مقایسه سوگیری توجه نسبت به چهره‌های هیجانی در نوجوانان دارای اضطراب خصلتی- حالتی بالا و پایین

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

سارا بخشار ¹ , محمدعلی نظری ² , غلامرضا چلبیانلو ³ , مهدی‌رضا سرافراز ⁴

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانش‌آموخته کارشناسی‌‌ارشد گروه روانشناسی عمومی، تبریز، ایران.
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز
3 - دانشجوی دکتری علوم اعصاب شناختی دانشگاه تبریز
4 - دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت دانشگاه تهران

تاریخ دریافت : 1395/01/20 تاریخ پذیرش : 1395/01/20 تاریخ انتشار : 1392/09/01

کلید واژه: سوگیری توجه, چهره‌های هیجانی, اضطراب خصلتی– حالتی,

چکیده مقاله :

شواهد نشان می دهند که افرادمضطرب به طور ترجیحی بهمحرک های تهدیدآمیز توجه کردهو محرک های مبهم دارای بار هیجانی را به طور تهدیدآمیز تفسیرمی کنند. هدفازمطالعه حاضر،بررسی سوگیریتوجه نسبت بهچهره های هیجانی(شاد،خشمگین و خنثی)درنوجوانان دختر با اضطراب خصلتی-حالتیبالا و پاییناست. 60 نوجوان دختر 16 تا 18 ساله با اضطراب ‌خصلتی-حالتی بالا(30=n)واضطراب خصلتی-حالتی پایین (30=n)، بااستفادهازپرسشنامه اضطراب صفت-حالت اسپیلبرگر انتخاب شدند. برای ارزیابی پردازش انتخابی توجه آزمایه پروب دات جفت تصویریمورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده ازآزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری هایمکرر تجزیهوتحلیلشدند. یافته ها نشان داد کهتعامل بین اضطراب خصلتی-حالتی ونمرات سوگیری توجهتنها برایچهره های خشمگینمعنادار استو برای دیگر چهره های هیجانی(شاد وخنثی)معنی دار نیست. این مطالعهنشاندادکهنوجوانانبااضطرابخصلتی- حالتیبالا گوش به زنگیقابل توجهی نسبت به چهره هایخشمگیننشان می دهند،درحالیکه نوجوانانبا اضطراب خصلتی– حالتی پایین اجتنابقابل توجهینسبتبههمان چهره نشان می دهند.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present study was to investigate the attentional bias in relation to anxiety faces (happy, angry and neutral) among the female adolescents with high and low state-trait anxiety. The sample size was 60 adolescents female aged 16 to 18 with high state-trait anxiety (n=30). To gather the data the Spilberger state-trait anxiety inventory was used. To assess the selective process, picture-pair Dot probe task was used. To analyse the data, analysis of variance with repeated measurement was used. The results showed that interaction between the state-trait anxiety and attentional bias was only significant for angry faces and for other emotional faces (happy and neutral) was not significant. This study indicated that the adolescents with high state-trait anxiety showed considerable vigilant comparing with angry faces, while the adolescents with low state-trait anxiety showed considerable avoidant comparing with the same faces.   

منابع و مأخذ:

اسماعیلی ترکانبوری، یعقوب.(1382). بررسی سوگیری توجه نسبت به محرک­های هیجانی در نوجوانان مضطرب غیر بالینی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، روان­شناسی بالینی، دانشگاه شیراز.

پناهی شهری، محمود.(1372). بررسی مقدماتی روایی، اعتبار و نرم­یابی سیاهه حالت – صفت اضطراب اسپیلبرگر. پایان­نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس.

سرافراز، مهدی­رضا؛ تقوی، سید محمدرضا؛ گودرزی، محمدعلی و کفایتی، محمدحسن.(1387). مبانی نظری و نحوه ساخت آزمایه رایانه­ای سوگیری توجه پروب­دات با استفاده از تصاویر هیجانی واقعی برای بیماران مبتلا به اضطراب اجتماعی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، دوره دوم، شماره اول، صص:83-72.

سرافراز، مهدی­رضا؛ تقوی، سیدمحمدرضا؛ گودرزی، محمدعلی و محمدی، نوراله.(1388). مقایسه سوگیری توجه در نوجوانان مبتلا به اختلال حواس اجتماعی و نوجوانان بهنجار. مجله تازه­های علوم شناختی، سال یازدهم، شماره 1، صص : 67- 56.

شفیعی، حسن؛ گودرزی، محمدعلی و تقوی، سید محمدرضا.(1387). تأثیر اضطراب خصلتی کودکان در سوگیری توجه نسبت به چهره­های هیجانی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، شماره 4، صص : 410- 404.

شفیعی، حسن.(1383). مقایسه سوگیری توجه نسبت به چهره­های هیجانی طبیعی و در هم ریخته در کودکان دارای اضطراب خصلتی بالا و پایین(ارزیابی با آزمون اصلاح شده Dot-probe ). پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی، دانشگاه شیراز.

فتحی‌آشتیانی،علی.(1388). آزمون­های روان­شناختی: ارزشیابی شخصیت وسلامت‌روان. تهران: بعثت.

کلارک، دیوید م و فربورن، کریستو فرج.(1380). دانش و روش‌های کاربردی رفتار درمانی شناختی، جلد اول. ترجمۀ: حسین کاویانی. تهران : انتشارات فارس.

محمودعلیلو، مجید و زعفرانچی­زاده، مینا.(1387). پردازش هیجانی. تبریز: انتشارات ستوده.

Brotman, M. A., Rich, B. A., Schmaiuk, M., Reising, M., Monk, C. S., Dickstein, D. P., etal. (2007). Attention Bias to Threat Faces in Children with Bipolar Disorder and Comorbid Lifetime Anxiety Disorder. Biological Psychiatry, 61(6), pp. 819-821.                                                                       

Bower, G. H. (1981). Mood and Memory. American Psychologist, 36, pp. 126-48.

Fox, E. (1993). Attentional Bias in Anxiety: Selective or Not? Behaviour Research and Therapy, 31(5), pp. 487-493.

Heimberg, R.G., & Barlow, D. H. (2001). New Developments in Cognitive Behavioral Therapy for Social Phobia. Journal of Clinical Psychiatry, 52, pp. 21-30.

Hou, R., Moss Morris, R., Bradley, B. P., Peveler, R., & Mogg, K. (2008). Attentional Bias Towards in Chronic Fatigue Syndrome. Journal of Psychosomatic Research, 65, pp. 47-50.

Lee, L. O., & Knight, B. K. (2009). Attentional Bias for Threat in Older Adults: Moderation of the Positivity Bias by Trait Anxiety and  Stimulus Modality. Psychology and Aging, 24(3), pp. 741-747.

Mathews, A., & Macleod, C. (1986). Discrimination of Threat Cues without Awareness in Anxiety States. Journal of Abnormal Psychology, 95, pp. 131-138.

Mogg, K., Bradley, B.P., Dixon, C., Fisher, S., Twelftree, H., & Mcwilliams, A. (2000). Trait Anxiety, Defensiveness and Selective Processing of Threat: An Investigation Using Tow Measures of Attentional Bias. Personality and Individual Differences, 28(6), pp. 1063-1077.

Mogg, K., Mathews, A., Eysenck, M., & May, J. (1991). Biased Cognitive Operation in Anxiety. Behaviour Research and Therapy, 29, pp. 459-407.  

Mogg, k., Bradley, B.P., Hyare, H., & lee, S. (1998). Selective Attention to Food-Related Stimuli in Hunger: Are Attentional Biases Specific to Emotional and Psychopathological States, or are they also found in Normal Drive States? Behaviour Research and Therapy, 36, pp. 227-237.

Pine, D. S., Mogg, K., Bradley B.P., Montgomery, L.A., Monk, C.S., Mcclure, E., et al. (2005). Attention Bias to Threat in Maltreated Children: Im Placations for Vulnerability to Stress- Related Psychopathology. American Journal Psychiatry, 162, pp. 291-296.

Radomsky, A.S., & Van Den Hout, M. (2004). Introduction to the Special Issue, "Experimental Approaches to Understanding Obsessive Compulsive Disorder. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 35, pp. 85-86.

Roy, A.K., Vasa, R.A., Bruck, M., Mogg, K., Bradley, B.P., Sweeney, M., et al. (2008). Attentional Bias toward Threat in Pediatric Anxiety Disorders. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 47(10), pp. 1189-1196.

Rusting, C. L. (1998). Personality, Mood and Cognitive Processing of Emotional Information: Three Conceptual Frameworks. Psychological Bulletin, 124, pp. 165-196.

Spielberger, C. D., & Krasner, S. S. (1988). The Assessment of State and Trail Anxiety. In Noyesyr R.Roth M and Burrows, G. D. (eds). Hand Book of Anxiety, V.2: Classification, Etiological Factors and Association Disturbances, 31-51. Elsevier Science Publishers B. V.

Stormark, K. M., Field, N. P., Hugdahl, K., & Horowitz, M. (1997). Selective Processing of Visual Alcohol Cues in Abstinent Alcoholics: An Approach-Avoidance Conflict?. Addictive Behaviors, 22, pp. 509-519.

Taghavi, S. M. R., Dalgleish, T., Moradi, A. R., Neshat-Doost, H. T., & Yule, W. (2003). Selective Processing of Negative Emotional Information in Children and Adolescents with Generalized Anxiety Disorder. British Journal of Clinical Psychology, 42, pp. 221-230.

Taghavi, S. M. R., Moradi, A. R., Nesshat-Doost, H. T., Yule, W., & Dalgelish, T. (2000). Interpreation of Ambiguous Emotional Information in Clinical Anxious Children and Adolescents. Cognition and Emotion, 14, pp. 809-822.

Telzer, E. H., Mogg, K., Bradley, B. P., Mai, X., Ernst, M., Pine, D. S., etal. (2008). Relationship Between Trait Anxiety, Prefrontal Cortex, and Attention Bias to Angry Faces in Children and Adolescents. Biological Psychology, 79(2), pp. 216-222.                                           

Waters, A. M., Mogg, K., Bradley, B. P., & Pine, D. S. (2008). Attentional Bias for Emotional Faces in Children with Generalized Anxiety Disorder. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 47(4), pp. 435-422.

Waters, A. M., Henry, J., Mogg, K., Bradley, B. P., & Pine, D. S. (2010). Attentional Bias Toward Angry Faces in Childhood Anxiety Disorders. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 41(2), pp. 158-164.

Wells, K. G., & Mathews, T. E. (1994). Emotionality and Interference with Colour- Naming in Anxiety. Behavior Research and Therapy, 31, pp. 57-62.

Williams, J. H. G., Mathews, A., & McLeod, C. (1996). The Emotional Stroop Task and Psychopathology. Psychological Bulletin, 120, pp. 3-24.