بررسی مبانی فقهی دفاع برون مرزی از مسلمانان جهان با رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

الموضوعات :

ستار جادری ¹ (دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
حسن حیدری ² ( استادیار، گروه حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
فرخنده کرناسی دزفولی ³ (استادیار، گروه معارف اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)

تاريخ الإرسال : 21 الأحد , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 14 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 07 الجمعة , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: دفاع برون مرزی, مسلمانان جهان, مبانی فقهی ,

ملخص المقالة :

براساس آموزه های اسلامی و آیات قرآن، دفاع در مقابل تجاوز و تهاجم دشمن از ظلم و ستم ظالمین و ستمگران، یکوظیفههمگانیمی باشد وبرهمهمسلمین واجب است که بههروسیلهممکن بهدفاع برخاسته و هرکس به اندازه توان و به قدر امکان، در این زمینه مسئول است. لذا از منظر فقه و حقوق اسالمی که ریشه در قرآن و سیره و سنت رسول اهلل)ص( دارد، حفظ اعتال و برتری مسلمانان در تقابل با کفار و غیرمسلمانان یک اصل و هدف اساسی به شمار میرود. مهمترین اهداف مقاله عبارتند از: تبیین مهمترین مبانی فقهیدفاع برون مرزی ازمسلمانان جهان دررویکرد سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران، بررسی کلیات دکترین دفاعی جمهوری اسالمی ایران، بررسی آموزههای دفاعی بر اساس فقه اسالمی، بررسی دیدگاههای دفاعی و نظامی امام خمینی)ره( و مقام معظم رهبری. پرسش اصلی مقاله پیش روعبارت است از اینکه، مهمترین مبانی فقهی دفاع برون مرزی از مسلمانان جهان در رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران چیست؟ فرضیه مطرح شده نشان میدهد: مهمترین مبانی فقهی دفاع برون مرزی از مسلمانان جهان در رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران مبتنی برقاعده نفی سبیل و وجوب دفاع از جان و ناموس مسلمانان منطقه و جهان ریشه در فقه اسالم و مذهب شیعی متأثر دیدگاههای امام خمینی)ره( و مقام معظم رهبری دارد. یافته های مقاله نشان میدهد، سیاست خارجی جمهوری اسالمی ایران در دفاع از اسالم و مسلمین مبتنی بر قواعد فقهی و اندیشه های امام خمینی و حضرت آیت اهلل خامنه ای استوار و در سیاست دفاعی مهمترین شاخص های آن عبارت است از: حمایت از گرووهای همسو همانند حزب اهلل و حماس، راهبرد بازدارندگی، مردم داری، خودکفایی،توان موشکی، قدرت و دفاع سایبری. روش مورد استفاده در این مقاله توصیفی تحلیلی می باشد.

المصادر:

1- قرآن کریم
2- نهج البلاغه
3- ابن ادریس، محمدبن احمد (۱۴۱۰ق) ، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات) ، محقق: موسوی، حسن بن احمد؛ ابن مسیح، ابوالحسن، قم: جامعة مدرسین حوزة عـلمیة قـم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ج۲.
4- ابـن براج، عبدالعزیز طرابلسی (۱۴۰۶ق) ، المهذب، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اوّل، ج۱.
5- ابو الصلاح حلبی، تقی الدین بن نجم الدین (۱۴۰۳ ق) ، الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانة عمومی امام امیر المؤمنین، چاپ اوّل.
6- افتخاری، اصغر(1384) تحلیل انتقادی امنیت، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره ۳۲، پاییز.
7- افتخاری، اصغر، شبستانی، علی، (1390)، راهبرد جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی
8- امام خمینی، سیدروح الله مـوسوی (۱۳۷۸) ، صـحیفه امام، تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ج۱۰.
9- امام خمینی، سیدروح الله مـوسوی (۱۴۲۲ق) ، استفتاءات، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامی، چـاپ پنـجم، ج۱ و ۳.
10- امام خمینی، سیدروح الله مـوسوی (بی تا) ، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسة مطبوعات دار العلم، چاپ اوّل، ج۱.
11- ایوانز، گراهام، فرهنگ روابط بین‌الملل، ترجمه:حمیرا مشیر زاده، تهران: نشر میزان،1381
12- بوزان ،باری(1379)،«مردم ،دولت ها و هراس »،ترجمه مطالعات راهبردی »،تهران،مطالعات راهبردی
13- بیلیتس و اسمیت، جان و استیو (1383)؛ جهانی شدن سیاست: روابط بین الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران، موسسه فرهنگی و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر
14- ‌پلینو، جک. سی؛ آلتون، روی (1375) فرهنگ روابط بین‌الملل. ترجمه حسن پستا. تهران: فرهنگ معاصر.
15- حرّ عاملی، محمدبن حسن (ق۱۴۰۹) ، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: تـحقیق: گـروه پژوهش مـؤسسة آل البیت (، مؤسسة آل البیت (، لإحیاء التراث، چاپ اوّل، ج۱ و۲و۱۵و۱۶.
16- حرّ عاملى، شیخ، وسائل‌الشیعه، تحقیق عبدالرحیم الربّانى الشیرازى، بیروت، دارإحیاء التراث‌العربى
17- حسن‌خاني، محمد، «بررسي تطبيقي مباني حقوق بشردوستانه در اسلام و مسيحيت»، دانش سياسي، ش 4، پاييز و زمستان 1385
18- حسین‌خانی، نورالله، مبانی نظری اندیشه‌های دفاعی‌ امام خامنه‌ای (مدظله العالی)، صفحه: ۶۱، یاران شاهد، تهران - ایران، 1392 ه.ش.
19- حقيقت، سیدصادق، مسئله شناسی فقه سیاسی، قم، انتشارت بوستان کتاب، چاپ اول، 1376
20- خبیری، ‌ کابک(1382) راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران (ملزومات و راه‌کارها)، وبسایت بصیرت، منتشر شده در تاریخ ۲۹/۲/۹۳، قابل بازیابی در پیوند زیر: http://basirat.ir/fa/news/266904
21- خرازی، سیدمحسن (۱۳۹۶) ، کتاب الجهاد، قم: مؤسسة در راه حق، چاپ اوّل.
22- خویی، سیدابوالقاسم (۱۴۱۰ق) ، منهاج الصالحین، قم: نشر مدینة العلم، چـاپ بـیست و هـشتم.
23- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق) ، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: داوودی صفوان عدنان، بیروت: دار القلم، چاپ اوّل.