تأثیر مؤلفههای فرهنگی بر سرزندگی فضاهای شهری
محورهای موضوعی :
آمایش محیط
مریم خستو
1
1 - استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
تاریخ دریافت : 1399/02/15
تاریخ پذیرش : 1399/03/25
تاریخ انتشار : 1402/03/01
کلید واژه:
فرهنگ,
قزوین,
مؤلفههای فرهنگی,
سرزندگی فضای شهری,
چکیده مقاله :
سرزندگی فضاهای شهری به عنوان موضوعی مهم و حیاتی تحت تأثیر عوامل متعدد خرد و کلان قرار دارد. عنصر فرهنگ به عنوان یک مفهوم کلان و تعیین کننده در جوامع انسانی، می‌تواند بر میزان و چگونگی حضور افراد در فضاهای عمومی شهری تأثیر بگذارد. هدف این پژوهش یافتن ابعاد و میزان تأثیرگذاری مؤلفه های فرهنگی بر میزان سرزندگی فضاهای شهری است. بر اساس مدل مفهومی پژوهش، مؤلفه های فرهنگی عبارتند از: زبان، ارزش ها، هنجارها، باورها، فعالیت های ثابت و خروجی های مادی و غیره. پژوهش حاضر به روش میدانی و پیمایشی انجام شده است؛ بدین ترتیب که سه فضای شهری شاخص در یک محدوده از شهر قزوین انتخاب شد و میزان سرزندگی آن ها مورد سنجش قرار گرفت سپس مؤلفه های فرهنگی به واسطه پرسشنامه سنجیده و ارتباط آن ها با سرزندگی تحلیل گردید. یافته های تحقیق حاکی از این است که سه فضای شهری منتخب از لحاظ شاخص سرزندگی با هم متفاوت هستند و با تحلیل آزمون های آماری مربوطه، این نتیجه حاصل شد که بین مؤلفه های فرهنگی و سرزندگی فضاهای شهری ارتباط معنی دار وجود دارد؛ مهم ترین عامل فرهنگ مادی تعامل اجتماعی و کم اهمیت ترین طراحی فضا بوده است و از بین عوامل غیرمادی مذهب و اعتقادات مهم ترین و هم زبانی کم اهمیت ترین عامل تأثیرگذار بوده است.
چکیده انگلیسی:
The vitality of urban public spaces is a critical and essential subject that is influenced by numerous micro and macro factors. Among these factors, "culture" as a determining concept in human societies can significantly impact the presence and behavior of individuals in urban public spaces. The objective of this study is to identify the dimensions and degree of influence of cultural components on the vitality of urban public spaces. Cultural components include language, values, norms, beliefs, constant activities, material outputs, and more. This research was conducted using field and survey methods. Three prominent urban spaces within a specific area in Qazvin were selected and evaluated for their levels of vitality. Then, the cultural components were analyzed through a survey method, and their relationship with the vitality of urban spaces was examined. The findings of this study indicate that the three selected urban spaces vary from each other in terms of their vitality score. Through appropriate statistical analysis, it was concluded that there is a significant relationship between cultural components and the vitality of urban spaces. The most important component of material culture was found to be "social interaction," while the least important was "space design." Among immaterial factors, "religion and belief" were identified as the most important, whereas "linguistic" was the least important effective element. In conclusion, culture plays a crucial role in shaping the vitality of urban public spaces in Qazvin. The outcomes of this study suggest that urban planners and policymakers need to prioritize cultural components when designing and planning urban public spaces, which can help create more vibrant and attractive urban environments.
منابع و مأخذ:
آشوری، د. 1380. تعریفها و مفهوم فرهنگ. تهران: نشر آگاه.
ابوالقاسمی، م. 1385. شناخت فرهنگ. تهران: انتشارات عرش پژوه.
اخوان، ه.، صالحی، ا.، طغیانی، ش. 1397. ارزیابی تاثر عوامل محیطی- کالبدی بر سرزندگی و کیفیت خیابانهای شهری: خیابان ناد و انقلاب شهر ساری، نشریه جغرافیا و پایداری محیط، 8 (27): 15-30
بازوبندی، ف.، شهبازی، م. 1393. نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان و میزان بهرهگیری از فضای شهری، دوفصلنامه پژوهشهای منظر شهر، 1(1): 33- 43
حبیبی، د. 1392. بررسی عوامل مؤثر بر افول حس سرزندگی و زیستپذیری در بافتهای تاریخی و فرسوده: محله سنگ سیاه شیراز، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 14: 75- 80
حبیبی، ک.، نسترن، م.، محمدی، م. 1395. سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نفش آن در ارتقای کیفیت زندگی جوانان: خیابان نظر شرقی اصفهان، نشریه جغرافیا و آمایش شهری، 19: 161- 180.
خستو، م.، حبیب، ف. 1395. رویکردی تحلیلی به تأثیر کالبد شهر بر فرهنگ با تأکید بر بافت شهر، نشریه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 7 (26): 31- 42.
خستو، م.، سعیدی رضوانی، ن. 1389. عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری: خلق یک فضای شهری سرزنده، نشریه هویت شهر، 4 (6): 63- 74.
ذکاوت، س.، رضایی، م.، پیام، ح. 1399. ارتقاء سرزندگی در فضاهای شهری با تأکید بر رویکرد ساماندهی منظر شهری (مطالعه موردی: شهر یاسوج)، فصلنامه آمایش محیط، 13 (50): 197-215.
روحالامینی، م. 1368. زمینه فرهنگ شناسی: تالیفی در انسان شناسی و فرهنگ. تهران: عطار.
روحالامینی، م. 1383. در گستره فرهنگ. نگرشی مردمشناختی. تهران: انتشارات اطلاعات.
صیامی، ق.، اختری تکله، ا.، خانیزاده، م. 1395. سنجش معیارهای سرزندگی اقتصادی بازارهای تاریخی ایران با رویکرد بازآفرینی؛ (مطالعه موردی: بازار تاریخی قزوین)، فصلنامه آمایش محیط، 9 (34): 1- 26.
طاهر طلوع دل، م.، سادات، س.ا. 1396. مؤلفههای عامل ایجاد سرزندگی ساکنین فضاهای زیستی، نشریه معماری و شهر پایدار، 5 (1): 47-60.
عسکری خانقاه، ا. 1380. تأملی در مردم شناسی فرهنگی بازار و مسکن شهر قزوین (با توجه به مرمت بناهای قدیمی)، نشریه نامه علوم اجتماعی. 17: 159-192.
علیمردانی، م.، شرقی، ع.، مهدنشین، ن. 1395. بررسی نقش امنیت در سرزندگی و حیات شبانه فضاهای عمومی شهری، فصلنامه هنرهای کاربردی، 18: 15- 26.
فارسی، ط.، ناسخیان، ش. و شاهیوندی، ا. 1398. ارزیابی پس از بهرهبرداری یک پاتوق شهری جهت بررسی اثرات آن بر ارتقای سرزندگی، نمونه موردی: پاتوق شهری در معبر تاریخی طبیعی شهر اصفهان، نشریه آمایش محیط، 47: 145- 162.
فکوهی، ن.، 1391. مبانی انسان شناسی. تهران: نشر نی.
کربلایی حسینی غیاثوند، ا. و بهزادپور، م.، 1398، ارائه مدل ساختاری به‌منظور بررسی روابط بین مؤلفههای مؤثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در خیابانهای پیاده مدار (مطالعه موردی: خیابان خیام و خیابان سپه قزوین)، فصلنامه آمایش محیط، 12 (44): 125- 145.
گِل، ی.، 1390. زندگی در فضای میان ساختمان‌ها. ترجمه شیما شصتی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
گلریز، م.، 1336. مینودر یا باب الجنه قزوین. تهران: انتشارات طه. جلد اول.
گلکار، ک.، مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری، مجله صفه، 16(44) : 66 -75.
مردانی، س. ف.، 1397. سرزندگی فضای شهری مدیون کارکرد تجاری، فصلنامه هنر و تمدن شرق، 20: 13-20.
هدایت نژاد کاشی، س. م.، هادیانی، ز.، حاجی نژاد، ع.، عسگری، ع.، 1398. سرزندگی شهری مفهومی میان رشته‌ای (واکاوی اصول، ابعاد و شاخص‌ها). نشریه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6 (20): 75- 107.
Anderson, M. L. & Taylor, H. F. 2008. Sociology: Understanding a Diverse Society. U.S.A: Thomson, 4th
Cown (Cowan), R. 2005. “the dictionary of urbanism”, street wise press
Gehl, J. 1987. Life between Buildings. Van Nostrand Reinhold press.
Hedayat, S. M., Hadyani, Z., hajinezhad, A., & Asgari, A. 2019. Interdisciplinary Conceptual Urban Vitality (Examining Principles, Dimensions and Indicators). Urban Structure and Function Studies, 6(20), 75- doi: 103. 22080/shahr.2019.15754.1723.
Holuj, D. 2018. Public Spaces and Cultural Heritage in Community Projects, the Example of Warsaw. European Spatial Research and Policy, 24(2): 127- 144. doi: 10.1515/esrp-2017-0013
Miles, M. 2007. Cities and Cultures. Routledge. New York.
Paul, A., Sen, J. 2018. Livability assessment within a metropolis based on the impact of integrated urban geographic factors (IUGFs) on clustering urban centers of Kolkata. Cities. 74: 142-150.
Silaci, I. & Vitova, L. 2017. Public Spaces as the Reflection of Society and its Culture. IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 245 (2017) 042009 doi:10.1088/1757-899X/245/4/042009
Sills, D. L. 1968. “International Encyclopedia of SOCIAL SCIENCES”. the Macmillan Company
Turley, A.C. 2005. Urban Culture exploring cities & culture. University of New Orleans: Pearson Prentice Hal Publication.
behsazi.qazvin.irsquare- 19/01/2020.
_||_
