تبیین نقش خورشد بانو در نوگرایی اجتماعی، فرهنگی و ادبی قراباغ 1315-1253 ق/ 1897-1837م

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

یاسمن جوانشیر ¹ , منیژه صدری ² , اسماعیل حسن زاده ³ , حسین احمدی ⁴

1 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
2 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
3 - گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
4 - گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران

تاریخ دریافت : 1400/05/21 تاریخ پذیرش : 1400/09/13 تاریخ انتشار : 1401/04/01

کلید واژه: اجتماعی, فرهنگی, نوگرایی, خورشید بانو, قراباغ,

چکیده مقاله :

خورشید بانو از مهمترین زنان پیشرو و تجددخواه قرن سیزدهم هجری/ قرن نوزدهم میلادی در منطقه قراباغ است. موقعیت خانوادگی وی سبب شد که خواسته و ناخواسته زندگانی وی با سیاست گره بخورد. دوران کودکی و نوجوانی خورشید بانو با تلاطمات و تنش‌های سیاسی و نظامی منطقه، به ویژه قراباغ مصادف بود که به گرایش های نوگرایی و تجدد خواهی وی منجر شد. پیگیری و درک نوگرایی در جنبه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و ادبی قراباغ از سوی یک زن و شاهزاده قابل توجه و مهم است که در این پژوهش به آن پرداخته خواهد شد. در این پژوهش به روش تبیین تاریخی در صدد پاسخ گویی به این سوالات هستیم که افکار نوگرایی چگونه در خورشید بانو ایجاد شد و خورشید بانو چه نقشی در نوگرایی اجتماعی، فرهنگی و ادبی قراباغ داشت؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که آشنایی با شخصیت‌های مختلف در اندیشه نوگرایی از طریق مسافرت‌های متعدد وی به شهرهای مختلف قفقاز به خصوص تفلیس و همچنین موقعیت خانوادگی وی تأثیری عمده در توجه به نوگرایی منطقه قراباغ داشته است. به رغم مشکلات عدیده، فعالیت‌های خورشید بانو در ایجاد نهادهای مدنی، مؤسسات تمدنی و شکوفایی ادبیات تأثیر عمده‌ای در افزایش سطح فرهنگی و اجتماعی جامعه قراباغ داشته است.

چکیده انگلیسی:

Khorshid Banoo is one of the most important progressive and modernist women of the 13th century AH / 19th century AD in Qarabagh region. His family situation caused his life to be tied to politics, willingly or unwillingly. Khorshid Banoo's childhood and adolescence coincided with the political and military turmoil and tensions in the region, especially in Karabakh, which led to her tendencies towards modernity and modernism. The pursuit and understanding of modernity in various social, cultural and literary aspects of Qarabagh by a woman and a prince is significant and important, which will be addressed in this study. In this research, we try to answer the questions of how modernity ideas were created in Khorshid Banoo and what role did Khorshid Banoo play in the social, cultural and literary modernity of Karabakh? Findings show that acquaintance with different personalities in the idea of ​​modernity through his numerous trips to various cities in the Caucasus, especially Tbilisi, as well as his family situation has had a major impact on the modernization of the Karabakh region. Despite many problems, Khorshid Banoo's activities in creating civic institutions, civilizations and the flourishing of literature have had a major impact on increasing the cultural and social level of the Karabakh community.