ارزیابی و تحلیل شاخص اقلیم آسایش گردشگری استان آدربایجان شرقی با استفاده از شاخص‌های اقلیم گردشگری و دمای معادل فیزیولوژیک در GIS

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

سکینه سجودی ¹ , فیروز آقازاده ² , فهیمه نقی زاده ³ , لیلا اخوان ⁴

1 - دانشگاه تبریز
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد GIS دانشگاه تبریز
3 - دانش آموخته کارشناسی مدیریت جهانگردی دانشگاه تبریز
4 - دانش آموخته کارشناسی مهندسی معماری دانشگاه آزاد تبریز،

تاریخ دریافت : 1397/04/02 تاریخ پذیرش : 1397/06/12 تاریخ انتشار : 1397/06/31

کلید واژه: اقلیم گردشگری, سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS, شاخص اقلیم آسایش گردشگری, شاخص دمای فیزیولوژیک,

چکیده مقاله :

در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI) و شاخص دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و داده‌های اقلیمی 13 ایستگاه سینوپتیک استان، شرایط آسایش استان در تمام طول سال تبیین گشته است. بدین صورت، ابتدا داده‌های اقلیمی مربوط به ایستگاه‌های مورد مطالعه از سازمان هواشناسی استان دریافت گردید، بعد از تجزیه و تحلیل و پردازش در محیط Excel و تهیه بانک اطلاعاتی برای هر یک از شاخص‌ها به تفکیک ماه‌های سال برای هر یک از ایستگاه‌ها محاسبه شد. سپس برای پیدا کردن شاخص TCI اطلاعات مربوط به این شاخص به نرم افزار TCI Calculator و شاخص PET به نرم افزار RayMan انتقال یافت، پس از آن با استفاده از تکنیک GIS نقشه‌های شاخص‌های مورد مطالعه برای هر یک از ماه‌های سال برای تمامی ایستگاه‌ها تهیه و ترسیم شد. نتایج حاصل از بررسی این شاخص‌ها نشان داد که شرایط آسایش گردشگری تمامی ایستگاه‌های مورد مطالعه در طول سال بر اساس شاخص TCI در ماههای ژانویه، فوریه، آوریل، ژوئیه، اوت، مارس، مه، اکتبر، نوامبر و دسامبر (با سه کلاسه ناچیز حاشیه‌ای، قابل قبول و خوب) بدترین شرایط را از نظر آسایشی به خود اختصاص دادند، بقیه ماه‌ها نیز (با سه کلاسه خیلی خوب، عالی و ایده آل) بهترین شرایط را از نظر آسایشی گردشگری به خود اختصاص دادند. بر اساس شاخص PET نیز ماه‌های ژوئن، ژوئیه، اوت، مه و سپتامبر دارای شرایط آسایش بهتری برای گردشگران انتخاب شدند، بقیه ماه‌های سال دارای بدترین شرایط آسایش برای گردشگران انتخاب شدند.

چکیده انگلیسی:

In this research in order to evaluate the tourism Climate Comfort Index, using the Tourism Climate Index (TCI), Physiological Equivalent Temperature (PET) and climate data gathered from 13 synoptic stations of the state, the state’s comfort condition is explained through one year. In this way, first the climate data related to the studied stations are gathered from Meteorological Organization of the State. After analyzing and processing in Excel and preparing information banks for each one of the indexes with the separation of the each month of the year for every station was calculated. Later, in order to find TCI index, information about this indicator was transferred to the TCI_Calculator software and PET index was transferred to the RayMan Software, Then, using the technique of GIS, Maps of studied indexes were prepared for each month of the year and for each of the stations. The result of studying these indexes showed that, the tourism’s conditions of comfort in the studied stations over the year, based on TCI indicator on January, February, April, July, August, March, May, October, November and December (with three classifications of, marginal, acceptable and good) were the worst in terms of comfort, other months (with three classifications of, very good, excellent and ideal) had the best condition in terms of Tourism comfort. Based on PET indicators June, July, August, May and September had better comforting conditions for tourists, the rest of the year was chosen to have the worst comfort condition for tourists.

منابع و مأخذ:

1. اسدالهی، زهرا- دانه کار، افشین- علیزاده، افشین (1390). بررسی شاخص آسایش اقلیم گردشگری تالاب چغاخور به منظور توسعه گردشگری پایدار. فصلنامه علمی محیط زیست.


2. احدآبادی، ع.(1386). ارزیابی اقلیم آسایش گردشگری ایران با استفاده از شاخص اقلیم آسایش و پهنه بندی با استفاده از GIS. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته جغرافیای طبیعی. دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران.


3. اسماعیلی، رضا- گندمکار، امیر،حبیبی- نوخندان، مجید (1390). ارزیابی آسایش چند شهر اصلی گردشگری ایران با استفاده از شاخص دمای معادل فیزیولوژیک(PET). پژوهش های جغرافیای طبیعی. 18-1.


4. بختیاری، آرشین- بختیاری، بهرام (1390). بررسی ارتباط آسایش و تقاضا ماهانه گردشگری ساحلی بندرعباس. کنفرانس ملی بهره برداری ار آب دریا. مرکز بین المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی.


5. خراسانی زاده، فرنوش- غیور، حسنعلی- کندمکار، امیر (1390). پهنه بندی اقلیم آسایش گردشگری استان اصفهان با استفاده از شاخص TCI. همایش گردشگری و توسعه پایدار. دانشگاه آزاد اسلامی همدان.


6. ذوالفقاری، حسن.( 1389). تعیین تقویم زمانی مناسب برای گردش در تبریز با استفاده از شاخص های دمای معادل فیزیولوژیک و نظر متوسط پیش بینی شده. پژوهش های جغرافیایی.129-143.


7. ذوالفقاری، حسن.(1389). آب و هواشناسی توریسم. تهران. انتشارات سمت.


8. ذوالفقاری، حسن.(1391). تحلیلی بر پتانسیل اقلیم گردشگری در منطقه آزاد ارس.فصلنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر. 37-19.


9. رخشانی نسب، حمید رضا- ضرایی، اصغر (1388). چالشها و فرصت های اکوتوریسم در ایران. فضای جغرافیایی. 41-55.


10. ساری صراف، بهروز- جلالی، طاهره- جلال کمالی، آذین (1389). پهنه بندی کلیماتوریسم منطقه ارسباران با استفاده از شاخص TCI. فضای جغرافیایی. 88-63.


11. سبحان اردکانی، سهیل- آستانی،سجاد- جعفری، سید میلاد (1393). تعیین شاخص اقلیم گردشگری سراب گیان نهاوند با استفاده از GIS. فصلنامه انسان و محیط زیست.


12. سازمان هواشناسی کشور.


13. عطایی، هوشمند و هاشمی نسب، سادات و زارعان،مرضیه و حیدری ریحانه. ارزیابی تأثیر تغییرات روزانه آب و هوا بر گردشگری استان کردستان با استفاده از روش PET.


14. عزتیان، ویکتوریا- مومن زاده، فرزانه (1390). ارزیابی اقلیم گردشگری استان مازندران با استفاده از شاخصTCI . همایش گردشگری و توسعه پایدار. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.


15. کسمایی، مرتضی،(1372). پهنه بندی اقلیمی ایران، مسکن و محیط های مسکونی، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، شماره 151. تهران.


16. موحدی،سعید- پیری، سیامک- کاوسی، رضا (1391). ارزیابی و تحلیل شاخص اقلیم گردشگری استان لرستان با استفاده از شاخص اقلیمی TCI. فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس.


17. هوشور، ز.(1365). جغرافیای پزشکی ایران.انتشارات جهاد دانشگاهی.


18. یزدان پناه، حجت و سلیمانی تبار، مریم و حسنوند، عباس.(1390). تبیین فضایی میزان آسایش اقلیمی استان لرستان بر اساس شاخص TCI. مجله علمی تخصصی برنامه ریزی فضایی. 144-121.

 

19. o,Cicek. I and Matazarakis a. (2011). the Climate and bio climate of Bursa(turkey) from the perspective of tourism 107-417.


20. Farajzadeh, Hasan and Matzerakis, Andreas (2009), Quantification of climate for tourism in the northwest of Iran, Journal of Meteorological Applications, Volume 16 Issue 4. the example of Luxembourg. Theor Appl Climatol.


21. Hein, L.(2007). The impact of Climate Change on Tourism in Spain CICERO Working Paper, 02. www. Cicero. Uio. On.


22. Lise, W.& Tol, R.S. (2002). Impact of climate on tourism ddemand.Clim change, 55:429-449


23. Matzarakis A. and Mayer H, (1997), "Heat stress in Greece", Int. J. of Biometeorology, 41: 34-39.


24. Management 20, Pp 203- 211.


25. Mieczkowski, Z., 1985. The tourism climate index: A method of evaluatingworld climates tourism.The Canadian Geographer, 29, 220-233.


26. A , Mayer H and Iziomon M G. (1999). Application of a Universal Thermal Index: Physiological Equivalent Temperature. Int. Biometorology. 43 : 43: 78-84.


27. Pantava, K., Theharatos, G., Mavrakis, A., & Sacntamuris, M. (2010). Evaluating Thermal comfort condition and heat responses during an extremely hot summer in Athens, Building and Environment, 46, 339_344


28. Thomas, R- Pigoozi, B – Sambrook,R.(2005). Tourist carrying capacity Measures: crowding in the caribeen. The professional geographer.57(1),13-20.


29. Yee yan. (2005). Human Thermal climates in China, Physical Geography, vol 26, 163-176.