بررسی و تحلیل پتانسیل‌های ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی شهرستان بابلسر با استفاده از مدل کوبالیکوا و ‌هادزیک (مطالعه موردی: روستاهای ساحلی کرفون، میرود، افراتخت)

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

موسی عابدینی ¹ (استاد ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
پرستو خوشخو ² (دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/02/11 تاریخ پذیرش : 1402/03/09 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: ژئوتوریسم, پتانسیل, شهرستان بابلسر, مدل کوبالیکوا, مدل ‌هادزیک,

چکیده مقاله :

هدف از این پژوهش ارزیابی و تحلیل ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی شهرستان بابلسر با استفاده از مدل کوبالیکوا و مدل هادزیک می‌باشد. مدل کوبالیکوا اولین روش مورداستفاده در این پژوهش است و بیشتر بر معیارهای علمی و آموزشی و مدل هادزیک نیز بر شاخص ارزش های علمی و شاخص ارزش های مازاد تأکید دارد. در این پژوهش سه منطقه ژئوتوریستی شامل: میرود، کرفون، افرا تخت انتخاب شدند. تحقیق حاضر با پر کردن 60 پرسشنامه برای مدل کوبالیکو (هر پرشسنامه حاوی 55 سوال) و مدل هادزیک ( هر پرسشنامه حاوی 25 سوال) از مسافران و کارشناسان برای هر سه روستای مورد مطالعه و محاسبه میانگین امتیاز‌دهی آنان به سوالات مختلف، بعمل آمده است. نتایج حاکی از آن است که روستای کرفون در مقایسه با دو مکان دیگر جز معروف‌ترین و پرجاذبه‌ترین ژئومورفوسایت‌های شهرستان بوده و از این حیث است که 76/64 را به خود اختصاص داده است و پس‌ازآن روستای میرود با امتیاز 04/52 قرارگرفته است که هر دو ازنظر ارزش در سطح خوبی جای دارند. روستای افرا تخت نیز با امتیاز 24/23 کمترین مقدار را دارد؛ بااین‌حال امتیاز بالای کرفون علاوه بر جذابیت به دلیل نادر بودن و شاخص بودن نسبت به بقیه موارد است. از سوی دیگر ناشناخته بودن جاذبه، راه ارتباطی نامناسب، کمبود امکانات اقامتی و زیستی برای گردشگران و راهنمای تور آگاه به توانمندی‌های ژئوتوریستی از مهم‌ترین مشکلات و ضعف‌های منطقه جهت توسعه ژئوتوریسم به شمار می‌روند

چکیده انگلیسی:

The purpose of this research is to evaluate and analyze the geotourism and geomorphology of Babolsar city using Kubalikova model and Hadzik model. Kubalikova's model is the first method used in this research, and it is mostly based on scientific and educational criteria, and Hadzik's model is also based on scientific values and surplus values index. In this research, three geotourist areas including: Mirud, Kerfun, and Afra Takht were selected. The current research was carried out by filling 60 questionnaires for Kobaliko model (each questionnaire contains 55 questions) and Hadzik model (each questionnaire contains 25 questions) from travelers and experts for all three studied villages and calculating their average scores for different questions. The results indicate that compared to the other two places, Kerfun village is one of the most famous and attractive geomorphosites in the city, and in this respect, it has a score of 64.76, followed by Mirud village with a score of 52.04. It is both. They are at a good level in terms of value. Afra Takht village has the lowest value with a score of 23/24. However, the high score of Kerfun, in addition to its attractiveness, is due to its rarity and distinctiveness compared to other cases. Due to the unknown nature of the attraction, inappropriate communication, accommodation and living facilities for tourists and guidance to know about the most important problems and weaknesses of the region are considered for the development of geotourism.

منابع و مأخذ:

1- اکبرپور، م. غلامی، ع. محمد زاده لاریجانی، ف.(1397): طراحی الگوی برنامه‌ریزی توسعه گردشگری شهر بابلسر. دانش شهرسازی، دوره 2، شماره 4، صص 81-67.

2- امامی کیا و. مختاری، د. روستایی، ش. (1399): ارزیابی کیفیت مقاصد ژئوتوریستی شهروندان کلان‌شهر تبریز با استفاده از روش VQE مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی، فصلنامه گردشگری و توسعه، سال 10، شماره 2، صص 122 _ 109.

3- تقی‌لو، ع. ا. اصغری، ص. سلطانی، ن.(1396): تحلیل و ارزیابی توان ژئوتوریستی دریاچه زریوار، ا. (2018). تحلیل و ارزیابی توان ژئوتوریستی دریاچه زریوار. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 28(4), 17-32.

4- حسن‌زادۀ. مقیمی، ا. مقصودی، م.(1400): ارزیابی توسعه ژئوتوریسمی شرق تنگه هرمز از طریق رتبه‌بندی قابلیت‌های ژئومورفولوژیکی (از میناب تا جاسک). پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، سال 10، شماره 1، صص 148- 130.

5- خان‌زاده، ح. رهنورد، ف. بامداد، ن. محمود زادۀ، م.(1400): مدل تبیین رقابت‌پذیری گردشگری شهرهای توریستی ایران، فصل­نامه علمی تحقیقات بازاریابی نوین، سال 11، شماره 2، صص 68-45.

6- زنگنه اسدی، م.ع. امیر احمدی، ا. شایان یگانه، ع. ا. (1397): ارزیابی ژئومورفوسایت‌های ژئوپارک پیشنهادی غرب خراسان رضوی به روش بریل‌ها به‌منظور حفاظت از میراث زمین‌شناختی. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی،22 (63):117-137.

7- زهتابی‌اصل، ژ. عابدینی، م. شکرگزار، ا.(1392): تأثیر توریسم بر سرانه کاربری‌های اراضی شهر توریستی سرعین، اولین کنفرانس ملی خدمات شهری و محیط‌زیست، مهرماه 1392، 17 و 18.

8- صبوری، ط. ثروتی، م. جداری عیوضی، ج.(1399): تبیین تأثیر توسعه ژئوتوریسم و ایجاد ژئوپارک با تأکید بر شاخص‌های گردشگری پایدار در ناحیه درفک و دیلمان استان گیلان. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی. دوره 15، شماره 1،17-1

9- عابدینی. م، رنجبری، ا.(1395): ژئوتوریسم آذربایجان شرقی، انتشارات نگین سبلان.

10- عابدینی، م. ابراهیم پور، ح. آنه سلطان، ی. (1393): ارزیابی قابلیت‌های ژئوتوریسمی مکان‌های ژئومورفولوژیکی با استفاده از مدل پرولونگ، مطالعه موردی: شهرستان رامیان. همایش ملی تغییر اقلیم و مهندسی توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی، همدان.

11- عابدینی، م. قضایی، م.(1398): ارزیابی توانمندی‌های ژئوتوریست‌های شهرستان مشکین‌شهر به روش کومانسکو، پنجمین کنفرانس بین‌المللی افق‌های نوین در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، محیط‌زیست، افق نو علمی، انجمن علم و فناوری در شهر تهران. صص 8 -1.

12- عابدینی، م. همتی، ط. نظافت تکله، ب. خیاطی، آ. (1401): ارزیابی توانمندی‌های توسعه گردشگری پایدار ژئومورفوسایت‌ها با استفاده از مدل کومانسکو و مدل پائوولووا (مطالعه موردی: مسیر توریستی سبلان تا گردنه حیران). فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، 11(44)، 19-38.

13- غضبانی، ر. امین بیدختی، ع، ا. جعفری، س. حقیقت، ح. (1399): عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری مقصد ژئوتوریسم، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 15، شماره 49، صص 63-93.

14- کرم، ا. میهن‌پرست، ا. (1401): ارزیابی پتانسیل ژئوتوریسم منطقه طالقان با استفاده از روش کوبالیکوا. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 12، شماره 46، صص 17-32.

15- مختاری، د. (1394): ژئوتوریسم. انتشارات دانشگاه تبریز.

16- مقصودی. م. گنجائیان. ح. فریدونی کردستانی. م. ابراهیمی. ع. (1397): ارزیابی و پهنه‌بندی مناطق مستعد توسعه ژئوسایت‌ها در شهرستان مریوان با استفاده از روش‌های جم، فاسیلوس و کوبالیکوا، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی-پژوهشی 15(57)، 68-49.

17- مقصودی، م. یمانی، م. مقیمی، ا. رضوانی، ب.(1397): شناسایی و ارزیابی ژئومورفوسایت‌های کارستی با استفاده از مدل تلفیقی کوبالیکوا و کرنچر (نمونه موردی: شهرستان پل‌دختر استان لرستان)، فصلنامه ژئومورفولوژی کمی، دوره 7، شماره 1، صص 1-12.

18- مقیمی، ا، زارع احمدآباد، م، مختاری، د. (1401)، ارزیابی توانمندی اشکال ژئومورفولوژیک حاصل از فعالیت گسل تبریز در توسعه ژئوتوریسم با استفاده از روش پانیزا، سیاست‌گذاری شهری و منطقه‌ای، دوره 1، شماره 1، صص 13-1.

19- Adolfo Quesada, R. Lidia Torres, B. Maynor, A. Manuel Rodríguez, M. Gema Velázquez, E. Catalina Espinosa, V. Jaime, T. Hugo Rodríguez, B (2021): Geodiversity, Geoconservation, And Geotourism In Central America. 11(1), 48; Pp 1- 16. 

20- Antić, A. & Tomić, N. (2017): Geoheritage And Geotourism Potential Of The Homolje Area (Eastern Serbia). Acta Geoturistica, 8(2), 67-78.‌

21- Brilha, J. (2018): Geoheritage And Geoparks. In Geoheritage (Pp. 323-335). Elsevier.‌

22- Carrión Mero, P. Herrera Franco, G. Briones, J. Caldevilla, P. Domínguez-Cuesta, M. J. & Berrezueta, E. (2018): Geotourism And Local Development Based On Geological And Mining Sites Utilization, Zaruma-Portovelo, Ecuador. Geosciences, 8(6), 205.‌

23- Chinonso C. L, Agboola. O. (2016): Geo Tourism: A Paradigm Shift In Tourism Discuss, Adekunle Agasin University Journal Of Financial And Sciences, PP 145-154.

24- Ginting, N. Rahman, N. V. & Sembiring, G. (2017, March): Tourism Development Based On Geopark In Bakkara Caldera Toba, Indonesia. In IOP Conference Series: Materials Science And Engineering (Vol. 180, No. 1, P. 012086). IOP Publishing.‌

25- Grover, A. & Mahanta, B. N. (2018): Geotourism Potential In Arunachal Pradesh – A Preliminary Appraisal. Indian Journal Of Geosciences, 72(4), 345–360.

26- Ghosh, A. Mukhopadhyay, S. & Chatterjee, S. (2021): Assessment Of Geoheritage And Prospects Of Geotourism: An Approach To Geoconservation Of Important Geological And Geomorphological Sites Of Puruliya District, West Bengal, India. International Journal Of Geoheritage And Parks, 9(2), 264-283

27- Hadžić, O. Marković, S. B. Vasiljević, D. A. & Nedeljković, M. (2010): A Dynamical Model For Assessing Tourism Market Atractivitness Of A Geosite. In 1st International Conference On Geoheritage & Geotourism Research GEOTRENDS (Pp. 23-27).‌

28- Jiang, J. (2008): Evaluation Of The Potential Of Ecotourism To Contribute To Local Sustainable Development: A Case Study Of Tengtou Village, China: A Thesis Presented In Partial Fulfillment Of The Requirements For The Degree Of Master Of Philosophy In Development Studies At Massey University, New Zealand (Doctoral Dissertation, Massey University).‌

29- Jonić, V. (2018): Comparative Analysis Of Devil's Town And Bryce Canyon Geosites By Applying The Modified Geosite Assessment Model (M-GAM). Zbornik Radova Departmana Za Geografiju, Turizam I Hotelijerstvo, (47-2), 113-125.‌

30- Kubalíková, L. (2013). Geomorphosite Assessment For Geotourism Purposes. Czech Journal Of Tourism, 2(2), 80-104.‌

31- Matshusa, K. Thomas, P. & Leonard, L. (2021): A Methodology For Examining Geotourism Potential At The Kruger National Park, South Africa. Geo Journal Of Tourism And Geosites, 34(1), 209-217.‌

32- Nemanj T (2011): The Potential Of Lazar Canyon (Serbia) As A Geotourism Destination: Inventory And Evaluation. Geographical Pannonica. 15(3):103-112. DOI:10.5937/Geopan1103103t

33- Pavolová, H. E. N. R. I. E. T. A. Domaracký, D. U. Š. A. N. & Hvizdák, L. A. D. I. S. L. A. V. (2011): Application Of Destination Management In The Development Area Of Tourist Trade In The Slovak Republic. Acta Geoturistica, 2(2), 49-54.‌

34- Pavolová, H. Kyseľová, K. And Bakalár, T. (2012): Brownfields As A Tool For Support Of Destination Tourism Development. Acta Geoturistica, 3(1), Pp 1338-1355.

35- Reisinger, Y. Michael, N. & Hayes, J. P. (2019): Destination Competitiveness From A Tourist Perspective: A Case Of The United Arab Emirates. International Journal Of Tourism Research, 21(2), 259-279.‌

36- Singh, B. V. R. Sen, A. Verma, L. M. Mishra, R. & Kumar, V. (2021): Assessment Of Potential And Limitation Of Jhamarkotra Area: A Perspective Of Geoheritage, Geo Park And Geotourism. International Journal Of Geoheritage And Parks, 9(2), 157-171.‌

37- Singtuen, V. Vivitkul, N. & Junjuer, T. (2022): Geoeducational Assessments In Khon Kaen National Geopark, Thailand: Implication For Geoconservation And Geotourism Development. Heliyon, E12464.

38- Tamang, L. Mandal, U. K. Karmakar, M. Banerjee, M. & Ghosh, D. (2023): Geomorphosite Evaluation For Geotourism Development Using Geosite Assessment Model (GAM): A Study From A Proterozoic Terrain In Eastern India. International Journal Of Geoheritage And Parks, 11(1), 82-99.‌

39- UNWTO, (2017): Annual Report, PP 27-37.

40- Velázquez, E. Catalina Espinosa, V. Jaime, T. Hugo Rodríguez, B (2021). Geodiversity, Geoconservation, And Geotourism In Central America.

41- Zadel, Z. (2016): Beaches In The Function Of Primary Resource Of The Beach Tourism Product. Pomorski Zbornik, 51(1), 117-130.‌