تحلیلی بر سیره امیرمؤمنان علی(علیه‌السّلام) در مواجهه با تعصّبات نابجا

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

سید علی غضنفری ¹ (مدیر گروه تاریخ اسلام مجتمع عالی فقه و معارف جامعه المصطفی (ص) العالمیه)
حسین عبدالمحمدی ² (مدیر گروه تاریخ اهل بیت مجتمع عالی تاریخ و سیره المصطفی (ص))

تاریخ دریافت : 1400/10/12 تاریخ پذیرش : 1400/12/18 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: سیره, امام علی (علیه‌السّلام), تعصّب, حمیت,

چکیده مقاله :

یکی از ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی شایع قبل از اسلام در جامعه حجاز که مشکلات بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا نسبت به قوم، نژاد، زبان و عقیده بود که پیامبر اکرم (صلّی-الله‌علیه‌وآله) در محو این ناهنجاری کوشید و تحولات بزرگی در این جهت پدید آورد. با رحلت رسول‌خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و مهجوریت اهل‌بیت او، جامعه اسلامی در ابعاد گوناگون، با ارزش‌های دینی فاصله گرفت؛ از جمله، عصبیت‌های نابجا مجدداً در جامعه احیا شده و گسترش پیدا کرد، مخصوصاً در زمان خلیفه سوم این مشکل بیش از گذشته مطرح شد و امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) زمانی به حکومت رسید که این معضل، شکل پیچیده‌ای یافته بود و چه‌بسا وجهه دینی پیدا کرده و مقابله با این مشکل فرهنگی و اجتماعی، نیازمند مبارزه‌ای هوشمندانه، عالمانه و دقیق بود؛ بر همین اساس، امام (علیه‌السّلام) با دو شیوه به اصلاح این معضل پرداخت؛ فرهنگ‌سازی و تبیین نظری و نیز الگوسازی و تبدیل نظریه‌ها به رویه‌ها. هدف این نوشتار بررسی و تبیین عملکرد امام (علیه‌السّلام) در این دو محور با استفاده از بیانات حضرت و نیز دیگر روایات و گزارشات تاریخی است.

چکیده انگلیسی:

One of the prevalent social and cultural disorders before Islam in Saudi Arabia which caused major problems was nonsense prejudices regarding tribe, race, language and belief that The Holy Prophet (S) tried hard to remove this disorder and made great change in this regard. After the demise of The Holy Prophet (S) and boycotting his household, Islamic society kept distance from religious values in many ways such as the recovery of nonsense prejudices in society and its expansion, especially during the caliphate of third caliph this problem became worse. When Imam Ali (As) became the governor, this problem was so complicated that changed to be a religious issue too; so, treating such social and cultural problem required to be tackled intelligently. Therefore, Imam Ali (As) tried to solve this problem by means of two approaches ‘Culture Building and Theoretical Explanation’ and also ‘Standardizing and Changing Theories to Approaches’. The purpose of this research is to investigate and explain Imam Ali’s function in these two axes by means of his states and also other narrations and historical reports.