آمریکا، چالشهای هویتی و دولت ورشکسته در عراق (2020-2003)
الموضوعات :
بهنام سرخیل
1
1 - استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
تاريخ الإرسال : 23 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1442
تاريخ التأكيد : 20 السبت , محرم, 1443
تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443
الکلمات المفتاحية:
هویت,
آمریکا,
عراق,
اهل سنت,
اقلیم کردستان,
جریان شیعه,
ملخص المقالة :
قدرت‌های بزرگ همچون ایالات‌متحده آمریکا تلاش دارند تا با تاثیرگذاری بر مولفه‌های سازنده قدرت، سیاست‌های خود را در منطقه و به ویژه کشورهای تعیین‌کننده‌ای نظیر عراق پیش برند. این درحالی است که اوضاع سیاسی پس از شکل‌گیری عراق جدید(2003-2020) بگونه‌ای پیش‌رفته که جریان‌های هویتی از نقش‌های روبه رشدی برخوردار شده و رقابت‌های هویتی در قالب‌های مختلفی نظیر مقوم دولت‌ها، پیشران‌های اجتماعی و یا حتی برهم‌زننده ثبات سیاسی عمل نموده و معادلات قدرت را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند. با این وصف شناخت نقش و جایگاه جریان‌های هویتی و چگونگی نقش‌یابی آن‌ها در شرایطی که عملا چشم‌انداز روشنی برای حضور آمریکا در منطقه وجود ندارد، اهمیت مضاعفی یافته و امکان تجزیه و تحلیل اقدامات و برنامه‌های واشنگتن در قبال بغداد را فراهم می‌سازد.مقاله حاضر با شیوه توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه آشوب روزنا به بررسی نقش جریان‌های هویتی درعراق پرداخته و به این پرسش پاسخ می‌دهد که آمریکا با توجه به متغیر میانی جریان‌های هویتی چه راهبردی را پیرامون دولت-ملت در عراق در اولویت داشته است؟ فرضیه: آمریکا با درک نقش‌یابی روزافزون جریان‌های هویتی درصدد بوده تا از طریق شکل‌دهی به مجموعه‌ای از چالشهای هویتی و ایجاد بی‌نظمی‌های سیاسی-اجتماعی، زمینه را برای تحقق الگوی دولت ورشکسته و فراهم ساختن شرایط استمرار مداخلات در عراق فراهم آورد. یافته پژوهش: بهره‌گیری از قدرت نرم نظیر ابزارهای رسانه‌ای و مجازی با هدف ایجاد بی‌ساختارسازی‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی(مانند آشوب‌سازی و اعتراضات خیابانی)، بخشی از راهبرد دولت ورشکسته آمریکا در عراق است.
المصادر:
افشاریان، رحیم و جوادیارجمند، محمدجعفر (1397)، «لابی اعراب و گسترش اسلامهراسی در سیاست خارجی امریکا»، فصلنامه روابط خارجی، 10(1)، صص 44-7.
احمدی، حمید (1395)، سیر تحول جنبشهای اسلامی از نهضت سلفیه سید جمال تا بیداری اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)
اسدی، علی اکبر (1391)، روند دولت ملت سازی در عراق جدید؛ امنیت ملی ج.ا.ایران، تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه سازان نور
افتخاری، اصغ ر(1385)، «نظم در بی نظمی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره های 103-105، اردیبهشت و خرداد، صص 19-12
پشنگ، اردشیر، زمردی، زهرا (1393)، بررسی تحولات سیاسی عراق در پرتو سیاست خارجی ایران، ترکیه و عربستان، سیاست خارجی، سال28، شماره3، پاییز، صص499-477
جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، 3(8)، صص 65-89.
نصر، ولی (1393)، «ایران: مدعی نظم جدید منطقه‌ای»، قدرت‌های منطقه‌ای، گردآوری محمدباقر خرمشاد، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و خدیری وریک، خضر (1392)، تأثیر ژئوپلیتیک کردستان عراق بر سیاست خارجی آمریکا در عراق(2012 ـ2003)، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، دوره5، شماره16، پاییز، صص1-28
دهشیری، محمدرضا و غفوری، مجتبی (1394)، الزامات راهبردی ج.ا.ایران در قبال سیاست‌های خاورمیانه‌ای جدید آمریکا، فصلنامه سیاست‌های راهبردی، سال3، شماره12، زمستان، صص193-175
زروندی، محمد، فیضی، فاضله (1390)، تجزیه و تحلیل سیاست خارجی آمریکا در عراق پس از2001، علوم سیاسی، شماره14، صص213-175
سهرابی، محمد (1396)، تهاجم نظامی آمریکا به عراق و تاثیر بر امنیت ملی ایران، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال10، شماره38، تابستان، صص68-39
طیب، علیرضا (1390)، آشوب در سیاست جهان، تهران: نشر روزنه
عزتی، عزت اله و نانوا، سهیلا(1390)، بررسی تغییر ساختار سیاسی عراق از متمرکز به فدرالیسم، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، دوره8، شماره1، صص24-11
کاظمی، حجت(1396)، خیزش های هویتی، دولت های شکننده و ژئوپلیتیک خاورمیانه، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال13، شماره1، بهار، صص172-146
محمدی، حمیدرضا و خالدی، حسین(1390)، ژئوپلتیک کردستان عراق، تهران: نشر انتخاب
مختاری، علی و دیگران(1394)، ریشه های ناکامی سیاست خارجی آمریکا در عراق، سیاست جهانی، دوره4، شماره2، تابستان، صص214-183
مصلی نژاد، عباس(1393)، ژئوپلیتیک هویت و سیاستگذاری امنیتی در موازنة منطقه‌ای خاورمیانه، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال10، شماره2، تابستان، صص98-70
منتی، ایوب و هادیان، ناصر(1398)، سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال عراق از منظر موازنه تهدید2018، جامعه شناسی جهان اسلام، دوره7، شماره15، پاییز، صص164-139
میلر، استیون و نویسندگان(1381)، جنگ آمریکا و عراق، هزینه ها، پیامدها و گزینه های موجود، گروه مترجمین، تهران: موسسه ابرار معاصر.
Cockburn, Patrick (2016), We finally know what Hillary Clinton knew all along – US allies Saudi Arabia and Qatar are funding Isis. Independent. 14 October. Available at http://www.independent.co.uk/voices/hillary-clinton-wikileaks-email-isis-saudiarabia-qatar-us-allies-funding-barack-obama-knew-all-a7362071.html
Decrying violence in Iraq (2006), UN envoy urges national dialogue, international support. UN News Centre. 25, November available at https://news.un.org/en/story/2006/11/200762-decrying-violence-iraq-un-envoy-urges-national-dialogue-international-support
Fukuyama, Francis (2018), Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment, New York: Farrar, Straus and Giroux. 2018. (pub. date September)
Lewis, Bernard (2002), What Went Wrong? Western Impact and Middle Eastern Response. Oxford University press.
Selvik, Kjetil. Stenslie s. (2011), Stability and Change in the Modern Middle East. I.B. Tauris
Shadid, Anthony (2011) Syrian Elite to Fight Protests to the End, New York Times, May 10.
Tabler, Andrew (2011), The Degrading ofSyria's Regime, Council on Foreign Relations, June 14.
https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/iraq-withdrawal-conundrum-
https://fundforpeace.org/2019/04/10/fragile-states-index-2019/
https://www.irna.ir/news/83622259/
https://news.un.org/en/story/2006/11/200762-decrying-violence-iraq-un-envoy-urges-national-dialogue-international-support
https://www.scfr.ir/fa/300/30102/121418/
https://per.euronews.com/2020/11/10/secretary-of-defense-esper-fired-is-trump-thinking-of-attacking-iran-or-another-country
https://www.washingtoninstitute.org/fikraforum/view/polling-insights-on-iraqs-shia-revolt
https://www.washingtoninstitute.org/fikraforum/view/polling-insights-on-iraqs-shia-revolt.
_||_
