of Iran. [In persian]

Hassani, M. & Ahmadi, Gh. (2007). A survey of implementing qualitative - descriptive evaluation in primary schools in Tehran. Journal of Educational Innovations, 6 (23), 85-123. [In persian]

Heidari, Sh., (1996). The effect of formative evaluation on increasing the academic achievement of 1^st grade high school students in Fereydunkenar (Unpublised masterʼs thesis). Allameh Tabatabaei University, Tehran. [In persian]

Heydari, J. (2008). Implementation problems of descriptive evaluation in the first to fourth grades in primary schools in Ilam province (Unpublised masterʼs thesis). Tarbiat Moallem, University, Tehran. [In persian]

Hosseini, A. S. (2007). Teachers' points of view to the realization of the objectives of the formative evaluation and the effect of formative methods (oral and written) on the high school studentsʼ final scores in psychology courses in Birjand in the academic year 1997 -1998. Research Report. Tehran: Office of the Ministry of education academic evaluation. [In persian]

Hovezavi, A. (1995). The effect of reward levels and feedback on the 3^rd grade studentsʼ performance and interest in mathematics in Susangerd. (Unpublised masterʼs thesis) Shahid Chamran University, Ahvaz. [In persian]

Kalhor, M. (2005). Assessment of achieving descriptive evaluation goals in Qazvin province. Research Report. Qazvin: Department of Education Qazvin province. [In persian]

Karamalian, H., Jafari Harandi, J., & Ebadi, H. (2014). Administrative problems of descriptive evaluation from the viewpoints of teachers and principals of elementary schools. Journal of Modern Educational Approaches, 18 (2 ), 24-36. [In persian]

Khodabandeh, S. (2006). Comparing the effectiveness of descriptive (qualitative) and quantitative evaluation on the 1^st to 3^rd grade primary school studentsʼ learning, anxiety, and interest in Shahrekord in the academic year 2005-2006 (Unpublised masterʼs thesis) Allameh Tabatabaei University, Tehran. [In persian]

Khoshkholgh, I. (2005). Evaluating the pilot implementation of descriptive evaluation in the fourth and fifth grades in some schools. Research Report. Tehran: Institute for Education Studies. [In persian]

Khoshkholgh, I. (2010). Evaluating the pilot implementation of descriptive evaluation in some primary schools. Research Report. Tehran: Institute for Education Studies. [In persian]

Khoshkholgh, I. (2012). Principles and practical guidelines for step by step performance test development. Tehrann: Zendeh Andishan Publication. [In persian]

Kritek, W. L. (1976).Lessons from the literature on implementation. Educational Administration Quarterly, 12(3), 86-102.

Kurd, B. (2002). The effect of formative evaluation feedback on the academic achievement of fifth grade students in experimental science in Bukan in the academic year 2002-2003 (Unpublised masterʼs thesis). Tehran Tarbiat Moalem university, Tehran. [In persian].

Leahy, S., Lyon, C., Thompson, M., & William, D. (2005). Classroom assessment: minute by minute, day by day. Educational Leadership, 63, 19-24. Available from: http:// www. ascd. Org /Portal/Site/ascd/template. [Accessed 11 April 2015].

Maher, F., Aghaee, A., Borjali, A. & Rohani, A. (2007). Comparison of descriptive and traditional evaluation based on class atmosphere, emotional characteristics and creativity of elementary school students. Knowledge and Research in Education, 36, 14-26. [In persian]

Majidi H. (2009). The comparison of descriptive evaluation with the traditional evaluation in the mental health of first-grade students in Arak in the academic year 1999-2000. Master's Thesis. Arak: Arak Islamic Azad University [In persian].

McGee, S. J. (1996). The effect of goal setting and attributional feedback on self efficacy for writing and writing achievement. Doctoral Dissertation, Florida international University.

Mohammadi, F., & Akhavan, M. (2007). The effect of descriptive evaluation on self-esteem and behavior of third-grade primary students in Tehran. Journal of Education, 23 (90), 67-100. [In persian]

Moolaei Dastjerdi, S. (2010). Problems of descriptive evaluation from the Isfahan primary school teachersʼ and parentsʼ perspectives in the academic year 2009-2010 (Unpublised masterʼs thesis). Isfahan University, Isfahan. [In persian]

Mortezaee nejad, E. (2005). The attitudes of teachers and parents toward the effectiveness of descriptive evaluation in primary schools in Tehran (Unpublised masterʼs thesis). Islamiv Azad University of Tehran, Tehran [In persian]

Naderinia, Gh., Shahnaz Abbasian, M., Naderinia Omrani, S., Ahmadi, F., & Ghafourian, M. (1994). The effect of oral scores of fourth grade students of primary school on the quality of their academic evaluation. Research Report. Arak: Department of Education, Arak province.

O`Sullivan, M. C. (2002).Reform implementation and the realities within which teachers work: A Namibian case study. Compare, 32(2), 219-137.

Rastgar, T. (2003). Evaluation in the service of education: new approaches to assessment and evaluation with an emphasis on continuous assessment and dynamic and effective feedback to students in the educational process Tehran. Tehran: Cultural Institute of Monadi Tarbiat. [In persian]

Reza Poor, Y. (2016). A study of the goal achievement of descriptive evaluation in the first and second grade elementary schools in East Azarbaijan. Education and Evaluation, 33 (9), 65-78. [In persian]

Rezaee, A., & Seif, A. A. (2006). The effect of descriptive evaluation on the studentsʼ cognitive, emotional and mental - motor characteristics. Journal of Educational Innovations, fifth year(18), 35-44. [In persian]

Semsari Moghaddam, F. (2011). Assessing the barriers to descriptive assessment in primary schools in Sanandaj (Unpublised masterʼs thesis). Islamic Azad University of Kermanshah, Kermanshah. [In persian]

Sepasi, H. (2003). Evaluating the impact of formative assessment on the 3^rd grade studentsʼ mathematics achievement. Journal of Behavior, 10 (3), 29-38. [In persian]

Shahzamani, M. (2001). A study of continuous evaluation among the first grade of secondary school in Isfahan province (Unpublised masterʼs thesis). University of Isfahan, Isfahan. [In persian]

Sharifi, H. P., & Khoshkholgh, I. (2006). Evaluating the pilot implementation of qualitative evaluation in some primary schools. Journal of Education, 4, 48-88 [In persian].

Sobhani Fard, T., & Hassani, M. (2003). A comparative study of descriptive records of elementary school students in some countries. Tehran: Tehran: Tazkieh. [In persian]

Tashman, M. & Wiley, Ch. (2008). Innovation victory Platform of Tehran. Tehran: Rasa Institute of Cultural Services. [In persian]

Wall, D. (2000). The impact of high-stakes testing on teaching and learning: Can this be predicted or controlled? System, 4 (28), 499-509.

Zahid Babolan, A., Farajollahi, M., & Hamrang, M. (2012). Factors affecting of the application of descriptive evaluation form the primary school teachersʼ prespectives. Journal of Educational Technology, 7(1), 24-35. [In persian]

Zarei, I. (2009). The effect of descriptive evaluation on the creativity, learning participation and academic performance of the third grade students in Bandar Abbas. Journal of Education and Psychology, 16 (2), 79-92. [In persian]

_||_