بررسی هنرهای رایج عصر صفوی از خلال دیوان قدسی مشهدی

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

نیلوفر خسروانی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد گرگان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان ، ایران)
کبری نودهی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد گرگان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان ، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/03/01 تاریخ پذیرش : 1400/06/08 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: هنر, عصر صفوی, دیوان شعر, حاجی محمدجان قدسی مشهدی,

چکیده مقاله :

یکی از شیوه های آشنایی با هنرهای رایج هر دوره از تاریخ ، بررسی آثار ادبی بزرگی است که از آن روزگاران به یادگار مانده است . از متون ادبی حاضر ، دیوان حاجی محمدجان قدسی مشهدی ، شاعر قرن یازدهم هجری ، معاصر سلسله ی صفوی است که هنرهای رایج این عصر در شعرش بازتاب گسترده ای دارد . عصر شکوفایی هنر ایران در دوران سلجوقی و ایلخانی است و در زمان تیموریان به اوج می رسد . امّا تمرکز و یکپارچگی سازمان دولت صفوی سبب شد تا جمیع هنرها رونق گرفت و به همین دلیل انواع هنرها در این عصر به جهت کمیت رشد چشمگیری یافت . حکومت صفوی به جهت اقتدار مذهبی و تقابل قدرت عظیم شیعه در برابر حکومت اهل تسنن ترکیه عثمانی در صحنه سیاست ، فرهنگ ، اقتصاد و حتی هنر به عنوان قدرت برتر مطرح شده است. دراین مقاله ،سعی بر آن است تا هنرهایی که در عصر صفوی رواج داشته از قبیل موسیقی ، نقاشی ، خوشنویسی ، کتاب آرایی و معماری از خلال دیوان قدسی مشهدی مورد تحلیل قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

One way to get acquainted with the common arts of each period of history is to study the great literary works that have survived from that time. Among the present literary texts, the Divan of Haji Mohammadjan Ghodsi Mashhadi, a poet of the 11th century AH, is a contemporary of the Safavid dynasty, whose popular art of this era is widely reflected in his poetry.The era of flourishing Iranian art is in the Seljuk and Ilkhanid eras and reaches its peak in the time of the Timurids. However, the concentration and integration of the Safavid state organization caused all the arts to flourish, and for this reason, the types of arts in this era grew significantly in quantity. The Safavid government has been considered as a superior power in the field of politics, culture, economy and even art due to its religious authority and the confrontation of the great Shiite power with the Sunni government of Ottoman Turkey.In this article, an attempt is made to analyze the arts that were popular in the Safavid era, such as music, painting, calligraphy, book design and architecture through the Holy Divan of Mashhad.