دگرگونی گویش خلجی در برخورد با فارسی تهرانی
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات آذری
مجید فتاحی پور
1
(استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد پرند.)
کلید واژه: زبان خلجی, دگرگونگی زبانی, سن مهاجرت, جامعۀ زبانی تهران, پارسی‌گونگی, زبانشناسی اجتماعی,
چکیده مقاله :
گویش خلجی از گویش های کهن ترکی در ایران به شمار می رود. این گویش، به علت قرار داشتن جغرافیای تکلم آن در قلب مناطق فارسی زبان، با دیگر گویش های ترکی تبادلی نداشته است. گویش خلجی تغییرات زبانی بسیارگسترده ای را در اثر همزیستی و مراودات اجتماعی با فارسی معیار پذیرفته است. هدف این مطالعه بررسی عوامل دخیل در این اثرپذیری در گویش خلجی مهاجران ساکن تهران است. در این پژوهش، تغییرات واژگان و طرز گفتار مهاجران گونۀ خلجی جامعۀ زبانی تهران بررسی شده است. بررسی کیفی نشان داد برخی آواهای خلجی به طور معنی داری در گفتار گویشوران گوناگون، شبیه فارسی معیار شده اند. بررسی کمّی چندین عامل همچون جنسیت، طبقۀ اجتماعی، تحصیلات، شغل، سن گویشور، سن مهاجرت، مدت اقامت و منطقۀ اقامت در تهران نشان داد که از این میان، سن مهاجرت بیشترین تعیین کنندگی را در این دگرگونی داشته است.
The Khalaji dialect is known as one of the ancient Turkish dialect in Iran. Due to its location of spoken area, among the Persian speaking zone, it has no interaction with other Turkish dialects. For this reason, the Khalaji dialect accepted wide linguistic adaptations due to the coexistence and social intercourse with critical Persian language. The purpose of this study is to investigate the involved factors in the dialect change among immigrants living in Tehran, as well as, the lexical change and speaking style of immigrants in the Tehran language community. Qualitative analysis indicated that some Khalaji phonemes are significantly similar to the critical Persian language. The quantitative analysis investigated many items like gender, social class, education, occupation, age, immigration age, length of residence, and place of residence in Tehran among which the age arrival is the most significant factor related to the Khalaji's change
الف. کتابها:
1 . ترادگیل ، پیتر (1376) زبانشناسی اجتماعی، ترجمه محمد طباطبایی ، تهران : آگاه.
2 . سازمان جفرافیایی وزات دفاع (1382) فرهنگ جغرافیایی قم و اراک،، ج۲، ص۳ انتشارات جغرافیایی وزارت دفاع.
3 .Doerfer G. (1988). Grammatik Des Chaladsch: Turcologica. Wiesbaden: Harrassowitz
4 .Doerfer G. And Tezcan S.(1980). Woerterbuch Des Chaladsch. Budapest: AkadeÂmiaiKiado
5 .Doerfer G. (1971). Khalaj Materials. UAS 115, Bloomington, Indiana University.
6 .Tezcan, S. (1999).Halaççanõn önemi ve Halaçça araştõrmalarõnõn sürdürül-mesi gerekliligi. [The importance of Khalaj and the necessity to continue the studies on Khalaj.] In: Fujishiro & Shogaito (eds.) 1999: 203.212.
7 .Wardaugh, R. (1986). An introduction to sociolinguistics. London: Basic Blackwell Inc.
8 .Hudson, R.A. (1980) Sociolinguistics. Cambridge: Cambridge University Press
9 .Kiral, F. (2000). "Reflections on -misM in Khalaj." Lars Johanson, and Bo Utas (eds.), Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Berlin: Mouton de Gruyter, 89-102.
ب. نشریات:
1 .فتاحیپور، مجید (1384) «تاثیر مهاجرت بر ورود واژه های فارسی به زبان تالشیِ». مجله گویش شناسی، ویژه نامۀ نامه فرهنگستان، دوره دوم، شماره اول.
2 .فیضآبادی، جواد (1376) « مونوگراف فیض آباد»، گاهنامه دانشگاه اراک: دانشگاه اراک.
3 .مدرسی، یحیی (1384) «گستره گویششناسی نوین »، مجله گویش شناسی، ویژهنامۀ نامۀ فرهنگستان، دوره دوم، شماره اول.
4. Butler Ch. (2008) "Statistics in Linguistics". Web edition accessed 2008-10-29: http://www.uwe.ac.uk/ hlss/llas/statistics -in-linguistics /bkindex.shtml
5 .Chambers, J.K. and Trudgill, P. (1998) Dialectology. Cambridge: CUP
6 .Fatahipour, M. (2005a) "Khalaj - Persian language contact" a paper presented in 6. Deutschen Turkologenkonferenz, J. W. Goethe Universitaet Frankfurt am Main, 23 - 26 July 2005
7 .Fatahipour, M. (2005b) "A study of Khalaj language variability". Proceedings of ICOLLT 1, vol.2. SAMT Publications
8 .Johanson, L. (1998a)."Code-mixing in Irano-Tukik languages". Language Sciences. 20: 3,: 325±337
9 .Johanson, L. (2001).Discoveries on the Turkic Linguistic Map, Svenska Forskningsinstitutet i Istanbul Stockholm Journal Skrifter - Publications 5: 18
10 .Minorsky,V. (1940) "The Turkish Dialect of Khalaj", Bulletin of school of Oriental Studies, Vol.10.2:417-439
11 .Poppe, N. N. (1983). "Chaladsch und die altaische Sprachwissenschaft". Central Asiatic Journal 27. 112±126
12 .Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Turkic Khalaj". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
_||_
