اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری و جایگاه آن در کارایی و ارتقای سازمان¬های دولتی
الموضوعات : دستاوردهای نوین در حقوق عمومیامین بناءزاده اردبیلی 1 , علی حاجی پور کندرود 2 , ابوالفضل رنجبری 3
1 - دانشجوی دکترا، گروه حقوق¬عمومی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - استادیار گروه حقوق، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
3 - استادیار، گروه حقوق، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری, ارتقای سازمان, شفافیت, کارایی سازمانی,
ملخص المقالة :
اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری، از مفاهیم نوین حقوق اداری بوده و یکی از مهمترین اصول اداره خوب قلمداد میشود. با این حال واقعیت این است که عمده مباحث این حوزه بر مفهوم و مبانی اصل مذکور متمرکز بوده و تاثیر این اصل در کارایی و ارتقای سازمانهای دولتی به ندرت مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس با توجه به جایگاه این اصل در حقوق اداری، پرداختن به ابعاد مختلف اصل مذکور و بهرهگیری از آن در ارتقای کارکرد اداره یک ضرورت امکان ناپذیر است. در این راستا در مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانهای، مولفههای مبنایی اصل مورد بحث از نقطه نظر تاثیر آن بر کارآمدی و ارتقای جایگاه سازمانهای دولتی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که اجرای صحیح اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات در ادارات دولتی باعث افزایش شفافیت، تضمین عدالت و انصاف، تسهیل نظارتهای درون و برون سازمانی، تقویت اصول حقوق بشری در اداره، افزایش مشارکت عمومی، تقویت اعتماد عمومی و در نهایت حفظ و حراست از حقوق بنیادین شهروندان میگردد که نتایج مذکور در غایت امر رضایت شهروندان از عملکرد اداره و ارتقای کارایی سازمانهای دولتی را در پی خواهد داشت.
منابع
فارسی
1- راسخ، محمد. (1400). نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: دراک.
2- عطریان، فرامرز. (1396). حقوق اداری تطبیقی، اداره خوب؛ مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا، تهران: میزان.
3- فلاح زاده، علی¬محمد. (1394). حقوق اداری تطبیقی، تهران: شهر دانش.
4- کریمی، خدیجه. (1395). عدالت اداری، تهران: میزان.
5- نقیبی منفرد، ح. (1389). حکمرانی مطلوب در پرتو جهانی شدن. انتشارات شهر دانش.
6- واعظی، سید مجتبی. (1403). حقوق اداری (2). تهران: میزان.
7- هداوند، مهدی، مشهدی، علی.(1395). اصول حقوق اداری، تهران، خرسندی.
8- هاشمی، سید محمد.(1397). حقوق بشر و آزادی¬های اساسی. تهران: میزان.
9- بیدار، زهرا، مشهدی، علی، دبیرنیا، علی¬رضا. (1400). تاملی بر جایگاه و آثار اصل گشایش درحقوق اداری نوین، فصل¬نامه حقوق اداری، 9(29)، ص ص 26-9.
10- رحمانی، ز. (1399). مطالعه تطبیقی حق اداره خوب در کد اروپایی رفتار خوب اداری و نظام حقوقی ایران با تاکید بر دو اصل قانونی بودن و تناسب، فصل نامه علمی پژوهش های نوین حقوق اداری، دور اول، شماره سوم. ص ص. 193-167.
11- رضایی‌زاده، محمدجواد، عطریان، فرامرز. (1393). اصل الزام به ارائه دلایل تصمیمات اداری در پرتو مفهوم اداره خوب: مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا، فصل‌نامه دانش حقوق عمومی، 3(10) ص ص 111-91.
12- رهنورد، فرج¬الله، جوکار، علی، طاهرپور، حبیب¬الله، رسولی، مهدی. (1398). تدوین چارچوبی برای پاسخگویی اجتماعی سازمان¬های دولتی ایران، فصل¬نامه علمی پژوهشی سازمان¬های دولتی ایران، 7(2)، ص ص 115-134.
13- سید نقوی، میرعلی، فراهانی، فاطمه. (1392). ایجاد استراتژی مناسب و ارتقای شفافیت سازمانی از طریق رهبری نوآور، فصل¬نامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 23(72)، ص ص 75-97.
14- قهرمانی افشار، یاسر، شعبان¬نیا منصور، مهدی، دشتی، علی. (1401). حکمرانی الکترونیک خوب و نظریه دولت باز: رویکرد حقوقی، فصل¬نامه پژوهش¬های نوین حقوق اداری، 5(15)، ص ص 267-297.
15- معدنی، جواد، زرندی، سعید، عبداللهی، محمدرضا. (1397). تحلیل تاثیر پاسخگویی عمومی در خط مشی ارتقای سلامت اداری و شفافیت سازمانی در بخش دولتی، فصل¬نامه خط مشی گذاری عمومی در مدیریت، 9(30)، ص ص 21-41.
16- معدنی، ج. (1401). پیوند مفهومی شفافیت سازمانی و فرهنگ سازمانی سالم در نهادهای دولتی (مورد مطالعه: سازمان¬های نظارتی قوه قضاییه)، مدیریت فرهنگ سازمانی، 20(4)، ص ص 802-825.
17- هداوند، م.، یحیی¬زاده، ج. (1400). شفافیت اداره و مبانی و منابع موجه ساز و تحدید آن؛ مطالعه موردی «دولت زیر نور خورشید» ایالات متحده آمریکا، فصل¬نامه پژوهش¬های نوین حقوق اداری، 4(11)، ص ص 169-191.
2- انگلیسی
1- Criag, P. (1994)." The Common Law, Reasons and Administrative Justice", Cambridge Law Journal, 53.
2- Cananea, G. Della. (2009). Reasonableness in administrative law. In Reasonableness and law (pp. 295-310). Dordrecht: Springer Netherlands.
3- Hofmann, H. C., Rowe, G. C., & Türk, A. H. (2011). Administrative law and policy of the European Union. Oxford University Press, USA.
4- Hillebrand pohl, Jens, (2018) The Right to be Heard in European Union Law and The International Minimum Standard Due Process, Transparence and the Rule of Law, Cerim Online Paper Series, (6).
5- Leach, P. (2011). Taking a case to the European Court of Human Rights. Oxford University Press,USA.
6- Milecka, Kamila. (2011). The rights to good administration in the light of Article 41 of the charter of fundamental rights of the European union. Contemporary Legal and Economic Issues. (3) 43-60
7- Ponce, Juli, (2005). Good Administration and Administrative Procedures, Global Legal Studies,12(2), 551-588.
8- Ryan, Mark, Foster, Steve, (2023). Unlocking Constitutional and Administrative Law. London: Routledge
9- Stein, R. (2009). Rule of law: what does it mean. Minn. J. Int'l L.18, 293-303. scholarship.law.umn.edu/mjil/250
10- Stott, David, Alexandra, Felix, (1997) Principles of Administrative Law, London: Cavendish Publishing Limited.
11- Wilberg, Hanna, (2019). Judicial Review of Administrative Reasoning Processes. London: Oxford.
