حیدربابا، ترجمان غریبانگی شهریار
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات آذری
آیت شوکتی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران)
کلید واژه: شعر معاصر, شهریار, نوستالژی, حیدر بابا,
چکیده مقاله :
نوستالژی، اصطلاح روان شناختی است که به معنی دلتنگی برای گذشته بوده و به شکل های مختلف، نشانه های آن در آثار ادبی متجلّی شده است. بررسی این نشانه ها ما را به درک عمیق عواطف و اندیشه های شاعر رهنمون می کند و مایه های دردمندی و رنجوری و وجوه آرزومندی وی را آشکار می کند. نوستالژی یک فرآیند ناخودآگاه ذهنی است که در افراد و زمان‌های گوناگون، به صورت‌های مختلف بروز می کند. مقالۀ حاضر بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، چگونگی نمود نوستالژی را در حیدر‌بابای شهریار تبیین و تحلیل کند. در این پژوهش، دلتنگی برای گذشته در دو بخش یادکرد شخصیت های گذشته و یادکرد خاطرات گذشته، روستا‌ستایی و تمدن گریزی، پناه بردن به دوران کودکی، گرایش مفرط به بازگشت به وطن و زادگاه، اسطوره پردازی، آرکائیسم و پناه‌بردن به آرما ن‌شهر، به عنوان مؤلفه های نوستالژی بررسی شده است. نتیجۀ این تحلیل و بررسی نشان می دهد که در بخش اعظمی از قسمت های این منظومه، حس نوستالژیک و حسرت بر گذشته موج می زند و این احساس می تواند ناشی از یک تنهایی درونی و گریز از تمدن معاصر باشد.
Nostalgia is a psychological term that means a homesick for the past and in various forms, its signs are manifested in literary works. The study of these signs leads us to a deep understanding of the poet's emotions and thoughts, and reveals the causes of his suffering and his desire for mediocrity. Nostalgia is a subconscious mental process that manifests itself in different individuals and various times. The present paper seeks to explain and analyze the nature of nostalgia in Heydar Baba Shahriyar through a descriptive-analytical method based on library studies. In this research, the sadness of the past in two parts mentions past personalities and memories, village and civilization, escape, refuge in childhood, and excessive tendency to return to homeland, mythology, archaism and refuge in utopia, to the title of the components of nostalgia has been studied. The result of this analysis suggests that in most of the episodes of this affair, nostalgic sense of humor and regret over the past; and this feeling can be caused by an inner loneliness, escape from contemporary civilization. It should be noted that all poems have been translated into Persian.
- آبراهام، کارل(1377)، رویا و اسطوره، ترجمه جلال ستّاری، تهران: مرکز.
- آریانپور، منوچهر(1380)، فرهنگ پیشرو آریانپور (انگلیسی – فارسی)، چاپ اول، تهران: جهان رایانه
- آشوری، داریوش(1381)، فرهنگ علوم انسانی، تهران: مرکز
- احمدی گیوی، حسن(1370)، سلام بر حیدر بابا، چاپ اول، تهران: دنیا.
- انوشه، حسن(1376)، دانشنامه ادب فارسی، چاپ اول، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- اصیل، حجتالله(1381)، آرمان شهر در اندیشه ایرانی، تهران: چشمه.
- الیاده، میرچا(1374)، اسطوره، رویا و راز، ترجمه رویا منجم، تهران: فکر روز
- باطنی، محمدرضا و دیگران(1372)، واژه های دخیل اروپایی در فارسی، تهران: فرهنگ معاصر
- باطنی، محمدرضا(1380)، فرهنگ معاصر (انگلیسی – فارسی)، تهران: فرهنگ معاصر
- برهان، محمد حسین بن خلف(1380)، فرهنگ برهان قاطع، تهران: نیما
- بهزادی، بهزاد(1369)، فرهنگ آذربایجانی-فارسی، چاپ اول، تهران: چاپخانۀ دیبا
- پور افکاری، نصرت االله(1382)، فرهنگ جامع روانشناسی- روان پزشکی ؛ ا نگلیسی فارسی، تهران: فرهنگ معاصر
- ثروت، منصور(1390)، آشنایی با مکتبهای ادبی، چاپ سوم، تهران: علم
- جعفری، مسعود(1375)، سیر رمانتیسم در اروپا، چاپ اول، تهران: نشر مرکز
- دهخدا، علی اکبر(1348)، لغت نامۀ دهخدا، زیر نظر دکتر محمد معین، دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران
- زاهدی، لطف الله(1388)، بیوگرافی استاد شهریار، تهران: نگاه.
- زمردیان، رضا(1373)، فرهنگ واژه های دخیل اروپایی در فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
- شاملو، سعید(1375)، آسیب شناسی روانی، چاپ ششم، تهران: رشد.
- شمیسا، سیروس( 1377)، نگاهی به فروغ، تهران: مروارید.
- شهریار، محمدحسین(1375)، سیمرغ و قاف (سلام بر حیدربابا)، ترجمه محمد نقی ناصر الفقرا (آذر پویا)، چاپ اول، تبریز: مهران.
- شهریار،محمد حسین(1382)، کلیات اشعار ترکی به انضمام حیدر بابایه سلام، چاپ هفدهم، تبریز، انتشارات زرین.
- صفیپوری، عبدالرحیمبنعبدالکریم(1397)، فرهنگ منتهی الارب فی اللغه العرب، گردآورنده: علیرضا حاجیان، چاپ اول، تهران: سخن.
- علیزاده، جمشید(1374)، به همین سادگی و زیبایی، یاد نامه شهریار، تهران: مرکز.
- کادن، جی. ای(1380)، فرهنگ ادبیّات و نقد، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: شادگان.
- مشرف، مریم(1389)، زندگی و شعر محمد حسین شهریار، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.
- معین،محمد(1371)، فرهنگ معین، چاپ هشتم، تهران: سپهر.
- منزوی، حسین(1372)، این ترک پارسی گو، چاپ اول، تهران: برگ.
- نفیسی، علیاکبر(1343)، فرهنگ ناظم الاطباء، تهران: خیام.
- هاوکس،ترنس(1380)، استعاره، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: نشرمرکز
- یونگ، کارل گوستاو(1376)،انسان و سمبل هایش، ترجمه حسن اکبریان طبری، چاپ دوم، تهران: یاسمن
- اتونی، بهروز( 1389)، «اسطوره ها، زندگان جاوید( به بهانۀ نقد اسطوره شناختی آسمان‌خراش میلاد )»، فصلنامۀ ادبیات و اسطوره شناختی، ش 18، صص 9-13
- تقی زاده، صفدر(1381)«نوستالژی»، مجله فرهنگ و هنر، بخارا، ش24، صص201-205
- شریفیان، مهدی(1386)، «بررسی فرایند نوستالژی غم غربت در اشعار فریدون مشیری»، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش68، و 69.
- صدری نیا، باقر(1371)، «تأملی در مضامین محوری منظومه حیدربابا»، کلمه،ش 2
- صدری نیا، باقر(1382)، «جلوه های رمانتیسم در شعر شهریار»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 46
- عالی عباسآباد، یوسف(1387)، « غم غربت در شعر معاصر»، گوهر گویا، س2، ش6، صص155-180
- غفوری، فاطمه(1389)، «بررسی پدیده نوستالژی در شاهنامه فردوسی و آثار شهریار»،فصلنامه علمی – پژوهشی واحد انار، سال ششم، ش 15
- محمدی، برات(1390)، «تجلی عواطف میهنی و نوع دوستی در اشعار شهریار»، مجموعه مقالات برگزیده همایش بین المللی شهریار شعر ایران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ماکو، ص 91
- نظری، نجمه(1389)،« بررسی نوستالژی در شعر حمید مصدق»، فصلنامه زبان و ادبی فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ش 46.
- کلاهچیان، فاطمه(1386)، نوستالژی در شعر کلاسیک عرفانی، (رساله دکتری)، دانشگاه تربیت معلم (تهران).
_||_