تعیین شاخص سوزباد در ایران بر پایه داده های اقلیمی

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

سعید رنجبر ¹ , غلامعلی کمالی ² , هوشمند عطائی ³ , امیر گندمکار ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا،واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران
2 - دانشیارهمکار گروه جغرافیا،واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ،نجف آباد،ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا،دانشگاه پیام نورتهران،ایران
4 - استادیار گروه جغرافیا،واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1395/08/15 تاریخ پذیرش : 1395/12/17 تاریخ انتشار : 1395/09/30

کلید واژه: باد, دمای حداقل, سوز باد, ایستگاه همدیدی,

چکیده مقاله :

آب‌وهوا تأثیر بسیار مهمی در حیات و گسترش موجودات زنده بر روی کره زمین دارد. در بین اثرات متغیرهای مختلف جوی بر راحتی و آسایش انسان، اثر تلفیقی باد با دما دارای اهمیت ویژه ای است. افت شدید دما همراه با وزش باد، سوز باد را ایجاد می نماید. در این تحقیق، با استفاده از آمار دمای کمینه و سرعت وزش باد ایستگاه های همدیدی کشور در طی دوره آماری 1374 تا 1393 که از سازمان هواشناسی کشور تهیه گردید، سوزباد در کشور پهنه بندی شد. نتایج که از تحلیل داده های 120 تا 314 ایستگاه همدید کشور (برای بازه های زمانی متفاوت) استفاده شد نشان داد که آبان و فروردین را می‌توان به ترتیب به‌عنوان ماه‌های شروع و پایان سوز باد در ایران در نظر گرفت. برای روزهای آبان تا فروردین، میانگین کاهش دمای کمینه به‌واسطه وزش باد به میزان 4 درجه سلسیوس در ماه بهمن احساس شده است. نقشه های پهنه بندی کشور که برای ماههای سرد سال(ازآبان تا فروردین) ترسیم شد مشخص نمود که تفاوت بین دمای کمینه و دمای احساسی(سوزباد) به خوبی معنی دار (سطح معنی داری 51/0تا 74/0)است. بیشترین فراوانی سوزباد مربوط به سال 1390 با 18088 مورد از 330 ایستگاه و کمترین آن مربوط به سال 1374 با 4321 مورد از 136 ایستگاه بوده است. نکته قابل توجه این که از سال پایه (1374) به بعد، فراوانی وقوع سوزباد بیشتر شده و تعداد روزهای سرد به واسطه وجود باد در شهرهای کشور رو به افزایش است. با بررسی فراوانی وقوع سوزباد درماه های مورد مطالعه، بهمن ماه با 47219 مورد بیشترین و آبان ماه با 17728 مورد کمترین فراوانی وقوع را داشته اند.

چکیده انگلیسی:

آب‌وهوا تأثیر بسیار مهمی در حیات و گسترش موجودات زنده بر روی کره زمین دارد.Climate is so important for the life and development of the living organisms on Earth. Among all the effects of different atmospheric variables on human comfort, the effect of combined wind and temperature is of particular significance.افت شدید دما همراه با وزش باد،In this study, using statistical data of minimum temperature and wind speed of the synoptic stations during the period 1374 to 1393 ,which were obtained from the Meteorological Organization, the chill wind was zoned in the country.نتایج که از تحلیل داده های 120 تا 314 ایستگاه همدید کشور استفاده شد نشان داد که آبان و فروردین را می‌توان به ترتیب به‌عنوان ماه‌های شروع و پایان سوز باد در ایران در نظر گرفت.Results that were obtained from data analysis of 120 to 314 synoptic stations (for different time intervals) showed that we can consider the months of Aban to Farvardin as the start and end of wind chill in Iran, respectively.برای روزهای آبان تا فروردین، میانگین کاهش دمای حداقل به‌واسطه وزش باد به میزان 0/4 درجه سلسیوس در ماه بهمن احساس شده است.نقشه های پهنه بندی کشور که برای ماههای سرد سال(ازآبان تا فروردین) ترسیم شد، مشخص نمود که تفاوت بین حداقل دمای هوا و دمای احساسی ( سوزباد) به خوبی معنی دار است.بیشترین فراوانی سوزباد مربوط به سال 1390 با 18069 مورد از 358 ایستگاههای تحت مطالعه و کمترین آن مربوط به سال 1374 با 4322 مورد بوده است.For days of Aban to Farvardin, the average reduction in minimum temperature of 4 degrees Celsius in Bahman due to the wind blowing has been felt.Zoning maps of the country that were traced for the cold months (from Aban to Farvardin), showed that the difference between minimum air temperature and the temperature that can be felt on human body (wind chill) is meaningful as well(Level of significance is in the range of 0.51 to 0.74). The highest frequency of wind chill is related to the year of 1390 with 18088 cases from 330 stations that are under study and the lowest is related to the year of 1374 with 4321 cases.نکته قابل توجه این که هر چه از سال پایه (1374) جلو می رویم فراوانی وقوع سوزباد بیشتر شده و عملاً احساس تعداد روزهای سرد در شهرهای کشور رو به افزایش است.It should be noted that from the base year (1374) onwards ,the frequency of the wind chill occurrence has increased and the numbers of cold days because of the wind existence in the cities of the country are increasing too. by investigating the frequency of wind chill occurrence in the months which are under the study, the month of Bahman with47219 cases from 350 stations and the month of Aban with 17728 cases from 305stations, had the highest and the lowest frequency of occurrence.

منابع و مأخذ:

1. اینالو، ح. و محمدی، ح. 1393. ارزیابیآسایشاقلیمیدرمساکنروستاییشمالدشتقزوین باروش ET و شاخص PET. فصلنامهجغرافیاییسرزمین،11(3): 15-26.


2. حیدری،ح.،وسعیدآبادی،ر. 1386. ناحیهبندیسوز باددرشمالغربوغربایران. مجلهپژوهشجغرافیایی.
   62: 93-107.


3. خوش‌اخلاق،ف.،داودی،م.،روستا،ا.،وحقیقیا. 1391. تحلیلهمدیدیسرماهایشدیدشمالخراسان. مجلهپژوهشهایاقلیم‌شناسی،3(9): 12-1.


4. درویشی، ع. 1394. ارزیابی عدم آسایش اقلیمی بر اساس شاخص برودت باد(نمونه موردی قائم شهر، پل سفید و آلاشت).


5. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقلیم شناسی. دانشگاه مازندران.


6. رسولی،عا.،وعزیز زاده،مر. 1385. مدلسازیمکانیپدیدهسرمایشبادیدرشمالغربکشور. فصلنامهپژوهشیتحقیقاتجغرافیایی، 80: 31- 50.


7. زرافشان،ک.،ومرادی،خ. 1391. آمارمقدماتیدرSPSS: کاربردوتفسیرنتایج. انتشاراتدانشگاهرازی، 366.


8. سنجری،س. 1393. راهنمایArcGIS10.2.2. انتشاراتعابد، 422.


9. طاهری، ک،. 1392. ارزیابیوضعیتآسایشاقلیمیشهرستانسقزبااستفادهازشاخصهایزیستاقلیمی. اولینهمایشملیگردشگری،جغرافیاومحیطزیستپایدار، همدان، پاییز 1392.


10. قاسمی،ار.،اسلامیان،س.،وناظمالسادات،مج. 1386. تأثیرسرمازاییبادبرمیزانراختیانساندرمناطقمختلفایران. مجلهپژوهشیدانشگاهاصفهان. 24(3): 26-13.


11. فلاح قالهری، غ.، میوانه، ف،. و شاکری، ف،. 1394. ارزیابیآسایشحرارتیانسانبااستفادهازشاخصجهانیاقلیمحرارتی، مطالعهموردی: استانکردستان. مجلهسلامتومحیطزیست، 8(3): 367-378.


12. کاویانی،مر. 1380. میکروکلیماتولوژی. انتشاراتسمت، 450.


13. مومنی،م. 1387. تحلیلآماریبااستفادهازSPSS.انتشاراتکتابنو، 300.


14. هاشمی،من.،کریمی،م.،وزاوشیم. 1389. بررسیمیزاندمایسوز باددرشهراراک. چهارمینکنفرانسژئوفیزیکایران،تهران،اردیبهشت  1389. 

1. Ahrens, C.D.2002. meteorology Today.an Introduction to weather , climate and environment.7th Edition , West Publishing company , New York ,536.


2. Bluestein, M. 2015. BASIC ATMOSPHERIC STRUCTURE AND CONCEPTS | Wind Chill. Reference Module in Earth Systems and Environmental Sciences, 2(1): 7-11.


3. Brajkovic, D., Ducharme, M B. 2006.facial cold induced vasodilation and skin temperature during exposure to cold wind. Eur. J. Appl. Physiol., 96: 711-721.


4. chenching, t., JingNang L., and chunhong, S. 2008. Development of a wind forced chiller and its efficiency analysis , Applied Energy,85:1190-1197


5. Ebrahim, F., salehipak, m t. 2009. Analysis  of synoptic patterns of winter frost in iran. journal of Geography and expansion, 13:136-127.


6. Emmanuel, C,. Christopher, B,. Mathieu, P,. Eric, F,.and Peter, H. 2016. A New Proposal for Management of Severe Frostbite in the Austere Environment. Wilderness &Environment Medicinem, 27, 92–99.


7. Ghavidel R., khoshhalDastjerdi, Y. 2010. Assessment on the hard winter climate of Tabriz and its relationship with the Arctic Oscillation. Journal of teache Science, 14 (1): 196-179.


8. Kessler, E. 2000. Proposed windchill indices. University of Oklahoma.USA.


9. Lutgens , F K,. andTarbuck, E,. J. 1998. The Atmosphere,  7th Edition , Simon Schuster/ A Viacom Company Under Saddle River, New Jersey, 433.


10. Maurice, B,.andzecher, J. 2002. A new approach to accurate windchillfactor.Defence Research and Development Canada, 521.


11. Oliver, J E. 1987. The encyclopdia of climatology. Van NostrandReinhold , New York.USA.


12. shahrokhvandi, m. 2007. Normal circulation of the action centers on Iran in winter. Journal of Humanities, Esfahan university, 22(1): 93.


13. Vandana, S,.Anish S,.andKumari S. 2015. Analysis on Effect of Cold Stress in Bean Seeds (Phaseolusvulgaris l). American Journal of BioScience, 3(4): 145-166.


14. Willemsen, D. 2004. Wind chill and sailing: Wind chill forecast. http://www.sailng.com/windchill.html.