واکاوی ضرورت ترویج قرآن‌ در منظومه فکری حضرت آیت الله خامنه‌ای(مدظلّه‌العالی) با تأکید بر ادلّۀ اجتهادی

الموضوعات : فقه و تاریخ تمدّن

امیرحسین جعفر قلی زاده جمال آباد ¹ , سیّد محمّد حسین حسین موسوی‌پور ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه خوارزمی
2 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی

تاريخ الإرسال : 27 السبت , جمادى الثانية, 1446 تاريخ التأكيد : 07 الجمعة , رمضان, 1446 تاريخ الإصدار : 14 الجمعة , رمضان, 1446

الکلمات المفتاحية: ترویج قرآن, ادله اجتهادی, آسیب ها, راهکارها, آیت‌اللّه خامنه‌ای, ضرورت.,

ملخص المقالة :

ترویج قرآن کریم از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان یک ضرورت دینی، فرهنگی و اجتماعی، نقشی کلیدی در ارتقای سطح اخلاقی، معنوی و اجتماعی جامعه اسلامی دارد. از منظر ایشان، گسترش آموزه‌های قرآنی در جامعه نه تنها یک وظیفه دینی بلکه راهبردی حیاتی برای مقابله با چالش‌های فرهنگی و اخلاقی در جهان معاصر است. تأکید ویژه مقام معظم رهبری بر تبدیل مفاهیم قرآنی به فرهنگ عمومی، گواه اهمیت این مسئله در پیشبرد جامعه اسلامی به سوی تعالی معنوی و اجتماعی است.این پژوهش با هدف بررسی ضرورت ترویج و نشر قرآن و عملیاتی کردن راهبردهای قرآنی مقام معظم رهبری در بستر جامعه امروز، به تحلیل ضرورت‌ها با استفاده از منابع فقهی ، به نقش نهادهای مربوطه و ارائه راهکارهایی برای تقویت ترویج قرآن می‌پردازد. یکی از نکات مهم در دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای، گستردگی مفهوم ترویج قرآن است که صرفاً به آموزش تلاوت و حفظ محدود نمی‌شود، بلکه شامل تدبر و پژوهش در مفاهیم و آموزه‌های عمیق قرآنی نیز می‌شود. از نظر ایشان، تلاوت همراه با تدبر، ابزار اصلی برای برقراری ارتباط معنوی با قرآن و راهی برای انتقال مفاهیم آن به نسل‌های آینده است. با این حال، علی‌رغم تأکیدات مقام معظم رهبری بر ضرورت  ترویج و عمومی‌سازی فرهنگ قرآنی، ضعف‌ها و کمبودهای قابل‌توجهی در نهادهای فعال در این حوزه مشاهده می‌شود. ناکارآمدی برخی از سازمان‌ها و نهادهای آموزشی در انتقال مفاهیم عمیق قرآنی و فقدان برنامه‌ریزی مؤثر برای آموزش و تدبر قرآنی، از جمله چالش‌هایی است که مانع از تحقق این هدف والا شده است. ایشان افزون بر ضرورت ترویج قرآن معتقدند که باید تدبر و عمل مفاهیم  قرآنی در جامعه که هدف نهایی ترویج قرآن است، نیز باشد. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای، پس از تببین ضرورت‌ها و آسیب‌شناسی وضعیت موجود و هم چنین بررسی ادله اجتهادی و فقهی در ترویج قرآن ، به تبیین ضرورت نقش نهادهای فرهنگی و آموزشی در ترویج قرآن پرداخته شده است. همچنین، راهکارهای عملی برای ارتقای سطح تدبر، آموزش و پژوهش قرآنی ارائه شده است تا ظرفیت‌های عظیم قرآن در ارتقای معنویت و اخلاق در جامعه اسلامی به کار گرفته شود.

المصادر:


o قرآن کریم#
o نهج¬البلاغه#
o ابراهیم، محمد ابوالفضل .(۱۳۹۵ش)، أمالي المرتضی (غررالفوائد و دررالقلائد)، قم: انتشارات ذوی‌القربی.#
o ابن ابى داوود السجستانی، ابوبکر .(۱۴۲۳ق). كتاب المصاحف.القاهره: الفاروق الحدیثه للطباعه و النشر.#
o ابن المطهر، حسن‌بن یوسف .(۱۴۱۴ه). تذكرة الفقهاء. بیروت: مؤسسة آل¬البيت عليهم السلام لاحياء التراث.#
o ابن فارس،ابوالحسین احمد.(1399ه).معجم مقائيس اللغة.قم:انتشارات دارالفکر.#
o ابن هشام، عبدالملک .(۱۳۶۹ش). السيرة النبويه. فارس: انتشارات ادیب مصطفوی.#
o ابن‌حبان، محمد .(۱۴۱۸ه). روضةالعقلاء و نزهةالفضلاء. مکه: مکتبه‌ نزار مصطفی‌ الباز.#
o انصاری، شیخ مرتضی. (۱۴۱۳ه). مکاسب. قم: مجمع الفکر الاسلامی.#
o انصاری، مرتضی.(1382ش).فرائد الاصول.قم:مجمع الفکر اسلامی.#
o البجلي ابن‌الضريس، ابوعبدالله محمد. (۱۴۰۸ه). فضائل القرآن. دمشق: دارالفکر.#
o بحرانی، محمد صنقور علی.(1386ش). المعجم الاصولی.قم:انتشارات الطیار.#
o برازش، علیرضا .(۱۳۹۴ش). تفسیر اهل‌بیت. تهران: انتشارات امیرکبیر.#
o بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، ابوجعفر محمد .(۱۳۸۷ش). من لایحضره الفقیه. قم: انتشارات جامعه مدرسین.#
o بن فضل طبرسی، ابو علی فضل بن حسن .(۱۳۹۸ش). مشکاة الانوار فی غررالاخبار. تهران: دارالثقلین.#
o حسین بن موسی، محمد (سیدرضی) .(۱۴۰۱ش). نهج البلاغه.قم: انتشارات جمکران.#
o حقی، اسماعیل‌بن مصطفی .(۱۴۳۰ه). تفسیر روح‌الببان. بیروت: دارالکتب‌العالمیه.#
o دهخدا، علی اکبر. (۱۳۹۰ش). لغتنامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران#
o عاملی، محمد بن حسن .(۱۴۱۲ه). وسائل الشيعة. ‫قم‫: موسسه آل¬البيت عليهم السلام لاحياء التراث‭‬.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬#
o عمید، حسن .(۱۳۸۹ش). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات راه رشد.#
o قافی،حسین .(1400ش)اصول فقه کاربردی.قم:انتشارات حوزه ودانشگاه.#
o قرائتی،محسن.(1383ش).تفسیرنور.تهران: :مركز فرهنگى درسهايى از قرآن#
o کاظمی، سید‌عنایت الله .(۱۳۹۷ش). تعلیم و تعلم قرآن و حدیث. قم: انتشارات اشراق و عرفان.#
o کلینی، محمدبن یعقوب .(۱۳۹۴ش). اصول‌کافی. قم: انتشارات اسوه.#
o لطفی، مهدی .(۱۳۸۰ش). نورى از ملكوت، زندگانى آيت‌اللّه العظمى گلپايگانى. گلپایگان: کنگره بزرگداشت علماء گلپایگان.3
o مجلسی، محمدباقر .(۱۳۹۹ش). بحارالأنوار. قم: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.#
o مرتضی، سیدشریف .(۱۴۱۸ه). الأمالی. قاهره: دارالفکر‌العربی.#
o معین، محمد .(۱۳۸۱ش). فرهنگ فارسی معین. تهران: انتشارات ادنا.#
o مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) .(۱۳۹۱ش). قرآن کتاب هدایت از دیدگاه امام خمینی(ره). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).#
o نراقی،محمد مهدی.(1390ش).انیس المجتهدین.قم:بوستان کتاب.#
o نعمان، محمدبن محمد .(۱۳۹۶ش). الارشاد. تهران: دفترنشر فرهنگ اسلامی.#
o نورى، حسین بن محمد .(۱۳۶۸ش). مستدرك الوسائل. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.#