بررسی تاثیر لکه های خورشیدی بر دما در ایستگاه های اصفهان، شهرکرد و کاشان طی نیم قرن اخیر با استفاده از تحلیل موجک

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

کمال امیدوار ¹ , راضیه نادری بنی ² , معصومه نبوی زاده ³

1 - استاد گروه جغرافیای طبیعی(آب وهواشناسی)دانشگاه یزد،ایران
2 - کارشناس ارشد آب و هواشناسی کاربردی، دانشگاه یزد ،ایران
3 - دانشجوی دکتری مخاطرات محیطی، دانشگاه یزد،ایران

تاریخ دریافت : 1396/09/03 تاریخ پذیرش : 1397/03/09 تاریخ انتشار : 1398/03/31

کلید واژه: اصفهان, شهرکرد, کاشان, لکه های خورشیدی, تحلیل آنالیز موجک,

چکیده مقاله :

لکه های خورشیدی به عنوان یکی از مولفه هایی که می تواند بر سامانه ی ا قلیمی زمین در مقیاس های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد در کانون توجه قرار گرفته است. در این تحقیق تاثیر لکه های خورشیدی را بر تغییرات دمایی مورد بررسی قرار گرفت. سه ایستگاه شهرکرد، اصفهان و کاشان به علت داشتن آمار داده های طولانی مدت، مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های مربوط به لکه های خورشیدی از سازمان ژئوفیزیک آمریکا برای دوره آماری50 ساله (2010- 1961) تهیه گردید. داده های متوسط دمای ماهانه، فصلی و سالانه سه ایستگاه های مذکور نیز برای دوره آماری 50 ساله ا نتخاب شد. جهت انجام این تحقیق از تجزیه و تحلیل آماری و تحلیل آنالیز موجک با بهره گیری از نرم افزار متلب استفاده شد. بر اساس تحلیل های صورت گرفته، بین دما و فعالیت لکه های خورشیدی رابطه مستقیم معنادار قوی در برخی از ایستگاه ها را دارند که در این میان سهم ایستگاه کاشان بیش از سایر ایستگاه ها بود. بر اساس آنالیز موجک در اکثر ایستگاه ها رابطه مستقیم بین آنها مشاهده گردید. با توجه به تحلیل آنالیز موجک سیکل 11 ساله در فعالیت لکه های خورشیدی مشاهده شد که اوج فعالیت ها درسیکل های دوم وسوم و حداقل آن در سیکل های اول و چهار وجود دارد. وسعت دامنه سیکل های دمایی در فصل زمستان در هر سه ایستگاه نسبت به سایر فصول بیشتر است.

چکیده انگلیسی:

لکه های خورشیدی به عنوان یکی از مولفه هایی که می تواند بر سامانه ی ا­قلیمی زمین در مقیاس های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد در کانون توجه قرار گرفته است. در این تحقیق  تاثیر لکه­های خورشیدی را بر تغییرات دمایی مورد بررسی قرار گرفت.  سه ایستگاه شهرکرد، اصفهان و کاشان به علت داشتن آمار داده­های طولانی مدت، مورد مطالعه قرار گرفتند. داده­های مربوط به لکه­های خورشیدی از سازمان ژئوفیزیک آمریکا برای دوره آماری50 ساله (2010- 1961) تهیه گردید. داده­های متوسط دمای ماهانه، فصلی و سالانه سه ایستگاه­های مذکور نیز برای دوره آماری 50 ساله ا­نتخاب شد. جهت انجام این تحقیق از تجزیه و تحلیل آماری و تحلیل آنالیز موجک با بهره گیری از نرم افزار متلب استفاده شد. بر اساس تحلیل­های صورت گرفته، بین دما و فعالیت لکه­های خورشیدی رابطه مستقیم معنادار قوی در برخی از ایستگاه­ها را دارند که در این میان سهم ایستگاه کاشان بیش از سایر ایستگاه­ها بود. بر اساس آنالیز موجک در اکثر ایستگاه­ها رابطه مستقیم بین آنها مشاهده گردید. با توجه به تحلیل آنالیز موجک سیکل 11 ساله در فعالیت لکه های خورشیدی مشاهده شد که اوج فعالیت­ها درسیکل­های دوم وسوم و حداقل آن در سیکل­های اول و چهار وجود دارد. وسعت دامنه سیکل های دمایی در فصل زمستان در هر سه ایستگاه نسبت به سایر فصول بیشتر است.

منابع و مأخذ:

منابع

1. امیدوار, کمال؛ابراهیمی، رضا، جمشیدیمطلق،مرضیه.1395.بررسیتاثیرلکههایخورشیدیبردمایایستگاههایکرمانوشیرازطینیمقرناخیربااستفادهازآنالیزموجک.فصلنامهجغرافیاومخاطراتمحیطی 5 (19).


2. تی . دیکسون، رابرت. 1382. ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی، نجوم دینامیکی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.


3. تقوی، فرحناز، نیسانی، ابوالفضل، محمدی، حسین و رستمی جلیلیان، شیما.1390. کاربردتحلیلموجدرشناساییرفتاربارشدرمناطقغربیایران. مجله ژئوفیزیک ایران، جلد 5، شماره 4.


4. جاوری، مجید. 1389. شیوه های تجزیه و تحلیل کمی در اقلیم شناسی. نشر پیام رسان،


5. جهانبخش، سعید، عدالت دوست، معصومه.1387. بررسی تاثیر فعالیت های خورشیدی برتغییرات بارندگی سالانه ایران. تحقیقات جغرافیایی، بهار 1387 , دوره  23 , شماره  1 پیاپی 88.


6. جهانبخش، سعید، عدالت­دوست، معصومه، تدینی، معصومه . 1389. دریاچه ارومیه شاخصی کلاسیک از ارتباط بین لکه­های خورشیدی واقلیم شمال غرب ایران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره99.


7. خسروی، محمود، میردیلمی، سمیرا .1392. تاًثیر فعالیت لکه­های خورشیدی بر بارش استان گلستان. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 24، پیاپی 52، شماره 4.


8. خسروی، محمود، جلیلیان رستمی، شیما .1393. بررسی ارتباط بارش و دمای ایران با چرخهلکه هایخورشیدی با استفاده از پالایش موجک.نشریه پژوهش­های اقلیمشناسی، سال پنجم، شماره نوزدهم و بیستم.


9. زرین، آذر، مفیدی، عباس .1395. ورودش فعالیت خورشیدی واثرآن براقلیم زمین مطالعه موردی اقلیم خاورمیانه و ایران» فصلنامه تحقیقات جغرافیایی سرزمین ،سال دوم شماره88.


10. سلیقه، محمد، عساکره،حسین، ناصرزاده، محمدحسین،بلیانی، یدالله .1394. تحلیلروندوچرخههایسریزمانیبارشسالانهحوضههایآبریزحلهومند. تحقیقاتکاربردیعلومجغرافیایی،سالپانزدهم،شماره 37.


11. کلیم، دوست محمد، پیشوایی، محمدرضا و محمودی، پیمان .1392. مطالعه امکان تا­ثیر لکه های خورشیدی بربارش در ایستگاه های منتخب جنوب ایران، سال سیزدهم، شماره42.

کمالی, غلامعلی، مرادی،اسحق .1384.کنترلکیفیتوبازسازیداده‌هایتابشکلخورشید. چهارمینهمایشبینالمللیبهینهسازیمصرفسوختدرساختمان،تهران،سازمانبهینهسازیمصرفسوختکشور

1.  
   
   
   1. Araya, E., Javier, B.,  Fernandez,W. 2000.Solar activity and climate in Central America; Geofísica International, Vol., 39, Num. 1.
   
   
   2. Bal,S., BOS M.2010. A Climatologically Study of the Relations among Solaractivity, Galactic Cosmic ray and Precipitation on Various regions over the Globe; J. Earth Syst. Sci. 119
   
   
   3. Borie,M.A.EL, M0Abd-Eizaher, A-AI . 2012. Solar and GeomagnaticActivity Effects on Global surface temperatures; American journal of Environmental Engineering.
   
   
   4. Grinsted, A., Moore, J.C., and Jevrejeva, S. 2004. Application of the cross wavelet transform and wavelet coherence to geophysical time series,  Nonlinear Processes in Geophysics, 11.
   
   
   5. Keisser, K., davrath, LR., Akselrod, S .2008. wavelet transform coherence estimates in cardiovascular analysis: Error analysis and feasibility study, Computers in cardiology,35.
   
   
   6. Meehl, G.A., Arbiaster, J.M.,  Matthes, K., Sissify, V. 2009. Sunspots can have a big impact on the weather on Earth NASA; Science 325.
   
   
   7. Mallah El. E.S, Abdel-Halim.A.A, Thabit.A, El-Borie.M.A. 2012. Solar and Geomagnetic activity effects on Egypt’s climate; INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL SCIENCES   Volume 2, No 3.
   
   
   8. Nalley,D., Adamowski, J., Khalil, B. 2012.Using discrete wavelet transforms to analyze trends in streamflow and precipitation in Quebec and Ontario (1954–2008).Journal of Hydrology 475.
   
   
   9. Sabatino, S., H. L. Linghuai, H.L. 2000. "Solar variability and climate". Department of Astronomy, Yale University, New Haven.
   
   
   10. Sejrup, H.P., Lehman, S.J.,  Haflidason, H., Noone, D., Muscheler, R., Berstad, I.M., and Andrews, J.T. 2015.  Response of
   
   
   11. Zhao Juan, Yan-Ben Han2 and Zhi-A Li .2004. the Effect of Solar Activity on the Annual Precipitation in the Beijing Area. Chin. J. Astron. Atrophy’s. Vol. 4, No. 2, 189–197.