تحلیل و اولویت بندی فضای سبز شهری با بهره گیری از تکنیک های TOPSIS و GIS (مطالعه موردی : شهر دهگلان)
محورهای موضوعی : آمایش محیطحسین حاتمی نژاد 1 , محمد ویسیان 2 , ناصر محمدی ورزنه 3 , عادل علیزاده 4
1 - (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران)
2 - (کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران)
3 - (کارشناسی ارشد GIS واحد علوم و تحقیقات)
4 - (کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان)
کلید واژه: اولویت بندی, برنامه ریزی شهری, فضای سبز, شهر دهگلان,
چکیده مقاله :
امروزه یکی مشکل اساسی شهرها کمبود فضای سبز شهری است. فضای سبز شهری از جمله کاربری هایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد و یکی از معیارهای سنجش و تعیین شهرهای پایدار، برخورداری از حداقل سرانه فضای سبز است. شهر دهگلان از جمله شهرهایی است که از توزیع مناسب فضای سبز برخوردار نیست، به طوری که سرانه آن 57/2 مترمربع برای هر نفر است. در این شهر برخی از محلات هیچ گونه فضای سبزی ندارند و برخی محلات از فضای سبز بیش تری برخوردارند. این مقاله با هدف ارائه الگوی مناسب، به دنبال توزیع بهینه ی فضای سبز در هر یک از محلات شهر، با توجه به مولفه هایی چون جمعیت، شبکه ارتباطی، امکانات، فضاهای بایر در سطح محلات و امنیت در سطح محلات است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات بر اساس پیمایش میدانی بوده است. در این پژوهش از تکنیک TOPSIS و GIS استفاده شده است. بر این اساس، هر کدام از محلات شهر بر اساس مولفه های ذکر شده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اولویت بندی فضای سبز در مرحله اول با TOPSIS در شش مرحله انجام گرفت. نتایج نشان داد که محله ی کله مله در اولویت نخست برای ایجاد فضای سبز قرار دارد. در مرحله ی دوم ابتدا داده های مکانی گردآوری شده و سپس پایگاه اطلاعاتی در GIS تشکیل شده و نقشه های تهیه شده برای هر یک از شاخص ها به یک لایه اطلاعاتی در محیط GIS تبدیل شد و به هر یک از لایه ها بر اساس میزان اهمیت آن ها در اولویت بندی فضای سبز، وزن مناسب اختصاص داده شد. در مرحله ی بعد نتایج حاصل از GIS و TOPSIS با هم ترکیب شد و در نتیجه محله کله مله با رتبه (CL) 537/0 در رتبه نخست قرار دارد. نتایج نهایی از تحقیق بیانگر کاربرد و اهمیت TOPSIS و GIS در اولویت بندی فضای سبز شهری و ارائه الگوی بهینه پراکندگی بر اساس ضوابط و نیازهای جمعیت شهری است.
Today lack of urban green space is the basic problem of cities. Urban green space is one of the very important land use problems in the city and minimum per capita green space also is a criteria for assessment and determination of sustainable cities. DEHGOLAN city in one of cities that does not have the proper distribution of green space, so that its per capita is 57/2 square meters per person. In this city, some neighborhoods do not have any green space and some neighborhoods have more green space. This article aims to provide a suitable model for optimal distribution of green space in city, according to components such as population, communication networks, facilities, space, security and arid areas in the neighborhoods. The deployed research methods is descriptive - analytical and data was collected based on field surveys. TOPSIS and GIS techniques have been used in this study. According to above criteria, each neighborhood has been studied and analyzed separately. Prioritization of green space in the first phase was conducted in six step of TOPSIS. Results in this phase showed that the KLE_MLE district have first priority for green space allocation. In the second stage, firstly the data was collected and database in GIS was formed, then according to the importance of each criteria in green space, appropriate weights were assigned. The results of GIS and TOPSIS combined and KLE_MLE district with /0537 (CL) was taken in the first place. The final result of this study indicates the important applications of TOPSIS and GIS in urban green space Prioritization and provides optimum dispersion pattern based on the criteria and needs of the urban population.
