مطالعه کمیت و کیفیت اسانس گیاهان دارویی Thymus vulgaris L.، Melissa officinalis L. و Achilleamill efoilum L. کشت ‌شده در شرایط اقلیمی شهرکرد

محورهای موضوعی : گیاهان دارویی

زهره آزاده ¹ (گروه علوم باغبانی-دانشگاه شهرکرد)
مجتبی کریمی ² (گروه زراعت- دانشگاه شهرکرد)
فائزه مختاریان ³ (گروه علوم باغبانی- دانشگاه شهرکرد)
کرامت الله سعیدی ⁴ (گروه علوم باغبانی-دانشگاه شهرکرد)
زهرا لری گوئینی ⁵ (مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده علوم پایه سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، شهرکرد، ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/10/20 تاریخ پذیرش : 1397/02/09 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: اسانس, شهرکرد, Thymus vulgaris L, Melissa officinalis L, Achillea millefoilum L,

چکیده مقاله :

در این پژوهش کمیت و کیفیت اسانس گیاهان دارویی آویشن باغی، بادرنجبویه و بومادران در شرایط اقلیمی شهرکرد ارزیابی و مقایسه گردید. سرشاخه‌های هوایی گلدار گونه‌ها از مزرعه تحقیقاتی واقع در دانشگاه شهرکرد در تابستان 1396 برداشت شدند. اسانس نمونه‌ها با استفاده از دستگاه تقظیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و سپس با استفاده از دستگاه GC و MS-GC شناسایی گردید. نتایج نشان داد میزان اسانس آویشن باغی، بادرنجبویه و بومادران به ترتیب 12/0، 18/0 و 1/0 درصد بود. عمده‌‌ترین ترکیبات اسانس آویشن باغی به ترتیب شامل تیمول (2/33 درصد)، گاما-ترپینن (5/18 درصد)، پ-سیمن (9/10درصد) و لینالول (5درصد) بودند. نرال (3/26 درصد)، ژرانیال (25 درصد)، بتا-کاریوفیلن (9/6 درصد)، ژرانیل استات (4/6 درصد) و سیس کریزانتنول (8/5 درصد) مهم‌‌ترین ترکیبات اسانس در گیاه بادرنجبویه بودند. عمده‌‌ترین ترکیب اسانس در سر‌شاخه‌ی گلدار بومادران نیز سیس کریزانتنیل استات (19/27 درصد)، سیس کریزانتئول (6/13 درصد)، ژرماکرن-دی (24/7 درصد)، بتا-کاریوفیلن (69/6 درصد) و تیمول (15/6 درصد) بودند. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس این گیاهان در شرایط اقلیمی شهر کرد از کمیت و کیفیت بهینه‌ای برخوردار است و می‌توان در فرآوری دارویی این گیاهان در شرایط بومی این منطقه بهره جست.

چکیده انگلیسی:

In this research, the quantity and quality of essential oil of thyme (Thymusvulgaris L.), lemon balm (Melissa officinalis L.) and yarrow (Achillea millefolium L.) were evaluated in Shahrekord climate condition. Theaerial parts of these plants in full flowering stages were collectedin summer 2017 from a research farm of Shahrekord University. Essential oils were extracted by the hydrodistillation method in a clevenger apparatus and analyzed using GC and GC/MS. The essential oil content of thyme, lemon balm and yarrow were 0.12, 0.18and 0.10%, respectively. The main components of thyme essential oil were thymol (33.2%), α-terpinene (18.50%), p-cymene (10.9%) and linalool (5%). Neral (26.3%), geranial (25%), β-caryophyllene (6.9%), geranyl acetate (6.4%), cis-crysantenol (5.8%) were the most important compound of lemon balm essential oil. The main components of yarrow essential oil were cis-chrysanthenyl acetate (27.19%),cis-chrysantheol (13.16%), germacren D (7.24%), β-caryophyllene (6.69%) and thymol (6.15%). In conclusion, the results showed that essential oils of thyme, lemon balm, and yarrow hadsuitable quality in Shahrekord climateconditions.