گردشگری روستایی راهبردی برای تحقق توسعه روستایی ؛ (مطالعه موردی: فقر روستاهای دهستان میشخاص از توابع بخش سیوان، شهرستان ایلام)

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

سجاد شرافت ¹ , مصطفی ازکیا ² , منصور وثوقی ³ , سید محمد سیدمیرزایی ⁴

1 - گروه آموزشی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - گروه آموزشی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - گروه آموزشی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
4 - گروه آموزشی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/06/23 تاریخ پذیرش : 1398/07/11 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: فقر, گردشگری روستایی, توسعه روستایی, ایلام,

چکیده مقاله :

مقاله حاضر به گردشگری روستایی به عنوان راهبردی جهت تحقق توسعه روستایی پرداخته است. فرض مطالعه بر این است که گردشگری روستایی می تواند تاثیر مثبتی بر کاهش فقر و توسعه روستایی بگذارد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش های اسنادی و میدانی (پرسشنامه محق ساخته، مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرستان هشت روستای گردشگری دهستان میشخاص می باشد و دارای بیشترین حجم گردشگر می باشند که تعداد آنها به 1638 خانوار است. حجم نمونه با استفاده از جدول اچ. اس بولا 325 نفر برآورد شده است شیوه نمونه گیری به صورت طبقه ای چند مرحله ای بوده است. بدین ترتیب که کل روستاهای دهستان میشخاص (8 روستا) را مشخص کرده و بنابر تناسب جمعیتی از هر روستا به روش تصادفی ساده نمونه گیری به عمل آمد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از از آمار های توصیفی و آمارهای استنباطی استفاده شده است. بررسی عوامل تاثیرگذار در کاهش فقر در اثر توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه مشارکت کنندگان در تحقیق نشان داد که ضریب تعیین 799/. بوده است. بنابراین می توان گفت که توسعه گردشگری با توجه به ایجاد رابطه با ابعاد توسعه روستایی نقش مهمی در کاهش فقر روستایی ایفا کرده است. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که همه ابعاد گردشگری روستایی مورد بررسی، اثرات مستقیمی بر فقر روستایی دارند. بیشترین اثر مستقیم متعلق به بعد اقتصادی (0.28) و کمترین اثر متعلق به بعد کالبدی (0.11) است.

چکیده انگلیسی:

The present paper deals with the rural tourism as a strategy to achievement rural development.The study assumes that rural tourism can have a positive impact on reducing poverty and rural development.This study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical. Documentary and field methods (researcher-made questionnaire, observation and interview) were used for data collection.The statistical population of the study consists of the supervisors of eight tourism villages of Mishkhas village and has the largest volume of tourists, numbering 1638 households.Sample Size Using the HTML Table. The estimated 325 people were enrolled in the study.The sampling method was multi-stage stratified.In this way,the whole of Mishkhas (8 villages) were identified and the population proportion of each village was sampled by simple random sampling.Descriptive statistics and inferential statistics were used to analyze the collected . Investigation from the perspective of research participants showed that the coefficient of determination is 0.799. Therefore, it can be said that tourism development has played an important role in reducing poverty and rural development. The results of the path analysis showAll the aspects of rural tourism under study have direct effects on rural poverty.The highest direct effect belonged to the economic dimension (0.28) and the lowest to the physical dimension (0.11).

منابع و مأخذ:

• آمقانی، م، ش. اسحاقی، ر. ماهری، ا. رضایی، ر. شعبانعلی فمی، ح .1395. بررسی موانع توسعه گردشگری در مناطق روستایی شهرستان اسکو (مطالعه موردی: روستای ساحلی آق گنبد)، فصلنامه فضای جغرافیایی، 16 (53)، صص: 23-37.


• ابراهیمی، م. ص. ایزد، ا .1397. تحلیل آثار گردشگری در توسعه مناطق روستایی استان اصفهان؛ مطالعه موردی روستای گردشگری جاجا، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، 7 (26)، ص: 27-41.


• ازکیا، م و غفاری، غ.1383. توسعه روستایی با تأکید بر ایران، تهران، نشر نی.


• ازکیا، م.1384. مقدمه‌ای بر جامعه شناسی روستایی، تهران، انتشارات کیهان.


• احمدیان، م، ع. علیزاده، ک. بوکانی، ر .1395. نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان مریوان، فصلنامه جغرافیا،دوره جدید، 14 (51)، صص : 325-352.


• اعظمی، ا. حشمتی جدید، م. سلیمانی، ع. علی بیگی، ا، م .1395. تبیین اثرات گردشگری بر توسعه پایدار روستایی ( مطالعه موردی روستای ریجاب از توابع شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه)، فصلنامه میراث و گردشگری، 1 (1)، صص: 23-42.


• برزگر، ص. رضایی،ط. جان بابا نژاد، م.ح .1395. اثرات گردشگری محلی در توسعه پایدار روستایی (نمونه مطالعاتی: روستای فارسیان)، مجله علمی- پژوهشی میراث و گردشگری، 1 (3)، صص: 165-187.


• پاپ زن، ع.ح؛ قبادی، پ. زرافشانی، ک. گراوندی، ش .1389. مشکلات و محدویت‌های گردشگری روستایی با استفاده از نظریه بنیادی، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، 1 (3)، صص: 25-52.


• پاپلی یزدی، م. ح .1386.گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، تهران، انتشارات سمت.


• رضوانی، م. صفائی، ج .1384.گردشگری خانه‌های دوم و اثرات آن بر نواحی روستایی: فرصت یا تهدید (مورد: نواحی روستایی شمال تهران) فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، 37 (54)، صص: 109-121.


• روح الله زاده، ق.1385. گردشگری روستایی و آثار اقتصادی و اجتماعی بر توسعه منطقه‌ای، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.


• رومیانی، ا. عینالی، ج.‌هادی پور، م. حجی پور، م .1395. برآورد و سنجش رابطه اثرگذاری گردشگری با کاهش فقر در مناطق روستایی؛ مطالعه موردی: روستاهای چنگوره و اسماعیل آباد، شهرستان آوج، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، سال 4 (2)، صص: 81-98.


• رهنما، م.1385. هنگامی که بی نوایی فقر را از صحنه بیرون می‌راند، ترجمه حمید جاودانی، تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.


• سازمان مدیریت و برنامه ریزی (1395) سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ایلام، معاونت آمار و اطلاعات، به نشانی الکترونیکی Ilam.mporg.ir


• سیر، ر. احمدیان، م، ع. جعفری، ح. علیزاده، ک .1397. نقش گردشگری در درآمدزایی مناطق روستایی با ارئه یک مدل راهبردی در توسعه گردشگری روستاها (مطالعه موردی: شهرستان فیروزکوه)، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 10 (2)، صص: 49-77.


• شکوری، ع . بهرامی، ش .1393. مطالعه تأثیر گردشگری روستایی بر کاهش فقر از منظر معیشت پایدار: مورد روستاهای قلعه نو و کلین شهرستان ری. فصلنامه پژوهش‌های روستایی، 4(1)، صص: 1-24.


• عبداللهی، م و بشیری موسوی، م.1394. نقش سازمان‌های جامعه مدنی در فقر زدایی، فصلنامه ، 15 (59)، صص: 7-32.


• عینالی، ج. فراهانی، ح. چراغی، م. عباسی،ف .1397. ارزیابی نقش گردشگری روستایی در توسعه پایدار جوامع محلی (مورد مطالعه: روستاهای هدف گردشگری استان زنجان)، فصلنامه گردشگری و توسعه، 7(2)، صص: 171-193.


• فرهادیان، ه. ساعتچی، م. عباسی، ع. خسروانی، ف .1395. بررسی اثرات مختلف گردشگری در توسعه روستایی: مطالعه موردی شهرستان رامسر، فصلنامه روستا و توسعه، 19 (1)، صص: 27-52.


• قادری، ز .1383. اصول برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری روستایی، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.


• قرنی آرانی، ب.1394. بررسی کمی نقش برنامه ریزی مشارکتی در کاهش فقر روستایی، مورد مطالعه: روستای لزور، مجله جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای،5(15)، صص: 117-136.


• کرمی دهکردی، م. کلانتری، خ .1390. شناسایی مشکلات گردشگری روستایی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از تکنیک تئوری بنیادی، مجله پژوهش‌های روستایی، 2 (3)، صص: 1-30.


• لطفی، ح. مرادی، ا. خلیفه، ا. حقیقی مطلق، ز .1395. تبیین اثرات گردشگری در پایداری روستایی (مورد مطالعه: روستای شمشک، استان تهران، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 11(37)، صص: 119-133.


• مرکز آمار ایران (1395) سالنامه آماری، موجود در پرتال سازمانی مرکز آمار ایران،amar.org.ir


• مهدوی، د .1382. نقش گردشگری در توسعه نواحی روستایی پیرامون شهرها، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس.


• مهدوی، م. قدیری معصوم، م. قهرمانی، ن. 1387. اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظرسنجی از روستاییان، فصلنامه روستا و توسعه، 11 (2)، صص: 19-41.


• میسون، پ .1387. گردشگری: اثرات، برنامه ریزی و مدیریت، ترجمه روزبه میرزایی، تهران: ترمه.


• نجارزاده، م. نعمت اللهی، م .1395. بررسی عوامل موثر بر توسعه گردشگری روستایی در راستای پایداری و توسعه جوامع محلی در مناطق نمونه گردشگری، مجله جغرافیا ، دوره جدید، 14 (49). صص: 225- 248.


• نوروزی فرد، ه. خراسانی، م.ا .1395. برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری روستایی در نواحی روستایی شهرستان ایذه؛ روستای شیوند. مجله جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای، 6 (18) صص: 119-134.


• مطیعی لنگرودی، ح. نصرتی، م .1390. امکان سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران (مورد مطالعه؛ بخش گرگان رود)، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 22 (1)، صص: 69-84.


• یاری حصار، ا. باختر، س .1395. ارزیابی شاخص‌های گردشگری پایدار روستایی از منظر جامعه محلی و گردشگران (مطالعه موردی: شهرستان نیر)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، 6 (22)، صص: 121-134.


• Baoren,S.2011. Rural tourism in china, Tourism management, 32(6), pp. 1438-1441


• Byrd, E. Bosley, H.Dronberger, M .2009. Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern north Carolina, journal of tourism management, 30 (1), pp. 693-703


• Butler, R. Hall, C, Michael .1998. Tourism and recreation in rural Areas. London,Wiley


• Denman, R. Hickman, G.Slovak, J.2001. Rural tourism in rozana okres. Tourism management, Vol.22, pp.: 193-202


• Cowley, M. Gilmore .2008. Integrated rural tourism: concepts and practice. Journal of tourism research. 35 (2). Pp. 316-337


• Giampiccoli, A&Kalis, J.H.2012.Tourism, Food and Culture: Community – based Tourism, Local food and Community Development in pond land. The journal of culture andAgriculture, vol.34 (2). Pp. 101-123


• Giaoutzi, M & Nijkamp, p .2006. Emerging Trends in Tourism Development in an Open World, Tourism and Regional Development: New Pathway. Aldershot.Uk, Ash gate Publishing Ltd, pp. 1-12


• Holland, J. Burian, M. Dixey, L.2003. Tourism in poor rural Areas, diversifying the product and expanding the benefits in rural, paper: No 12


• Kock, M.G.2013. The Development of an Eco- Gastronomic Tourism (EGT) Supply chain, PHD thesis, University of central Florida


• Lee, C & Chang, C .2008. Tourism Development and Economic Growth: a closer look at panels. Journal of tourism management. 29 (1), pp. 180-192


• Miller, G. 2001. The development of indicators for sustainable tourism. Tourism management, 22 (4).pp. 351-362


• OECD .2005. OECD working papers series


• Ross,s& Wall,G. 1999. Ecotourism: towards congruence between theory and practice, tourism management, 20 (1). Pp. 123-132


• Sebele, L.s .2010. Community- based tourism ventures, benefits and challenges: Journal of tourism management, 23(3). pp.233-244


• Sharpley, R .2002. rural tourism and the challenge of tourism Diversification. The case of Cyprus, journal of tourism management, 23(3), pp. 233-244


• Snieska, V. Barkauskiene, K. Barkauska, V .2014. the impact of economic factors on the development of rural truism: Lithuanian case, social and behavioral sciences, 156. Pp. 280-295


• Stefano Vic, V .2010. Economics of Tourism, faculty of sciences, Nis.


• Tsaur, s. yu. C. lin, j. 2006. Evaluating Ecotourism sustainability from the integrated perspective of resource, community and tourism. Tourism management, 27 (4). Pp. 640-653


• Tosun, C .2002. Host perception of impact: A comparative tourism study, Annals of tourism Research, Vol.19


• WTO .2008.the Role of Transnational Enterprises in the Development of Tourism. Madrid, WTO


• Zhang, X .2012. Research on the development Strategies of Rural Tourism in Suzhou based on SWOT analysis, journal of Energy Procedia, Vol, 16, part B, PP. 1295-1299