تحلیل و بررسی رساله مآثر الصدریه میرزا علینقى نائینى در مدح میرزا آقا خان نوری دومین صدر اعظم دوره ناصری

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

شهلا مقدم ¹ (دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ایران)
سید ماهیار شریعت پناهی ² (استاد یار تاریخ و تمدن ملل اسلامی ، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ایران)
سید حسین رئیس السادات ³ (استاد یار دانشگاه بیرجند)

تاریخ دریافت : 1398/03/24 تاریخ پذیرش : 1400/11/25 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: قاجار, نائینی, رساله مآثر الصدریه, میرزا آقا خان نوری, ناصر الدین شاه,

چکیده مقاله :

دودمان قاجاریه و دوره پنجاه ساله سلطنت ناصرالدین شاه ، از مهم ترین فراز های تاریخ معاصر ایران بشمار می رود و جایگاه صدارت اعظمی درساختار سیاسی این دوره ، از اهمیت خاص برخوردار است . میرزا آقاخان نوری دومین صدر اعظم دوره ناصری است که شخصیت و اقدامات سیاسی وی ، دستخوش اتهامات و قضاوتهای عمدتاً منفی شده است . برخلاف داوری های منفی نسبت به وی ، میرزا علینقی نائینی از جمله نویسندگان و رجال سیاسی دوره قاجار در رساله کوتاه مآثر الصدریه از وی دفاع کامل نموده است . هدف این مقاله ی توصیفی ــ تحلیلی آن است که این رساله را تحلیل و بررسی نموده و سپس همخوانی و یا تعارض آن را با دیگر مستندات تاریخی نمایان سازد . یافته های این پژوهش نشان می دهد که برخی دفاعیات نائینی از وی ، با دیگر منابع تاریخی منطبق و بعضاً مغایرت اساسی دارد . این مقاله به تحلیل رساله مآثر الصدریه در مدح میرزا آقا خان نوری می پردازد.

چکیده انگلیسی:

The Qajar dynasty and the position of the chief minister in the political structure of contemporary Iran is of particular importance, and the fifty years of Nasser-al-Din Shah’s reign is one of the most significant features of this period. Mirza Aqa Khan Nuri was the second chief minister in Nasseriyeh era, whose character and political actions have become the target of accusations and mostly negative judgments. Unlike the negative judgments against him, Mirza Alinaghi Naeini, one of the writers and politicians of Qajar period, defended him in the short essay of Ma Asar Al-Sadriya. The purpose of this analytical-descriptive essay is to criticize and analyze this thesis and then to demonstrate its consistency or conflict with other historical documents. The findings of this research reveals that some of Naeini’s defenses of Mirza Aqa Khan Nuri are sometimes fundamentally contradictory with other historical sources. This essay attempts to criticize and analyze Ma Asar Al-Sadriya treatise on Mirza Aqa Khan Noori's eulogy.