بررسی نمونه‌هایی از واژه‌ها و اصطلاحات رایج گویش سیستانی در تاریخ بیهقی
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات سیستان و بلوچستان
اردشیر سنچولی جدید
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند)
کلید واژه: تاریخ بیهقی, گویش, سیستان, کلمات کهن,
چکیده مقاله :
تاریخ بیهقی یکی از متونی است که واژه های کهن و گاه مهجور در آن فراوان دیده می شود، به گونه ای که حتی معنی دقیق بعضی از واژه ها یا ترکیبات آن بر شارحان نیز پوشیده است؛ درحالی که بسیاری از واژه های دشوار این کتاب در گویش های بومی ایران رواج دارد. گویش سیستانی یکی از این گویش هاست که می تواند یک منبع بسیار غنی و معتبر برای شناخت ریشه و اصالت واژه و تعبیرهای آثار و متون کهن از جمله تاریخ بیهقی باشد. در این مقاله سعی شده است بعضی از واژه ها و ترکیبات تاریخ بیهقی که هنوز هم با همان معنای کهن در گویش سیستانی به کار می رود، با ذکر نمونه هایی از کاربرد این واژه ها و ترکیبات در متون کهن دیگر نشان داده شود تا ظرفیت بالای این گویش در زمینۀ تحقیقات زبان شناسی تاریخی بر همگان مشخص گردد. از جمله واژه ها و ترکیبات موجود: آچار، استارا، الف، اشناس، افتوزرد، بگه، پیره، رِنگ، جوق، ترنگو، لت، لیت، استو، اسپست و رز سختن می باشد.
The history of Beyhaqi is one of texts that a lot of ancient words and sometimes obsolete to be seen in that, So that even the meaning of certain words or combinations this worth book covered for the exponents , while many hard words of this book on native dialects in iran is prevalent. Sistani dialect is one of the idioms that could be a very rich and authoritative source for understanding the roots and word interpretations of ancient texts, like similar Beyhaqi’s history. In this article has endeavor some of words and compounds Bayhaqi history, that is still used in the dialect Sistani with the same ancient meaning, with some examples of the use of these words and compounds in other ancient texts show , in the hope that it will be useful for researchers. Such words and compounds: Achar, Stara, Elf, Ashnas, Aftozarrd, Bega, Pire, Reng, Jough, Trengo, lat, Leit, Eston, Spast, Rouz Soukhtan.
.
_||_